صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟ | مزایا و معایب صندوق های پوشش ریسک

صندوق‌های پوشش ریسک یا هج فاندها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خاص و پیچیده‌ای هستند که با هدف کسب بازدهی بالا و در عین حال مدیریت ریسک، فعالیت می‌کنند.

برخلاف بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که به دنبال بازدهی مثبت در بازارهای صعودی هستند، هج فاندها می‌توانند در هر شرایط بازار، حتی در بازارهای نزولی، سود کسب کنند.

در این مقاله، به بررسی دقیق صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund)، مزایا و معایب این صندوق‌ها و ریسک‌های مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

صندوق پوشش ریسک چیست؟

صندوق پوشش ریسک یا هج فاند (Hedge Fund) یک ابزار مالی حرفه‌ای است که با بهره‌گیری از طیف گسترده‌ای از روش‌ها و استراتژی‌های مالی، به دنبال کسب بازدهی بالاتر از بازار است.

این صندوق‌ها توسط مدیران سرمایه‌گذاری خبره مدیریت می‌شوند و هدف اصلی آن‌ها دستیابی به سود قابل توجه همراه با مدیریت ریسک است. این نوع از صندوق‌ها از تکنیک‌های مختلفی مانند فروش استقراضی، استفاده از اختیار معامله،  قراردادهای آتی، اهرم مالی و سایر ابزارهای مالی پیشرفته بهره می‌برند.

نکته کلیدی در عملکرد صندوق‌های پوشش ریسک، یافتن تعادل بین کسب بازدهی و کاهش ریسک است.

سرمایه‌گذاری در صندوق پوشش ریسک اغلب به عنوان یک انتخاب سرمایه‌گذاری جایگزین پرخطر در نظر گرفته می‌شود و معمولاً نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا دارد. بنابراین صندوق‌های پوشش ریسک معمولاً هدف خود را سرمایه‌گذاران ثروتمند قرار می‌دهند.

با وجود نام “پوشش ریسک”، این صندوق‌ها ممکن است در برخی موارد ریسک بیشتری نسبت به سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری داشته باشند. دلیل این امر استفاده از استراتژی‌های پیچیده و اهرمی است که می‌تواند نوسانات قابل توجهی در ارزش سرمایه‌گذاری ایجاد کند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها معمولاً به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و با تحمل ریسک بالا پیشنهاد می‌شود.

گفتنی است که واحدهای صندوق‌های پوشش ریسک معمولاً به راحتی قابل فروش نیستند و سرمایه‌گذاران ممکن است برای نقد کردن سرمایه‌گذاری خود با محدودیت‌هایی مواجه شوند.

بطور خلاصه، صندوق پوشش ریسک یک ابزار سرمایه‌گذاری پیچیده و تخصصی است که برای سرمایه‌گذارانی طراحی شده که به دنبال کسب بازدهی بالا، اما با پذیرش ریسک بیشتر هستند.

همچنین مدیر صندوق اغلب موقعیت‌های صندوق را برای محافظت از آن‌ها در برابر ریسک بازار پوشش می‌دهد.

آن‌ها این کار را با سرمایه‌گذاری بخشی از دارایی‌های صندوق در اوراق بهاداری انجام می‌دهند که قیمت‌های آن‌ها در جهت مخالف دارایی‌های اصلی صندوق حرکت می‌کند.

به عبارتی، اگر قیمت‌های دارایی‌های اصلی کاهش یابد، قیمت اوراق بهاداری که به عنوان پوشش عمل می‌کنند باید افزایش یابد. در نتیجه، پوشش می‌تواند هرگونه ضرر در دارایی‌های اصلی را جبران کند.

انواع صندوق های سرمایه گذاری پوشش ریسک

صندوق‌های متمرکز بر استراتژی کلان جهانی (Global Macro Funds)

این صندوق‌ها با استفاده از پیش‌بینی و تحلیل رویدادهای اقتصاد کلان جهانی به دنبال کسب سود هستند.

