عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا و سکه در ایران کدامند؟
از گذشته‌های دور طلا به عنوان یک دارایی امن در بین عموم مردم به شمار می‌آمده است. امروزه نیز بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود و کسب سود، طلا و سکه می‌خرند. عمدتا نوسانات قیمت طلا و سکه ناشی از تغییرات قیمت دلار است. این نوسانات تا حد بسیار زیادی بر تمامی افراد جامعه و در نهایت معیشت مردم اثر می‌گذارد. اما دلیل این اتفاق چیست؟ چرا قیمت طلا تاثیر پذیری زیادی نسبت به اخبار و عوامل دیگر دارد؟ رابطه دلار و طلا چیست؟ و اصلا عوامل موثر بر قیمت طلا در ایران چه چیزهایی هستند؟ در این مطلب به بررسی عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا خواهیم پرداخت. پس تا انتها با ما همراه باشید.
قیمت طلا بر چه اساسی تعیین می‌شود؟
قبل از اینکه بخواهیم عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا را بررسی کنیم، بهتر است بدانیم فرمول محاسبه مظنه قیمت طلا چیست، تا از آن به نتیجه‌ای برسیم.
منظور از مظنه طلا قیمت 4/68 گرم (یا 1 مثقال) طلای ۱۷ عیار (یا 705 از 1000) است. فرمول محاسبه مظنه طلا بصورت زیر است:
فرمول محاسبه قیمت هر گرم سکه بهار آزادی (22 عیار، خلوص 900 از 1000) هم به شکل زیر است:
اگر کمی به فرمول محاسبه مظنه طلا دقت کنید، در صورت این کسر قیمت جهانی اونس طلا ضرب در قیمت دلار شده و در محاسبه قیمت سکه هم از عدد بدست آمده با فرمول مظنه طلا استفاده شده است. بنابراین دو عامل اصلی و تعیین‌کننده از عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا، اونس جهانی و قیمت دلار هستند.
پس برای اینکه بدانیم چه عواملی بر قیمت طلا و سکه تاثیر گذارند، در واقع باید عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا جهانی و قیمت دلار را مورد توجه قرار دهیم، زیرا این عوامل دقیقا عواملی هستند که بر قیمت طلای داخلی تاثیر می‌گذارند.
عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا جهانی (اونس جهانی طلا)
قیمت جهانی طلا وابسته به عواملی نظیر رفتار سرمایه‌گذاران، شاخص دلار، متغیرهای کلان اقتصادی، عرضه و تقاضا و … است. در ادامه عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا جهانی را با هم بررسی می‌کنیم.
سیاستهای پولی اتخاذی توسط فدرال رزرو
سیاستهای پولی اتخاذ شده از سوی فدرال رزرو را می‌توان مهم‌ترین عامل تاثیر گذار بر قیمت جهانی طلا دانست. گزارش‌های فدرال رزرو هم می‌تواند بر بازار طلا تاثیر بگذارد. جلسات کمیته فدرال هر 6 هفته یکبار اجرا می‌شود، که طی آن سیاستهای پولی آتی و وضعیت اقتصادی ایالات متحده مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اگر در این کمیته تصمیم گرفته شود که نرخ بهره افزایش پیدا کند، بازار طلا به این اتفاق واکنش نشان داده و قیمت اونس جهانی کاهش می‌یابد، از طرفی اگر تصمیم کمیته بر این باشد که نرخ بهره ثابت بماند این خبر باعث می‌شود تا قیمت طلا تمایل به حرکت صعودی داشته باشد.
دلیل این واکنش‌ها هم این است که زمانی که نرخ بهره کم باشد، سودی که اوراق قرضه دولتی یا سپرده‌های بانکی می‌دهند کمتر از نرخ تورم است و از تورم عقب می‌ماند، که در نتیجه باعث زیان سرمایه‌گذاران می‌شود. در چنین شرایطی افراد ترجیح می‌دهند پول خود را به یک بازار امن مانند طلا و سکه بسپارند.
اطلاعات و داده‌های اقتصادی
داده‌های اقتصادی مانند نرخ بیکاری، دستمزد، نرخ تولید، داده‌ها رشد ناخالص داخلی بر تصمیمات و سیاست‌ها فدرال رزرو تاثیرگذار است و در نهایت بر قیمت طلا اثر می‌گذارد.
به عنوان مثال کاهش نرخ بیکاری، افزایش تولید و رشد تولید ناخالص کاهش قیمت طلا را به همراه خواهد داشت و بالعکس. افزایش نرخ بیکاری، کاهش تولید و رشد تولید ناخالص سرمایه‌گذاران را به خرید طلا جذب می‌کند و قیمت طلا افزایش می‌یابد.
عرضه و تقاضا
مانند هر کالایی عرضه و تقاضا بر قیمت طلا و سکه نیز تاثیرگذار است. به این صورت که اگر تقاضا برای طلا زیاد باشد، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند و زمانی که عرضه طلا بیشتر باشد، قیمت آن با کاهش مواجه می‌شود.
