عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا و سکه در ایران کدامند؟
از گذشته‌های دور تا به امروز طلا به عنوان یک دارایی امن در بین عموم مردم محسوب می‌شود و بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود و کسب سود طلا و سکه می‌خرند. احتمالا شما هم به این قضیه عادت کرده باشید که هر زمان خبری می‌شود، اولین واکنش در بازارهای مالی مربوط به طلا و ارز است. اما دلیل این اتفاق چیست؟ چرا قیمت طلا تاثیرپذیری زیادی نسبت به اخبار و عوامل دیگر دارد؟ و اصلا عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا وسکه چه چیزهایی هستند؟ در این مطلب با هم جواب تمامی این سوالات و دلایل آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
دلیل تاثیرپذیری زیاد قیمت طلا از اخبار چیست؟
همانطور که گفته شد، حتما متوجه شده‌اید که هروقت خبری در ایران یا دنیا پخش می‌شود، اولین واکنش قیمتی مربوط به دلار و طلا است. حالا این خبر می‌تواند شیوع یک بیماری، اتفاقات سیاسی و اقتصادی، جنگ و … باشد. به نظر شما این دلیل آن چیست؟
شاید بتوان گفت بهترین جواب برای پاسخ به این سوال جو روانی به وجود آمده در صورت بروز اتفاقات مذکور است. افراد جامعه طلا را به عنوان یک دارایی امن و بهترین راه حل برای سرمایه‌گذاری در زمان بروز مشکلات می‌دانند. بررسی تاریخی قیمت طلا هم همین را نشان می‌دهد که در بازه‌های زمانی خاص قیمت آن افزایش داشته و در بقیه مواقع که جو آرامی بر جوامع حاکم بوده توانسته ثبات خود را حفظ کند.
پس دلیل تاثیرپذیری شدید قیمت طلا و سکه نسبت به بازارهای موازی این است که افراد ترجیح می‌دهند در هنگام بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی سرمایه خود را به دارایی‌های امن از جمله طلا اختصاص دهند تا در صورت بروز هرگونه مشکل ارزش پول آن‌ها حفظ شود، در نتیجه اتفاقات مذکور باعث افزایش تقاضا می‌شود و با افزایش تقاضا برای خرید طلا قیمت آن هم افزایش پیدا می‌کند.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا و سکه چه چیزهایی هستند؟
قبل از اینکه بخواهیم عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا را بررسی کنیم، بهتر است بدانیم فرمول محاسبه مظنه قیمت طلا چیست، تا از آن به نتیجه‌ای برسیم.
منظور از مظنه طلا قیمت ۶۰۸/ ۴ گرم طلای۱۷عیار (یا 705 از 1000) است. فرمول محاسبه مظنه طلا بصورت زیر است:
فرمول محاسبه قیمت هر گرم سکه بهار آزادی (22 عیار، خلوص 900 از 1000) هم به شکل زیر است:
اگر کمی به فرمول محاسبه مظنه طلا دقت کنید، در صورت این کسر قیمت جهانی اونس طلا ضرب در قیمت دلار شده و در محاسبه قیمت سکه هم از عدد بدست آمده با فرمول مظنه طلا استفاده شده است. بنابراین دو عامل اصلی و تعیین‌کننده قیمت طلا، اونس جهانی و قیمت دلار هستند.
پس برای اینکه بدانیم چه عواملی بر قیمت طلا و سکه تاثیرگذارند در واقع باید عوامل تاثیرگذار بر قیمت اونس جهانی و قیمت دلار را مورد توجه قرار دهیم، زیرا این عوامل دقیقا عواملی هستند که بر قیمت طلا تاثیر می‌گذارند.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا در جهان (اونس جهانی طلا)
قیمت جهانی طلا وابسته به عواملی نظیر رفتار سرمایه‌گذاران، شاخص دلار، متغیرهای کلان اقتصادی و عرضه و تقاضا است. در ادامه عوامل تاثیرگذار بر قیمت اونس جهانی طلا را با هم بررسی می‌کنیم.
سیاستهای پولی اتخاذی توسط فدرال رزرو
سیاستهای پولی اتخاذ شده از سوی فدرال رزرو را می‌توان مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت جهانی طلا دانست. گزارش‌های فدرال رزرو هم می‌تواند بر بازار طلا تاثیر بگذارد. جلسات کمیته فدرال هر 6 هفته یکبار اجرا می‌شود، که طی آن سیاستهای پولی آتی و وضعیت اقتصادی ایالات متحده مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اگر در این کمیته تصمیم گرفته شود که نرخ بهره افزایش پیدا کند، بازار طلا به این اتفاق واکنش نشان داده و قیمت اونس جهانی کاهش می‌یابد، از طرفی اگر تصمیم کمیته بر این باشد که نرخ بهره ثابت بماند این خبر باعث می‌شود تا قیمت طلا تمایل به حرکت صعودی داشته باشد.
