آشنایی با انواع سکه طلا در ایران (سکه بهار آزادی، تمام و امامی)

سکه بهار آزادی، سکه تمام و سکه پارسیان جزو انواع سکه‌ های طلا در ایران هستند که رایج و پرطرفدار است. در مطالب آموزشی قبلی سایت سیگنال، با بازار طلا و انواع روش‌های خرید و سرمایه گذاری در طلا آشنا شدیم. و گفتیم که متداول‌ترین روش سرمایه گذاری در بازار طلا در ایران خرید فیزیکی آن است. خرید فیزیکی طلا به اشکال مختلف سکه طلا، شمش طلا، جواهرات و … امکان‌پذیر است. اما در این بین، سکه طلا جذابیت بیشتری دارد و توانسته افراد بیشتری را به خود جذب کند. اکثر افرادی که قصد خرید طلا بصورت فیزیکی را دارند، سکه طلا خریداری می‌کنند. بنابراین آشنایی با انواع سکه طلا و بررسی تفاوت‌های هرکدام از آن‌ها با یکدیگر اهمیت زیادی دارد.

در مطلب پیشرو، قصد داریم شما را با انواع سکه طلا در ایران و ویژگی‌های هرکدام آشنا کنیم، اما ابتدا بهتر است ببینیم اصلا سکه چیست و خرید آن چه مزایای برای سرمایه‌گذاری دارد.

سکه طلا چیست؟

سکه طلا مانند سکه تمام، قطعه‌ای فلزی به شکل دایره و تخت است که وزن، جنس، عیار و شکل مشخصی دارد. هرکدام از انواع سکه‌ها در دو طرف خود دارای اشکال و علائم رسمی مختلفی هستند که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.

سکه طلا در گذشته پشتوانه مالی بسیاری از کشورها بوده و در برخی از کشورها هنوز هم هست (برخی دیگر از کشورها پشتوان‌های مالی دیگری دارند) در نتیجه ضرب آن باید بصورت کاملا قانونی انجام شود. عیار طلای سکه‌های طلا در ایران (طرح جدید و قدیم) 900 از 1000 است. اما منظور از عیار چیست؟

منظور از عیار طلا چیست؟

عیار میزان یا واحدی برای تعیین خلوص طلا است. برای مثال، برای تعیین خلوض سکه بهار آزادی باید به دنبال عیار آن باشیم. در واقع به نسبت طلای استفاده شده در هر قطعه طلا به وزن کل آن قطعه عیار گفته می‌شود. عیار طلای خالص برابر با 1000 در نظر گرفته می‌شود، یعنی در یک کیلوگرم طلا 1000 گرم طلای خالص وجود دارد. طلای 24 عیار یعنی طلایی که کاملا خالص است، یا این وجود چون هیچگاه طلایی با این عیار وجود ندارد شمش‌ها با عیار 999.9 معامله می‌شوند.

زمانی که می‌گوییم عیار سکه 900 است، منظور این است که در هر یک کیلوگرم آلیاژ استفاده شده برای سکه 900 گرم آن طلای خالص است و 100 گرم باقیمانده آن آلیاژهای دیگر. در واقع سکه‌های طلا 22 عیار هستند.

وزن سکه بهار آزادی

سکه با توجه به گستردگی بازار خرید و فروش آن، انواع مختلفی وجود دارد. انواع سکه طلا هر کدام وزن متفاوتی دارند از سکه تمام بهار آزادی تا سکه‌های یک یا دو گرمی پارسیان.

وزن سکه‌های طلا طرح امامی جدید 8 گرم و 133 سوت دیده می‌شود. سکه‌های طرح قدیم و طرج جدید تفاوتی در وزن و عیار با هم ندارند.

وزن نیم سکه بهار آزادی هم برابر 4 گرم و 0.066 سوت است و پس از آن هم وزن ربع سکه آزادی با 2 گرم و 0.033 سوت را داریم.

سیر تاریخی سکه طلا در ایران (از سکه تا سکه بهار آزادی)

سکه طلا برای اولین بار در دوران هخامنشیان و حکومت داریوش اول (بین سال‌های 486 الی 521 پیش از میلاد) ضرب گردید. در آن زمان با ارزش‌ترین سکه “دریک” نامگذاری شده بود که وزن آن 8.41 گرم بوده است.

از دیگر سکه‌های دوران هخامنشی، سکه‌ای با نام “سیگل” بود که جنس آن از نقره و وزن آن 5.61 گرم بوده است. این سکه‌ ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن 20 سیگل در برابر یک دریک بود. یعنی ارزش هر دریک برابر با 20 سیگل بوده است.