برای مثال یک صندوق کلان جهانی ممکن است پیش‌بینی کند که ارزش دلار آمریکا در برابر یورو کاهش خواهد یافت. در این صورت، این صندوق دلار آمریکا را می‌فروشد و یورو می‌خرد. اگر پیش‌بینی این صندوق درست باشد، از افزایش ارزش یورو نسبت به دلار سود خواهد کرد.

جالب است بدانید این صندوق‌ها از طیف وسیعی از استراتژی‌ها استفاده می‌کنند، از جمله:

• معامله در بازارهای ارز، اوراق قرضه، سهام و کالا
• استفاده از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله
• بهره‌برداری از نوسانات نرخ بهره، تورم و سایر شاخص‌های اقتصادی

صندوق‌های متمرکز بر ارزش بازده نسبی (Relative Value Funds)

این نوع از صندوق‌های پوشش ریسک، سعی می‌کند تا از تفاوت‌های قیمتی بین اوراق بهادار متفاوت یا حتی گاهاً مشابه جهت کسب سود بهره ببرند.

برای مثال یک صندوق بازده نسبی ممکن است متوجه شود که قیمت دو اوراق قرضه مشابه با شرکت‌های مختلف، به دلیل عوامل موقتی، تفاوت قابل توجهی دارد.

این صندوق ممکن است اوراق قرضه ارزان‌تر را خریداری کرده و اوراق قرضه گران‌تر را به صورت کوتاه‌مدت بفروشد. با هم‌گرایی قیمت این دو اوراق قرضه، این صندوق سود خواهد کرد.

انواع استراتژی‌های بازده نسبی شامل موارد زیر می‌شود:

• آربیتراژ همبستگی:  بهره‌برداری از اختلاف قیمت بین دو دارایی که انتظار می‌رود به هم مرتبط باشند.
• آربیتراژ قابل تبدیل:  استفاده از اختلاف قیمت بین اوراق قرضه قابل تبدیل و سهام شرکت صادرکننده.
• آربیتراژ آماری:  استفاده از مدل‌های آماری برای شناسایی فرصت‌های آربیتراژ.

صندوق‌های رویداد محور (Event-Driven Funds)

این صندوق‌ها از رویدادهای خاص مانند ادغام شرکت‌ها، تغییر مدیریت و… برای ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.

برای مثال یک صندوق رویداد محور ممکن است به دنبال شرکت‌هایی باشد که در آستانه ادغام هستند. این صندوق ممکن است سهام شرکت‌های هدف را خریداری کند، زیرا انتظار دارد که قیمت سهام پس از اعلام رسمی ادغام افزایش یابد.

رویدادهای مهمی که صندوق‌های رویداد محور از آنها استفاده می‌کنند شامل موارد زیر می‌شوند:

• ادغام و خرید شرکت‌ها
• تغییر مدیریت
• انتشار اخبار مهم مالی
• تغییرات مقررات

صندوق‌های بازار خنثی (Market Neutral Funds)

صندوق‌های بازار خنثی (Market Neutral Funds) نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که به دنبال کسب بازدهی مثبت بدون توجه به جهت کلی بازار (صعودی یا نزولی) هستند.

این صندوق‌ها با استفاده از استراتژی‌های مختلف سعی می‌کنند تا تأثیر نوسانات بازار را کاهش دهند و سودی پایدار و مستقل از وضعیت بازار به دست آورند.

اصلی‌ترین ویژگی صندوق‌های بازار خنثی این است که موقعیت‌های خرید (long) و فروش (short) را به گونه‌ای ترکیب می‌کنند که به طور کلی در برابر نوسانات بازار حساسیت نداشته باشند. به عبارت دیگر، آنها با انجام معاملات خرید در سهام‌هایی که انتظار می‌رود افزایش قیمت داشته باشند و معاملات فروش در سهام‌هایی که انتظار می‌رود کاهش قیمت داشته باشند، یک پوزیشن خنثی از نظر بازار ایجاد می‌کنند.