دلیل این واکنش‌ها هم این است که زمانی که نرخ بهره کم باشد، سودی که اوراق قرضه دولتی یا سپرده‌های بانکی می‌دهند کمتر از نرخ تورم است و از تورم عقب می‌ماند، که در نتیجه باعث زیان سرمایه‌گذاران می‌شود. در چنین شرایطی افراد ترجیح می‌دهند پول خود را به یک بازار امن مانند طلا و سکه بسپارند.
اطلاعات و داده‌های اقتصادی
داده‌های اقتصادی مانند نرخ بیکاری، دستمزد، نرخ تولید، داده‌ها رشد ناخالص داخلی بر تصمیمات و سیاست‌ها فدرال رزرو تاثیرگذار است و در نهایت بر قیمت طلا اثر می‌گذارد.
به عنوان مثال کاهش نرخ بیکاری، افزایش تولید و رشد تولید ناخالص کاهش قیمت طلا را به همراه خواهد داشت و بالعکس. افزایش نرخ بیکاری، کاهش تولید و رشد تولید ناخالص سرمایه‌گذاران را به خرید طلا جذب می‌کند و قیمت طلا افزایش می‌یابد.
عرضه و تقاضا
مانند هر کالایی عرضه و تقاضا بر قیمت طلا و سکه هم تاثیرگذار است. به این صورت که اگر تقاضا برای طلا زیاد باشد، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند و زمانی که عرضه طلا بیشتر باشد، قیمت آن با کاهش مواجه می‌شود.
نرخ تورم
نرخ تورم رابطه مستقیم با قیمت طلا دارد به این صورت که هرچه نرخ تورم بالا برود علاقه مردم به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی افزایش می‌یابد، به این ترتیب تقاضا برای خرید طلا زیاد می‌شود و قیمت آن افزایش می‌یابد. از طرفی با کاهش نرخ تورم، از جذابیت طلا به عنوان یک دارایی امن کاسته شده و قیمت آن کم می‌شود.
نوساناتِ قیمت دلار
رابطه بین قیمت طلا و دلار در جهان از نوع معکوس است. به این صورت که تقویت شاخص دلار آمریکا با کاهش قیمت طلا همراه است و در صورتی که دلار روندی کاهشی داشته باشد، خرید طلا جذابیت پیدا کرده و قیمت آن افزایش می‌یابد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا
صندوق سرمایه گذاری طلا در واقع نوعی سرمایه گذاری غیرمستقیم در طلا است. تاثیر صندوق‌ها بر قیمت طلا کم است ولی بی‌تاثیر نیست. هرچه تقاضا برای خرید واحد این نوع صندوق‌ها افزایش پیدا کند باعث افزایش قیمت طلا می‌شود و بالعکس.
بی‌ثباتی اقتصادی
قیمت طلا با افزایش عدم قطعیت سیاسی و بی‌ثباتی اقتصادی زیاد می‌شود. این عامل کاملا روانشناختی است و وابسته به رفتار سرمایه‌گذاران می‌تواند از یک عامل زئوپلیتیک به عاملی دیگر تغییر کند.
از جمله این عوامل ژئوپولتیک در سال ۲۰۱۹ می‌توان به شکست مذاکرات آمریکا و کره شمالی، مناقشات هند و پاکستان، نزدیک شدن برگزیت به خط پایان و مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین اشاره کرد. تمامی این موارد اغلب باعث گران شدن قیمت اونس جهانی و در نتیجه طلا می‌شوند.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت دلار (نرخ دلار به ریال)
گفتیم که دومین عامل تاثیرگذار بر قیمت طلا وسکه، نرخ دلار است. نرخ دلار خود وابسته به عواملی است که با کم یا زیاد شدن این عوامل قیمت دلار هم دچار تغییر می‌شود. عوامل تاثیرگذار بر نرخ دلار در داخل ایران به شرح زیر هستند.
نرخ تورم
تغییر نرخ تورم باعث تغییر نرخ تبدیل ارزها می‌شود. تورم زیاد در یک کشور باعث کاهش ارزش ارز رسمی آن کشور شده و در نتیجه نرخ تبدیل آن به دلار افزایش پیدا می‌کند. اما بالعکس در کشوری که نرخ تورم آن پایین است، اغلب ارز رسمی آن کشور کاهش زیادی نمی‌یابد.