نرخ تورم
نرخ تورم رابطه مستقیم با قیمت طلا دارد به این صورت که هرچه نرخ تورم بالا برود علاقه مردم به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی افزایش می‌یابد، به این ترتیب تقاضا برای خرید طلا زیاد می‌شود و قیمت آن افزایش می‌یابد. از طرفی با کاهش نرخ تورم، از جذابیت طلا به عنوان یک دارایی امن کاسته شده و قیمت آن کم می‌شود.
نوسانات قیمت دلار
رابطه دلار و طلا در جهان از نوع معکوس است. به این صورت که تقویت شاخص دلار آمریکا (DXY) با کاهش قیمت طلا همراه است و در صورتی که دلار روندی کاهشی داشته باشد، خرید طلا جذابیت پیدا کرده و قیمت آن افزایش می‌یابد.
بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی
قیمت طلا با افزایش عدم قطعیت سیاسی و بی‌ثباتی اقتصادی زیاد می‌شود. این عامل کاملا روانشناختی است و بسته به رفتار سرمایه‌گذاران می‌تواند از یک عامل ژئوپلیتیک به عاملی دیگر تغییر کند.
از جمله این عوامل ژئوپلیتیک در سال ۲۰۱۹ می‌توان به شکست مذاکرات آمریکا و کره شمالی، مناقشات هند و پاکستان، نزدیک شدن برگزیت به خط پایان و مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین اشاره کرد. تمامی این موارد اغلب باعث گران شدن قیمت اونس جهانی و در نتیجه طلا می‌شوند.
عوامل تاثیر گذار بر قیمت دلار (نرخ دلار به ریال)
گفتیم که دومین عامل از عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا و سکه، نرخ دلار است. نرخ دلار خود نیز وابسته به عواملی دیگری است که با کم یا زیاد شدن این عوامل، قیمت دلار هم دچار تغییر می‌شود. عوامل تاثیر گذار بر نرخ دلار در داخل ایران به شرح زیر هستند:
رشد نقدینگی
مهم‌ترین عامل موثر بر بازار ارز که معمولا اثر آن در بلندمدت نمایان می‌شود، رشد نقدینگی است. رشد نقدینگی در صورتی‌که بیشتر از رشد تولید باشد، تقاضای مضاعفی در همه‌ی بازارها، ازجمله بازار ارز ایجاد خواهد کرد.
نرخ تورم
تغییر نرخ تورم باعث تغییر نرخ تبدیل ارزها می‌شود. تورم بالا موجب افزایش قیمت ارز و کاهش یافتن ارزش پول ملی می‌شود. به ویژه در شرایطی که ثبات اقتصاد کلان وجود نداشته باشد، تقاضای سفته‌بازانه برای ارز افزایش یافته و نهایتا جهش قیمت ارز را رقم خواهد زد.
نرخ بهره
افزایش نرخ بهره باعث افزایش ارزش پول یک کشور و در نتیجه کاهش ارزش دلار می‌شود. زیرا نرخ بهره بالا، سود بیشتری به وام‌دهندگان می‌رساند و به همین دلیل سرمایه خارجی را جذب می‌کند که در نهایت اثر خود را در نرخ تبدیل ارز می‌گذارد.
مبادلات خارجی هر کشور
تعاملات خارجی یک کشور نشان‌دهنده درآمد آن کشور از سرمایه‌گذاری خارجی است که شامل صادرات، واردات، بدهی و … می‌شود. کاهش این درآمدها باعث کاهش ارزش پول یک کشور و در نتیجه افزایش قیمت دلار می‌شود.
بدهی دولت
بدهی دولت شامل بدهی‌های داخلی و خارجی به کشورهای دیگر می‌شود، افزایش بدهی یک کشور موجب افزایش تورم شده و در نتیجه کاهش ارزش پول کشور را به همراه داشته و قیمت دلار در آن کشور افزایش پیدا می‌کند.
نسبت قیمتی کالاهای صادراتی به کالاهای وارداتی
نسبت قیمت کالاهای صادراتی به وارداتی زمانی زیاد می‌شود که قیمت کالاهای صادراتی با نرخ بیشتری نسبت به کالاهای وارداتی رشد کند، این اتفاق باعث افزایش درآمد کشور و در نتیجه تقویت ارزش پول آن می‌شود و قیمت دلار در چنین کشوری کاهش می‌یابد.
رکود و رشد اقتصادی
وقتی در کشوری رکود وجود دارد، معمولا نرخ بهره کاهش می‌یابد و احتمال ورود سرمایه‌گذاران خارجی نیز کم می‌شود. در نتیجه، ارز کشور در مقابل سایر ارزها ضعیف شده و ارزش آن کاهش می‌یابد. همچنین رشد اقتصادی بالا معمولاً موجب افزایش تقاضا برای پول ملی می‌شود. در نتیجه ارز ملی تقویت شده و این احتمال ورود سرمایه‌گذاران خارجی را افزایش می‌دهد.