برای مثال، اگر صندوق تشخیص دهد که سهام شرکت A به دلیل عوامل بنیادی قوی احتمالاً افزایش قیمت و سهام شرکت B به دلیل مشکلات مالی احتمالاً کاهش قیمت خواهد داشت، صندوق در سهام شرکت A موقعیت خرید و در سهام شرکت B موقعیت فروش باز می‌کند.

این صندوق همواره در تلاش است تا موقعیت‌های خرید و فروش خود را به گونه‌ای تنظیم کند که نسبت به نوسانات کلی بازار حساسیت نداشته باشد.

به این ترتیب، اگر بازار به طور کلی صعودی یا نزولی باشد، تأثیر این نوسانات بر عملکرد صندوق به حداقل می‌رسد و بازدهی صندوق بیشتر به عملکرد نسبی سهام انتخابی بستگی خواهد داشت. با این حال هیچ تضمینی وجود ندارد که این صندوق‌ها همیشه سودآوری داشته باشند.

ویژگی های صندوق پوشش ریسک

1) استراتژی‌های متنوع و انعطاف‌پذیر

برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که اغلب به یک شاخص خاص مانند شاخص بورس اوراق بهادار متصل هستند، صندوق‌های پوشش ریسک از طیف گسترده‌ای از استراتژی‌ها استفاده می‌کنند. این استراتژی‌ها ممکن است شامل سرمایه‌گذاری در سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزهای دیجیتال و حتی دارایی‌های ناملموس مانند املاک و مستغلات باشد.

2) مدیریت فعال و حرفه‌ای

 صندوق‌های پوشش ریسک توسط تیم‌های مدیریتی حرفه‌ای اداره می‌شوند که دارای دانش و تجربه گسترده‌ای در زمینه بازارهای مالی هستند. این تیم‌ها از ابزارهای تحلیل پیچیده و مدل‌های ریاضی برای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.

3) استفاده از اهرم مالی

بسیاری از صندوق‌های پوشش ریسک از اهرم مالی برای تقویت بازدهی استفاده می‌کنند. با استفاده از اهرم مالی، صندوق‌ها می‌توانند با سرمایه‌ای کمتر، در دارایی‌های بیشتری سرمایه‌گذاری کنند. با این حال، استفاده از اهرم مالی ریسک سرمایه‌گذاری را نیز افزایش می‌دهد.

مزایای صندوق های پوشش ریسک

1) پتانسیل بازدهی بالا

یکی از اصلی‌ترین دلایل جذابیت صندوق‌های پوشش ریسک، پتانسیل بالای آن‌ها برای کسب بازدهی بیشتر نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. مدیران این صندوق‌ها با بکارگیری روش‌های سرمایه‌گذاری متنوع و هوشمندانه، به دنبال ایجاد بازدهی مستمر هستند.

2) حفظ سرمایه در بازارهای نوسانی

این صندوق‌ها با استفاده از استراتژی‌های متنوع و پیچیده، می‌توانند در شرایط نامطلوب بازار نیز از سرمایه سرمایه‌گذاران محافظت کنند. برای مثال، استراتژی‌های بازار خنثی می‌توانند در شرایطی که بازار به طور کلی رو به نزول است، سودآور باشند.

3) تنوع‌پذیری

سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا پرتفوی خود را متنوع‌تر کنند و در نتیجه ریسک کلی سرمایه‌گذاری را کاهش دهند. این صندوق‌ها می‌توانند در طیف وسیعی از دارایی‌ها، از جمله سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزهای دیجیتال و غیره سرمایه‌گذاری کنند.

4) دسترسی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری منحصر به فرد

 این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران دسترسی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌دهند که در بازارهای عمومی در دسترس نیست. برای مثال، آن‌ها ممکن است در شرکت‌های خصوصی، بازارهای نوظهور و یا استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بسیار تخصصی سرمایه‌گذاری کنند.

