زی کش (ZCash) چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

زی کش یک ارز رمزنگاری شده متن باز با محوریت حریم خصوصی است که در پاسخ به مشکلات شبکه بیت کوین ایجاد شده است. این ارز رمزپایه از همان الگوریتم بیت کوین استفاده می کند، اما با استفاده از قابلیت پردازش نیمه شفاف عملکرد خود را تا حدودی بهبود بخشیده است. به عبارت ساده این پلتفرم از شفافیت شدید بلاک چین بیت کوین جلوگیری می کند و داده های معاملاتی کاربران را تنها در صورت انتخاب خود آنها فاش می‌کند.

از آنجایی که Zcash فورک بیت کوین است، میزان کل عرضه آن همانند بیت کوین ثابت بوده و 21 میلیون واحد ZEC میباشد. در زمان نگارش این مطلب بر اساس داده های موجود، زی کش با ارزش کل بازار 217 میلیون دلار در جایگاه سی و یکم در میان ارزهای رمزپایه قرار دارد.

تاریخچه پیدایش زی کش

ریشه های پیدایش زی کش در یک ارز دیجیتال قدیمی به نام “Zerocoin” است که در دهه 1990 میلادی توسعه یافت. این رمزارز توسط Matthew D. Green، که در حال حاضر استاد دانشگاه جان هاپکینز است، توسعه داده شد. در آن زمان او دانشجوی فارغ التحصیل این موسسه بود. Zerocoin (یا Zerocash) به منظور انجام تراکنش های بلاک چین نخستین بار از یک روش ریاضی پیشرفته و جدید به نام اثبات دانایی صفر استفاده کرد. این روش تضمین می کند که محتویات معامله ناشناس باقی خواهد ماند؛ حتی اگر معامله در یک دفتر کل غیرمتمرکز به صورت عمومی قابل مشاهده باشد.

انتقال از Zerocoin به Zcash از زمان همکاری تیم با Zooko Wilcox و تیم وی از شرکت Least Authority آغاز شد. این همکاری برای نخستین بار در سال 2015 میلادی مطرح شد و در اکتبر سال 2016 بلاک چین Zcash جهت راه اندازی آماده شد.

هیچ سرمایه گذاری جمعی یا عرضه اولیه سکه (ICO) برای زی کش وجود نداشت، بلکه سرمایه گذاری های خصوصی افراد مشهور دنیای کریپتو مانند Naval Ravikant (موسس وب سایت AngelList)، راجر ور (سرمایه گذار اولیه بیت کوین)، Erik Voorhees (بنیانگذار Shapeshift)، باری سیلبرت (بنیانگذار شورای ارزهای دیجیتال) و Fred Ehrsam (بنیانگذار Coinbase) حامی این پروژه بوده است.

در حال حاضر تیم Zcash متشکل از دانشمندان، مهندسین، طراحان و متخصصان کسب و کار از سراسر جهان است. بسیاری از آنها شامل فارغ التحصیلان دانشگاه MIT، جان هاپکینز و دانشگاه تل آویو هستند. زی کش همچنین دارای یک بنیاد مستقل به نام “Zcash Foundation” است که متفاوت از توسعه دهنگان این ارز دیجیتال عمل کرده و هدف آن تأمین زیرساخت های پرداخت اینترنتی و حفظ حریم خصوصی برای عموم است.

زی کش چگونه کار می‌کند؟

Zcash از یک الگوریتم اثبات کار نامتقارن با عنوان Equihash استفاده می کند. این الگوریتم به دلیل مقاومت در برابر ASIC ها، امنیت و حفظ حریم خصوصی شناخته شده است. مقاومت ASIC مانع از متمرکز شدن فرآیند استخراج می شود. حافظه مورد نیاز برای استخراج Zcash بیشتر از چیزی است که بیشتر ارزهای رمزپایه به آن احتیاج دارند؛ با این حال الگوریتم Equihash امکان تأیید سریع تراکنش ها در شبکه را فراهم می آورد. لازم به ذکر است زمان ایجاد هر بلوک در بلاک چین زی کش حدوداً 2.5 دقیقه است.