پس از ورود ماشین ضرب سکه و مشخص شدن وزن و اندازه استاندارد سکه‌ها بصورت رسمی در سال 1293 نخستین سکه‌های طلا با عیار 900 در 1000 ضرب و واحد چرخه مالی کشور شدند.

ضرب سکه‌های طلا با وزن و اندازه امروزی اولین بار در سال 1310 آغاز گردید، بعد از انقلاب اسلامی سال 1357 سکه بهار آزادی با همان وزن و عیار و اندازه ولی با طرحی متفاوت جایگزین سکه های قبلی شد و تا به امروز با همین نام و ابعاد قبلی در بازار داد و ستد می‌شود.

چرا سرمایه گذاری و خرید سکه طلا، نسبت به سایر انواع طلا محبوبیت بیشتری دارد؟

سرمایه‌گذاری بر روی سکه همانند سرمایه‌گذاری در بازارهای دیگر با ریسک‌هایی همراه است و نیاز به دانش و مهارت دارد. بنابراین، اگر دانش کافی برای انتخاب سکه بهار آزادی دارید، اقدام کنید. در صورتی هم که دانش کافی در این زمینه ندارید، با دنبال کردن مطالب سیگنال می‌توانید این کار را انجام بدهید.

خرید فیزیکی طلا می‌تواند به اشکال و روش‌های مختلفی انجام شود. امروزه افراد برای خرید فیزیکی طلا با مشکلی روبرو نیستند و در صورت داشتن سرمایه کافی به راحتی می‌توانند این کار را انجام دهند. طلا را می‌توان بصورت شمش، سکه طلا، طلای آبشده یا جواهرات زینتی خریداری کرد.

اما محبوب‌ترین گزینه در بین موارد یاد شده سکه طلاست. تا به اینجا با ماهیت سکه طلا و تاریخچه آن آشنا شدیم. با این حال چه چیزی سکه طلا را به محبوب‌ترین گزینه نسبت به سایر انواع طلا تبدیل کرده است؟

موارد زیر مهم ترین دلایل محبوبیت سکه طلا مانند سکه تمام بین افراد جامعه است:

• شمش، نقره و طلای آبشده خریداران خاص خود را داشته و قابلیت فروش کمتری نسبت به سکه دارند.
• سود بالایی دارد و می‌توان از آن به عنوان روشی برای حفظ ارزش پول در برابر تورم استفاده کرد.
• سکه طلا همیشه خریدار دارد و هر وقت که دلتان بخواهد می‌توانید به راحتی سکه‌های خود را بفروشید.
• هزینه‌های مرتبط با طلای ساخته شده مانند دستمزد ساهت و مالیات بر ارزش افزوده شامل سکه نمی‌شود.

انواع سکه طلا در ایران کدامند؟

حالا که دلایل محبوبیت سکه طلا را با هم بررسی کردیم، وقت آن رسیده با انواع سکه طلا در ایران آشنا شویم. در حال حاضر شناخته‌شده‌ترین نوع سکه در ایران سکه بهار آزادی است با این حال در گذشته انواع دیگری از سکه وجود داشته که در زمان حال هم قابل داد و ستد هستند. پس بیایید با هم انواع سکه و ویژگی‌های وزنی، ظاهری و عیار هرکدام را بررسی کنیم.

انواع سکه بهار آزادی در بازار

از سال 1358 به بعد سکه بهار آزادی جایگزین سکه‌های قدیمی مانند ربع سکه طرح قدیم گردید. البته وزن و اندازه و عیار این سکه دقیقا مانند سکه‌های قدیمی است. سکه بهار آزادی را از دو منظر می‌توان تقسیم کرد، از نظر طراحی و از نظر قطع.

از نظر قطع سکه بهار آزادی به سه مدل مختلف تقسیم می‌شود:

• سکه تمام بهار آزادی
• نیم سکه بهار آزادی
• ربع سکه بهار آزادی
• سکه یک گرمی

در جدول زیر می‌توانید مشخصات عیار، وزن و قطر هرکدام از انواع سکه‌های بهار آزادی را مشاهده کنید:

عیار تمامی این سکه‌ها 22 از 24 یا 900 از 1000 است. یعنی از هر یک کیلوگرم طلایی که برای ساخت این سکه‌ها استفاده شده 900 گرم آن طلای خالص بوده است. در واقع این سه نوع سکه بهار آزادی فقط در اندازه و وزن با یکدیگر متفاوت هستند.