 معایب صندوق های پوشش ریسک

1) ریسک بالا

به دلیل ماهیت پیچیده استراتژی‌ها و استفاده از اهرم مالی، ریسک از دست دادن سرمایه در این صندوق‌ها بسیار بالاست. سرمایه‌گذاران باید به این نکته توجه داشته باشند که بازدهی بالا همیشه با ریسک بالا همراه است.

2) نقدشوندگی پایین

 واحدهای این صندوق‌ها معمولاً به راحتی قابل فروش نیستند و سرمایه‌گذاران ممکن است برای نقد کردن سرمایه‌گذاری خود با محدودیت‌هایی مواجه شوند.

3) شفافیت پایین

به دلیل پیچیدگی استراتژی‌ها و ماهیت خصوصی این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران ممکن است به اطلاعات کافی درباره نحوه سرمایه‌گذاری دسترسی نداشته باشند.

4) محدودیت دسترسی

این صندوق‌ها معمولاً به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و با سرمایه بالا اختصاص می‌یابند و سرمایه‌گذاران خرد ممکن است به دلیل حداقل سرمایه مورد نیاز، نتوانند در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

بازدهی صندوق های پوشش ریسک

بسیاری تصور می‌کنند صندوق‌های پوشش ریسک همواره سودآور هستند، اما واقعیت این است که موفقیت هج فاند به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می‌توان به توانایی مدیر صندوق، استراتژی سرمایه‌گذاری و شرایط بازار اشاره کرد.

یکی از دلایل عدم موفقیت برخی از این صندوق‌ها، بزرگ شدن بیش از حد آن‌هاست. صندوق‌های بزرگ‌تر مدیریت پیچیده‌تری دارند و ممکن است انعطاف‌پذیری خود را از دست بدهند. همچنین، بسیاری از این صندوق‌ها در اوراق بهاداری سرمایه‌گذاری می‌کنند که سرمایه‌گذاران عادی نیز می‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند.با این حال پس چرا بازدهی آن‌ها همیشه بیشتر نیست؟

پاسخ این سوال در دو عامل اصلی نهفته است:

1. مدیر صندوق: مدیر صندوق مانند کاپیتان کشتی است و تصمیمات او تاثیر مستقیمی بر عملکرد صندوق دارد. به همین دلیل، انتخاب مدیری با تجربه و سابقه موفق بسیار مهم است.
2. استراتژی سرمایه‌گذاری: انتخاب یک استراتژی مناسب برای شرایط بازار، کلید موفقیت یک هج فاند است.

در نتیجه اگر انتظار دارید بازار به شدت نوسان داشته باشد، صندوق‌های پوشش ریسک ممکن است گزینه مناسبی باشند. اما اگر به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت با ریسک کمتر هستید، شاید شاخص‌های بازار یا حتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک انتخاب بهتری باشند.

صندوق های پوشش ریسک در ایران

در حال حاضر، صندوق‌های پوشش ریسک به شکل پر سابقه و گسترده‌ای که در بازارهای مالی جهانی شناخته می‌شوند، در حالی که در ایران به صورت رسمی فعالیت نمی‌کنند. در حقیقت این صندوق‌ها به دلیل پیچیدگی و ریسک بالای خود، در ایران با محدودیت‌هایی مواجه هستند. با این حال، پتانسیل‌های این نوع سرمایه‌گذاری و تحولات اخیر در بازارهای مالی ایران، فرصت‌هایی را برای توسعه این ابزار مالی فراهم کرده است.