تقاضای سفته بازانه
وقتی انتظار می‌رود ارزش پول یک کشور بالاتر رود، سرمایه‌گذاران تمایل پیدا می‌کنند مقدار بیشتری از آن پول را داشته باشند تا بتوانند در آینده سود کنند. در نتیجه، به خاطر افزایش تقاضا برای ارز آن کشور، ارزش آن ارز رشد می‌کند و نرخ تبدیل آن در مقابل ارز سایر کشورها بهبود می‌یابد.
سیاستهای ارزی دولت
از جمله عوامل داخلی می‌توان سیاستهای پولی دولت اشاره کرد. همانگونه که سیاستهای پولی در سطح جهان بر قیمت اونس جهانی تأثیر می‌گذارند، سیاستهای پولی داخلی هم نقش مهمی در تغییرات قیمت دلار و در نتیجه طلا ایفا می‌کنند. به عنوان مثال افزایش و یا کاهش نرخ سود بانکی باعث تغییر در قیمت طلا می‌شود.
گفتنی است که دولت‌ها با استفاده از ذخایر و سیاستهای ارزی مانند تخصیص ارز به بازار می‌توانند تأثیر کوتاه‌مدتی بر قیمت ارز بگذارند، اما در بلندمدت، این شرایط اقتصادی و سیاسی کشور است که تعیین‌کننده می‌باشد.
دلیل تاثیر پذیری زیاد قیمت طلا از اخبار چیست؟
همانطور که گفته شد، حتما متوجه شده‌اید که هروقت خبری در ایران یا دنیا پخش می‌شود، اولین واکنش قیمتی مربوط به دلار و طلا است. حالا این خبر می‌تواند شیوع یک بیماری، اتفاقات سیاسی و اقتصادی، جنگ و … باشد. به نظر شما این دلیل آن چیست؟
شاید بتوان گفت بهترین جواب برای پاسخ به این سوال جو روانی به وجود آمده در صورت بروز اتفاقات مذکور است. افراد جامعه طلا را به عنوان یک دارایی امن و بهترین راه حل برای سرمایه‌گذاری در زمان بروز مشکلات می‌دانند. بررسی تاریخی قیمت طلا هم همین را نشان می‌دهد که در بازه‌های زمانی خاص قیمت آن افزایش داشته و در بقیه مواقع که جو آرامی بر جوامع حاکم بوده توانسته ثبات خود را حفظ کند.
پس دلیل تاثیر پذیری شدید قیمت طلا و سکه نسبت به بازارهای موازی این است که افراد ترجیح می‌دهند در هنگام بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی سرمایه خود را به دارایی‌های امن از جمله طلا اختصاص دهند تا در صورت بروز هرگونه مشکل ارزش پول آن‌ها حفظ شود، در نتیجه اتفاقات مذکور باعث افزایش تقاضا می‌شود و با افزایش تقاضا برای خرید طلا قیمت آن هم افزایش پیدا می‌کند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله تمامی عوامل تاثیر گذار بر قیمت طلا و سکه را با هم بررسی کردیم و در یک دسته‌بندی کلی این عوامل را به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم کردیم. گفتیم که عوامل موثر بر قیمت طلا در ایران، قیمت اونس جهانی و نرخ ارز هستند که این دو خود تاثیرپذیر از عوامل دیگری هستند.
در ادامه رابطه قیمت طلا و دلار در ایران را بررسی کردیم. تمامی موارد ذکر شده در این مطلب می‌توانند باعث افزایش یا کاهش قیمت طلا داخل ایران شوند، بنابراین اگر قصد خرید یا فروش طلا را دارید این فاکتورها را در نظر داشته باشید.
سوالات متداول
عوامل تاثیرگذار بر قیمت طلا و سکه در ایران شامل تغییرات قیمت دلار و اونس جهانی طلا، نرخ تورم، عرضه و تقاضا، بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی، سیاستهای پولی فدرال رزرو، و رشد نقدینگی هستند.
قیمت جهانی طلا تحت تاثیر عواملی مانند سیاستهای پولی فدرال رزرو، نرخ تورم، عرضه و تقاضا، و نوسانات بازار دلار است.
قیمت طلا و دلار رابطه معکوس دارند. وقتی دلار تقویت می‌شود، قیمت طلا کاهش می‌یابد و زمانی که دلار ضعیف می‌شود، تقاضا برای خرید طلا افزایش می‌یابد.
مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت دلار در ایران شامل رشد نقدینگی، نرخ تورم، نرخ بهره، سیاستهای ارزی دولت، و وضعیت رکود یا رشد اقتصادی است.
بسیار عالی، ممنون
سلام بسیار ممنونم ار اطلاعات خوبتون وبرنامه عالی ولی یک نکته خدمت دوستان عرض کنم افزایش نرخ بهره باعث ارزش پول ملی نمی شود تنها عامل افزایش ارزش پول ملی تولید در عرصه های رقابتی جهان هست که باعث می شود به جای چاپ پول تولید بیشتر ونقدینگی کمتر و با ارزشی داشته باشیم. موفق باشید
خیلی عالی
اطلاعات کامل و مفیدی هستند.. مچکر
بسیار مفید بود.
اطلاعات بسیار مفیدی بود.