سکه طرح جدید (امامی) و سکه طرح قدیم چیست؟ چه تفاوتی با هم دارند؟

از نظر طراحی، سکه بهار آزادی به دو نوع سکه طرح قدیم و سکه طرح جدید (امامی) تقسیم می‌شود. بعد از انقلاب اسلامی در ایران تاکنون سکه بهار آزادی به دو شکل ضرب و توزیع شده است. سکه بهار آزادی طرح قدیم که از سال 1358 تا 1386 ضرب می‌گردید، تصویر یک روی سکه طرح قدیم مزین به نام حضرت علی (3 باز تکرار نام حضرت علی) و روی دیگر آن بارگاه امام رضا (ع) همراه با عبارت “نخستین بهار آزادی” است.

سکه طرح جدید یا امامی که از سال 1386 تاکنون در بازار توزیع می‌شود. تنها تفاوت این سکه با سکه طرح قدیم فقط در طرح روی آن و قیمت است. تصویر یک روی این سکه بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره) و تصویر روی دیگر این سکه بارگاه امام رضا (ع) است. همچنین سکه طرح جدید قیمت بالاتری نسبت به سکه طرح قدیم دارد.

در عکس زیر می‌توانید، تصویر انواع سکه طلای طرح جدید و قدیم بهار آزادی را مشاهده کنید، نکته‌ای که باید به آن اشاره شود این است که سکه طرح جدید نیم و ربع بهار آزادی دقیقا طراحی مشابه با سکه تمام بهار آزادی طرح جدید (امامی) دارند و فقط اندازه و وزن آن‌ها کمتر است.

در سال‌های گذشته هردو نوع سکه‌های طرح قدیم و جدید در بازار عرضه می‌شدند، اما در حال حاضر سکه تمام طرح قدیم از تابلوی صرافی‌ها حذف شده و به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان طلا به دلیل کمبود تقاضا برای سکه طرح قدیم و اختلاف قیمت زیاد آن با سکه امامی این نوع سکه عملا از چرخه بازار کنار رفته است. قیمت انواع دیگر سکه‌ها مانند: نیم، ربع و گرمی تابع قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید است.

سکه یک گرمی چیست؟

در بین سکه‌های بهار آزادی، سکه یک گرمی از سال 1390 به بعد ضرب گردید، به همین دلیل کمتر بین مردم شناخته شده است. دلیل پیدایش این نوع سکه در چرخه مالی کشور این بود که با افزایش قیمت سکه‌ها و کاهش قدرت خرید مردم مردم برای دید و بازدیدها و هدیه دادن روی به خرید سکه پارسیان آوردند. به همین دلیل بانک مرکزی تصمیم به ضرب سکه‌ای جدید با عیار بیشتر نسبت به پارسیان (عیار سکه یک گرمی 22 است در حالی که عیار سکه پارسیان 18 است.) گرفت تا بتواند جوابگوی نیاز افرادی که خواهان ضرب سکه یک گرمی با قیمت مناسب‌تر و عیار بیشتر نسبت به پارسیان هستند، با رعایت استانداردهای ضرب سکه باشد.

روش‌ محاسبه قیمت سکه بهار آزادی

به روش زیر می‌توان قیمت سکه بهار آزادی را به دست آورد، لازم به ذکر است که اغلب بانک مرکزی در محاسبه قیمت سکه عددی را نیز تحت عنوان حق ضرب لحاظ می‌کند که برخی معتقدند حدود 5 هزار تومان است و این رقم را نیز باید به قیمت بدست آمده اضافه کرد.

به عنوان مثال، در زمان ویرایش این مطلب نرخ اونس طلای جهانی 1550 دلار و نرخ برابری دلار به ریال 13000 تومان بوده است. با یک ضرب ساده این اعداد با هم قیمت سکه تمام بهار آزادی در زمان نگارش این متن برابر بوده است با:

تومان 4,746,899.5 = (13,000 * 1,550 * 0.23533) + 5,000

انواع سکه پارسیان

سکه پارسیان در واقع نوعی طلا هستند، اما به دلیل شباهت زیادی که با سکه دارند به عنوان نوعی از سکه‌ها شناخته می‌شوند. محبوبیت و کاربرد این نوع از سکه بیشتر برای هدیه دادن در مجالس و مهمانی‌ها است.

سکه پارسیان از دو لحاظ با سکه بهار آزادی متفاوت است:

• وزن
• عیار

سکه پارسیان برخلاف سکه تمام، نیم و ربع وزن ثابتی ندارد و هرکدام دارای وزن متفاوتی هستند که در صورت پرسی بودن در توضیحات آن وزن درج گردیده. متداول‌ترین سکه‌های پارسیان از لحاظ وزن عبارتند از:

همانگونه که گفته شد، یکی دیگر از موارد تفاوت سکه پارسیان با عیار ازادی عیار آن است. عیار سکه پارسیان 750 یا 18 است در حالی که عیار سکه بهار آزادی 900 یا 22 می‌باشد. در قسمات توضیحات اغلب عیار سکه پارسیان هم درج می‌شود که باید 18 یا 750 باشد. (750 گرم خلوص در هر کیلوگرم).