نرخ بهره
افزایش نرخ بهره باعث افزایش ارزش پول یک کشور و در نتیجه کاهش ارزش دلار می‌شود. زیرا نرخ بهره بالا، سود بیشتری به وام‌دهندگان می‌رساند و به همین دلیل سرمایه خارجی را جذب می‌کند که در نهایت اثر خود را در نرخ تبدیل ارز می‌گذارد.
مبادلات خارجی هر کشور
تعاملات خارجی یک کشور نشان‌دهنده درآمد آن کشور از سرمایه‌گذاری خارجی است که شامل صادارت، واردات، بدهی و … می‌شود. کاهش این درآمدها باعث کاهش ارزش پول یک کشور و در نتیجه افزایش قیمت دلار می‌شود.
بدهی دولت
بدهی دولت شامل بدهی‌های داخلی و خارجی به کشورهای دیگر می‌شود، افزایش بدهی یک کشور موجب افزایش تورم شده و در نتیجه کاهش ارزش پول کشور را به همراه داشته و قیمت دلار در آن کشور افزایش پیدا می‌کند.
نسبت قیمتی کالاهای صادراتی به کالاهای وارداتی
نسبت قیمت کالاهای صادراتی به وارداتی زمانی زیاد می‌شود که قیمت کالاهای صادارتی با نرخ بیشتری نسبت به کالاهای وارداتی رشد کند، این اتفاق باعث افزایش درآمد کشور و در نتیجه تقویت ارزش پول آن می‌شود و قیمت دلار در چنین کشوری کاهش می‌یابد.
رکود اقتصادی
وقتی در کشوری رکود وجود دارد، معمولا نرخ بهره کاهش می‌یابد و احتمال ورود سرمایه‌گذاران خارجی نیز کم می‌شود. در نتیجه، ارز کشور در مقابل سایر ارزها ضعیف شده و ارزش آن کاهش می‌یابد.
تقاضای سفته بازانه
وقتی انتظار می‌رود ارزش پول یک کشور بالاتر رود، سرمایه‌گذاران تمایل پیدا می‌کنند مقدار بیشتری از آن پول را داشته باشند تا بتوانند در آینده سود کنند. در نتیجه، به خاطر افزایش تقاضا برای ارز آن کشور، ارزش آن ارز رشد می‌کند و نرخ تبدیل آن در مقابل ارز سایر کشورها بهبود می‌یابد.
سیاستهای پولی داخل کشور
از جمله عوامل داخلی می‌توان سیاسیت‌های پولی را نام برد، همانگونه که سیاستهای پولی در سطح جهان بر قیمت اونس جهانی تاثیر می‌گذارند، سیاستهای پولی داخلی هم نقش مهمی در تغییرات قیمت طلا ایفا می‌کنند. به عنوان مثال افزایش و یا کاهش نرخ سود بانکی باعث تغییر در قیمت طلا می‌شود.
عرضه و تقاضای طلا در کشور
عامل مهم دیگر در تغییرات قیمت طلا، میزان عرضه و تقاضا برای طلا در داخل کشور است. تمامی عوامل ذکر شده قبلی بر عرضه و تقاضی طلا تاثر می‌گذارند و در نتیجه باعث افزایش یا کاهش قیمت آن می‌شوند. به این صورت ه با افزایش تقاضای داخلی برای خرید طلا قیمت آن افزایش می‌یابد و افزایش عرضه و کاهش تقاضا باعث کم شدن قیمت طلا و سکه می‌شود.
نتیجه‌گیری
در این مقاله تمامی عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا و سکه را با هم بررسی کردیم و در یک دسته‌بندی کلی این عوامل را به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم کردیم. گفتیم که عوامل خراجی تاثیرگذار بر نوسانات قیمتی طلا قیمت اونس جهانی و نرخ ارز هستند که این دو خود تاثیرپذیر از عوامل دیگری هستند. ار جمله عوامل تاثیرگذار داخلی هم سیاستهای پولی و میزان عرضه و تقاضا را بررسی کردیم. تمامی موارد ذکر شده در این مطلب می‌توانند باعث افزایش یا کاهش قیمت طلا داخل ایران شوند، بنابراین اگر قصد خرید یا فروش طلا را دارید این فاکتورها را در نظر داشته باشید.
بسیار عالی، ممنون
سلام بسیار ممنونم ار اطلاعات خوبتون وبرنامه عالی ولی یک نکته خدمت دوستان عرض کنم افزایش نرخ بهره باعث ارزش پول ملی نمی شود تنها عامل افزایش ارزش پول ملی تولید در عرصه های رقابتی جهان هست که باعث می شود به جای چاپ پول تولید بیشتر ونقدینگی کمتر و با ارزشی داشته باشیم. موفق باشید
خیلی عالی
اطلاعات کامل و مفیدی هستند.. مچکر
بسیار مفید بود.
اطلاعات بسیار مفیدی بود.