معاملات در شبکه زی کش می توانند شفاف و مشابه معاملات بیت کوین باشند که در این صورت توسط یک “t-addr” کنترل می شوند و یا می توانند عضوی از روش اثبات دانایی صفر به نام zk-SNARKs باشند. معاملات در این حالت محافظت شده (Shielded Transaction) هستند و توسط یک آدرس کاملاً خصوصی با عنوان “z-addr” کنترل می شوند. تراکنش ها در شبکه Zcash شامل موارد زیر هستند:

• آدرس کیف پول ارسال کننده
• آدرس کیف پول دریافت کننده
• مانده حساب
• کارمزد معامله

در یک معامله هم آدرس ارسال کننده و هم دریافت کننده محافظت می شوند. برای تأیید این داده های رمزنگاری شده بدون افشای آنها از اثبات دانایی صفر در شبکه استفاده می شود. به همین ترتیب آدرس های شفاف نیاز به تعامل با Transparent Value Pool دارند و داده های معاملات را آشکار می کنند. این آدرس ها “t-addr” نامیده می شوند و همیشه با “t” شروع می شوند. ارزش منحصر بفرد Zcash این است که با استفاده از فناوری هایی همچون zk-SNARKs و اثبات دانایی صفر، حریم خصوصی کاربران را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد و در حقیقت یک لایه امنیتی اضافه نسبت به بیت کوین دارد.

از سوی دیگر Zcash به تراکنش های خصوصی گزینه “افشای انتخابی” یا Selective Disclosure را می دهد و بدین ترتیب برای کاربران این امکان را فراهم میکند تا گردش مالی خود را تنها برای اهداف حسابرسی آشکار کنند. یکی از دلایل وجود چنین قابلیتی، اطمینان از رعایت نمودن مقررات ضد پولشویی یا مقررات مالیاتی در کشورهای مختلف است. در حقیقت پلتفرم زی کش بیان میکند که معاملات قابل شنود است، اما افشای اطلاعات در شبکه تحت کنترل کاربران خواهد بود. این شرکت برای توضیح این مبانی، میزبان جلسات مجازی با آژانس های اجرای قانون در سراسر ایالات متحده بود و اثبات کرد که این رمزارز را برای تسهیل فعالیت های غیرقانونی ایجاد نکرده است.

قیمت زی کش (ZEC) از ابتدا تا کنون

بلوک اولیه (genesis block) زی کش برای اولین بار در تاریخ 28 اکتبر 2016 میلادی استخراج شد و از آن زمان تا کنون این رمزارز در بازار ارزهای دیجیتال معامله میشود. اکثر مواقع قیمت ZEC روند کلی بازار را دنبال نموده است. این روند در سال 2017 میلادی با قیمت 30 دلار آغاز شد و تا ابتدای ژانویه 2018 به بالاترین میزان خود در سطح 866 دلار رسید. شایان ذکر است که از سال 2017 میلادی تا کنون نسبت قیمت زی کش به بیت کوین تقریباً یک روند نزولی را سپری نموده است. این نسبت در ماه ژوئن همان سال به بالاترین میزان خود در حدود 0.1683 BTC رسید، اما پس از آن به شدت سقوط کرد.

به نظر می رسد زی کش در بیشتر مواقع تحت تأثیر اخبار بازار ارزهای دیجیتال قرار ندارد. تنها در این مورد یک استثناء وجود دارد؛ روزی که صرافی Gemini اعلام کرد که بزودی این ارز رمزپایه را پشتیبانی خواهد کرد و قیمت زی کش در کمتر از یک روز 40 درصد افزایش یافت!

ذخیره سازی ارز رمزنگاری شده ZEC

برای نگهداری کوین های ZEC باید از کیف پول های نرم افزاری و سخت افزاری مناسب استفاده نمایید. کیف پول های دیجیتال انواع مختلفی دارند که هریک با توجه به ویژگی های خود امکانات مختلفی را برای کاربران فراهم می‌کنند. همواره در نظر داشته باشید که در هنگام انتخاب کیف پول دیجیتال امنیت کیف پول را اولویت اول خود قرار دهید.

برخی از بهترین کیف پول های دیجیتال برای نگهداری زی کش عبارتند از:

• کیف پول سخت افزاری لجر نانو اس (Ledger Nano S) و TREZOR
• کیف پول نرم افزاری Jaxx و ZECWallet
• کیف پول موبایل Coinomi و Guarda

نتیجه گیری

انتظار میرود که فناوری بلاک چین چالش های امروز را برطرف کند، اما در حقیقت برای پاسخگویی به نیازهای دنیای فردا طراحی شده است. در حالی که امروزه معاملات حریم خصوصی ممکن است مورد توجه بسیاری قرار نگیرد، اما در آینده نزدیک به یک قابلیت حیاتی در مبادلات تجاری تبدیل خواهد شد.

زی کش نه تنها یک ارز رمزنگاری شده حریم خصوصی محور است، بلکه پلتفرمی است که با اعطای امکان انتخاب بین حریم خصوصی و شفافیت برای هر معامله به آزادی افراد احترام می گذارد. امید است این انعطاف پذیری عامل محرکی برای استفاده روزافزون از Zcash و قابلیت های ویژه آن باشد.