برخی از محدودیت‌هایی که صندوق‌های پوشش ریسک با آن مواجه هستند، در ادامه آمده است:

• محدودیت‌های قانونی و نظارتی: قوانین و مقررات بازار سرمایه ایران به اندازه کافی برای حمایت از فعالیت‌های پیچیده و متنوع صندوق‌های پوشش ریسک توسعه نیافته است. این محدودیت‌ها شامل محدودیت در استفاده از ابزارهای مالی مشتقه و نبود زیرساخت‌های لازم برای نظارت بر فعالیت‌های این صندوق‌ها می‌شود.
• نوسانات بازار: بازار سرمایه ایران نوسانات شدیدی دارد که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پوشش ریسک را افزایش دهد. عوامل مختلفی مانند تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌توانند بر نوسانات بازار تاثیراتی بیشتر از حد انتظار بگذارند.
• کمبود اطلاعات و شفافیت: اطلاعات کافی و شفاف در مورد شرکت‌ها و بازارهای مالی ایران در دسترس نیست. این امر باعث افزایش عدم قطعیت و ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود.
• کمبود نیروی انسانی متخصص: نیروی انسانی متخصص در زمینه مدیریت صندوق‌های پوشش ریسک در ایران محدود است. این امر باعث می‌شود که جذب و مدیریت این صندوق‌ها با چالش مواجه شود.

تفاوت صندوق های سرمایه گذاری پوشش ریسک با صندوق سرمایه گذاری مشترک

تفاوت در نوع سرمایه‌گذاران

صندوق‌های پوشش ریسک به اندازه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) سختگیرانه تنظیم نمی‌شوند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یک روش عملی و کم‌هزینه برای ساخت یک پرتفوی متنوع از سهام، اوراق قرضه یا سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت هستند. آن‌ها برای عموم مردم و سرمایه‌گذاران متوسط در دسترس هستند.

اما صندوق‌های پوشش ریسک معمولاً فقط پول را از سرمایه‌گذاران معتبر می‌پذیرند که شامل افرادی با درآمد سالانه بیش از ۲۰۰ هزار دلار یا ارزش خالص بیش از یک میلیون دلار، به استثنای محل اصلی سکونت آن‌ها می‌شود.

تفاوت در سبد سرمایه‌گذاری

یک صندوق پوشش ریسک می‌تواند در زمین، املاک و مستغلات، سهام، مشتقات و ارز سرمایه‌گذاری کند، در حالی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک از سهام یا اوراق قرضه به عنوان ابزار خود برای استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت استفاده می‌کنند.

تفاوت در محدودیت های خرید و فروش

بر خلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که سرمایه‌گذار می‌تواند هر زمان سهام را انتخاب کند، صندوق‌های پوشش ریسک معمولاً فرصت‌های بازخرید سهام را محدود می‌کنند و اغلب یک دوره قفل یک ساله قبل از نقد کردن سهام اعمال می‌کنند.

نحوه تشخیص بهترین صندوق پوشش ریسک برای سرمایه گذاری

تشخیص بهترین صندوق پوشش ریسک برای سرمایه‌گذاری نیازمند بررسی و ارزیابی دقیق چندین عامل مهم است. در ادامه، مراحل کلیدی انتخاب مناسب‌ترین هج فاند آورده شده است:

1. مشخص کردن اهداف و نیازهای سرمایه‌گذاری

• هدف سرمایه‌گذاری: مشخص کنید که هدف شما از سرمایه‌گذاری چیست. (مثل افزایش بازده، کاهش ریسک، تنوع‌بخشی و غیره).
• مدت زمان سرمایه‌گذاری: مدت زمانی که می‌خواهید سرمایه‌گذاری خود را حفظ کنید. برای مثال سرمایه‌گذاری شما قرار است برای یکی از مدت زمان‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت یا بلندمدت به طول بیانجامد.

2. بررسی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری صندوق

• نوع استراتژی: اطمینان حاصل کنید که استراتژی‌های صندوق با اهداف سرمایه‌گذاری شما هم‌خوانی دارد. برای مثال اگر به دنبال کاهش ریسک بازار هستید، ممکن است استراتژی بازار خنثی (Market Neutral) مناسب‌تر باشد.
• تخصص و تجربه: بررسی کنید که صندوق در چه نوع استراتژی‌هایی تخصص دارد و تجربه‌ی لازم را دارد یا خیر.