روش محاسبه قیمت و ارزش سکه پارسیان چیست؟

اگر قبلا کسی سکه پارسیان به شما هدیه داده است و می‌خواهید بدانید ارزش آن در حال حاضر چقدر است یا اگر قصد خرید سکه پارسیان را دارید، بسیار ساده فقط کافی است وزن مربوط به سکه پارسیان خود را در قیمت هر گرم طلای 18 عیار ضرب کنید.

به عنوان مثال: ارزش سکه پارسیان دویست سوت در زمان نگارش این مقاله با توجه به ارزش هر گرم طلای 18 عیار مقدار زیر بوده است:

تومان 98,711 = 0.200 * 493,559

اگر قصد خرید سکه پارسیان داشته باشید، باید موارد زیر را هم به قیمت بدست آمده اضافه کنید.

• اجرت ساخت و بسته بندی، که با توجه به وزن کم سکه‌های پارسیان اغلب نباید بیشتر از 4000 تومان باشد.
• سود دریافتی طلافروش، که برابر با 7 درصد قیمت حاصل شده است و براساس قانون مالیلت بر ارزش افزوده 9 درصد هم در هنگام صدور فاکتور می‌تواند از شما اخذ کند.

شناخت تجربی اصل بودن سکه‌های طلا

برای تشخیص سکه، باید سکه را روی زمین بیندازید با توجه به صدای زنگ‌دار و ممتدی که ایجاد می‌کند و همچنین نوشته‌های واضح و مشخصی که روی آن درج گردیده می‌توان سکه‌های طلا را تشخیص داد.

یکی دیگر از راه‌های تشخیص اصل بودن طلا و سکه از قدیم، گاز گرفتن آن بوده است. احتمالا این حرکت را در فیلم‌ها، انیمیشن‌ها یا حتی در هنگام اهدای مدال به ورزشکاران زیاد دیده باشید. این موضوع، پیشینه ای تاریخی دارد. در گذشته ها برای اطمینان از اصل بودن و خلوص سکه های رایج، آن را گاز می گرفتند، اگر سکه از طلای خالص باشد، جای دندان ها بر آن باقی می ماند.

نکته: تنها مرجع قانونی برای تعیین عیار فلزات گرانبها در داخل کشور موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران می باشد.

خرید سکه تمام بهار آزادی بدون فاکتور درست است؟

خرید انواع سکه طلا در بازار بدون فاکتور اتفاق میفتد. به علت اینکه سکه‌ها توسط بانک مرکزی ضرب می‌شود و به طلا فروشان داده می‌شود، در نتیجه سود طلافروشان مستقیم به آن اضافه می‌شود. همین سبب می‌شود که خرید سکه بدون فاکتور اتفاق بیفتد.

اما خب نیازی به نگرانی در این باره نیست، چرا که انواع سکه‌ها توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند و از اعتبار برخوردارند.

سیر قیمتی سکه بهار آزادی از 10 سال پیش تاکنون (1401-1391)

بررسی نمودار قیمتی سکه طلا از سال 1388 تا 1398 نشان می‌دهد که این کالای گرانبها بیش از 1668 درصد بازدهی برای سرمایه گذاران خود به همراه داشته است. یعنی اگر شما 10 سال پیش به میزان 10 میلیون تومان سکه طلا خریداری می‌کردید الان ارزش سکه های شما تقریبا 166 میلیون تومان بود. (بیش از 16 برابر).

این اتفاق نشان می‌دهد سکه طلا را می‌توان به عنوان سرمایه گذاری خوب و مطمئن در بلند مدت به شمار آورد و به عنوان راهکاری خوب برای حفظ ارزش پول در برابر نرخ تورم روی آن حساب کرد.

چگونه به قیمت انواع سکه طلا (بهار آزادی و پارسیان) دسترسی داشته باشم؟

شما به راحتی می‌توانید به مراجعه به صفحه طلا و سکه سایت سیگنال و با استفاده از دیتایی که در اختیار شما قرار می‌دهد به قیمت انواع سکه طلا از جمله: قیمت تمام بهار آزادی – قیمت نیم سکه – قیمت ربع سکه –قیمت پارسیان 150 سوتی – قیمت 200 سوتی و … دسترسی داشته باشید.

به علاوه با استفاده از تحلیل‌های طلا و سکه که کارشناسان خبره تیم سیگنال در اختیار شما قرار می‌دهد، می‌توانید پیش بینی بهتری از قیمت انواع سکه و طلا داشته و سرمایه گذاری خود را با دقت و تامل بیشتری انجام دهید.