3. تحلیل عملکرد تاریخی صندوق

• بازده تاریخی: بررسی کنید که صندوق در گذشته چگونه عمل کرده است و آیا بازده‌های آن مطابق با انتظارات شما است یا خیر.
• نوسانات و ریسک‌ها: تحلیل نوسانات و میزان ریسک صندوق نسبت به بازده آن.

4. بررسی کارمزدها و هزینه‌های اضافی

• کارمزدها: مطمئن شوید که هزینه‌های مدیریتی، کارمزدهای عملکرد، و سایر هزینه‌ها با سیاست‌های صندوق هم‌خوانی دارد و منطقی هستند.
• ساختار هزینه‌ها: بررسی کنید که هزینه‌ها به صورت سالانه، درصدی از دارایی‌ها، یا به صورت دیگر هستند.

5. ارزیابی تیم مدیریت و سابقه آن‌ها

• تجربه و مهارت‌های تیم: بررسی کنید که تیم مدیریت صندوق دارای تجربه و تخصص لازم برای اجرای استراتژی‌های سرمایه‌گذاری است.
• سوابق مدیران: تحقیق در مورد سابقه عملکرد مدیران صندوق و سابقه کار آن‌ها در صنعت مالی.

6. بررسی نقدشوندگی صندوق

• قابلیت نقد کردن سرمایه: بررسی کنید که چه مدت طول می‌کشد تا بتوانید سرمایه‌گذاری خود را نقد کنید و چه محدودیت‌هایی برای برداشت وجود دارد.

7. تحلیل گزارش‌های صندوق

• گزارش‌های مالی: بررسی گزارش‌های مالی دوره‌ای صندوق، شامل گزارش‌های ماهانه، فصلی، و سالانه.
• شفافیت و گزارش‌دهی: اطمینان حاصل کنید که صندوق به صورت شفاف و دقیق گزارش‌های مالی و عملکردی ارائه می‌دهد.

8. تحلیل تطابق با ریسک‌پذیری شخصی

• پروفایل ریسک: مطمئن شوید که پروفایل ریسک صندوق با سطح ریسک‌پذیری شما هم‌خوانی دارد.
• استراتژی‌های پوشش ریسک: بررسی کنید که صندوق از چه روش‌هایی برای پوشش ریسک استفاده می‌کند و آیا این روش‌ها با نیازهای شما مطابقت دارد.

9. تحقیق و مشاوره

• مشاوره با مشاور مالی: در صورت لزوم، از مشاوران مالی یا متخصصان صنعت برای ارزیابی صندوق‌ها و دریافت نظرات حرفه‌ای استفاده کنید.
• تحقیقات مستقل: از منابع مختلف، مانند وب‌سایت‌های مالی، گزارش‌های تحلیلی، و اخبار صنعت برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید.

سخن پایانی

صندوق‌های پوشش ریسک یا هج فاند‌ها ابزاری قدرتمند برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هستند که به دنبال کسب بازدهی بالا و مدیریت ریسک هستند. با این حال، این صندوق‌ها با ریسک بالایی همراه هستند و سرمایه‌گذاران باید قبل از تصمیم‌گیری به دقت جوانب مختلف آن را بررسی کنند. در بالا به اینکه ” صندوق پوشش ریسک چیست؟” پرداختیم و “مزایا و معایب صندوق‌های پوشش ریسک” را بر شمردیم. متاسفانه در حال حاضر هج فاند‌ها در ایران فعالیتی ندارند اما با توجه به پتانسیل‌های این نوع سرمایه‌گذاری و تحولات اخیر در بازارهای مالی ایران، انتظار می‌رود در آینده نزدیک شاهد توسعه این ابزار مالی باشیم.

به نظر شما آیا در آینده شاهد صندوق پوشش ریسک در ایران خواهیم بود؟ نظرات خود را با ما در میان بگذاری