اختیار معامله (آپشن) در بازار ارزهای دیجیتال چیست؟

اختیار معامله یا آپشن (Option) به قرادادهایی گفته می شود که معامله‌گر مختار است دارایی خود را در زمان مشخصی به قیمت تصویب شده بخرد یا بفروشد.

اختیار معامله باعث می شود سرمایه گذاران سرمایۀ خود را در نوسانات بازار حفظ کرده و راه های انطباق پذیری با شرایط مختلف بازار را بیاموزند. از سوی دیگر اختیار معامله می تواند در شرایط مثبت بازار، سود فراوانی را به حساب معامله گر سرازیر کند.

با این تفاسیر، اگر شما نیز به دنبال راهی برای حفظ و افزایش سرمایۀ خود در بازارهای بزرگ سرمایه داری اعم از بورس و یا ارز دیجیتال هستید، بهتر است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

اختیار معامله چیست و چه تفاوتی با قراردادهای آتی دارد؟

همانطور که از نام این قرار داد مشخص است، اختیار معامله به قراردادی گفته می شود که معامله گر مختار است دارایی مورد نظر خود را با قیمتی مشخص در زمانی مطلوب بخرد یا به فروش برساند.

میدانیم که شما هم با شنیدن این توضیح ، ممکن است ذهنتان سریع به سمت قراردادهای آتی کشیده شود؛ اما عجله نکنید! اختیار معامله تفاوت زیادی با قراردادهای آتی دارد.

بزرگترین تفاوت اختیار معامله با قرارداد آتی، صورت تسویه آن هاست.

درواقع برخلاف قراردادهای اتی که معامله گران موظف هستند معامله را در زمانی خاص با قیمتی تصویب شده معامله کنند، در قرارداد آپشن هیچ تعهدی در تسویه وجود ندارد.

درواقع به علت همین ویژگی عدم تعهد در تسویه است که در قرارداد اختیار معامله یا آپشن امکان تطبیق پذیری برای معامله گران ایجاد شده و روشی مناسب برای جلوگیری از ریسک های پرخطر در بازارهای سرمایه گذاری محسوب می شود. اما چگونه؟ .

اصولا قراردادهای اختیار معامله به دو صورت اجرا می شود: قرارداد اختیار خرید (Call) و قرارداد اختیار فروش (Put).

• قرارداد اختیار خرید یا call این امکان را معامله گر می دهد تا دارایی ای را در زمان مشخص با قیمتی که مدنظر دارد، خریداری کند.

• قرارداد اختیار فروش یا put نیز، امکان فروش دارایی را با قیمت دلخواه در زمان مناسب برای معامله کننده فراهم می کند.

هر قرارداد اختیار معامله از چند بخش تشکیل شده است :

1. نوع اختیار معامله : نوع اختیار معامله می تواند قرارداد خرید اختیار معامله باشد یا قرارداد فروش اختیار معامله.

2. زمان سررسید: همانطور که گفتیم در این قرارداد خریدار یا فروشندۀ قرارداد مشخص می کند که در زمانی مشخص این قرارداد اجرا شود. زمان سررسید درواقع همان تاریخ مصوب برای معامله است. که می تواند چند روز یا چند ماه بعد باشد.

3. قیمت اعمال: درواقع همان قیمتی است که شرط معامله خرید یا فروش در آینده است. به بیان دیگر، خریدار یا فروشنده مشروط بر اینکه قیمت یک سهام یا ارز به “قیمت اعمال” برسد، می توانند معامله را اجرا کنند.

4. قیمت اختیار: قیمتی است که معامله گر باید برای انجام اختیار معامله خرید یا اختیار معامله فروش به صرافی پرداخت کند.

حالا با دانستن تمامی اجزای یک قرارداد آپشن، بهتر است برای روشن شدن بحث به یک مثال توجه کنید:

فرض کنید شخصی اینطور تحلیل می کند که قیمت بیت کوین که در حال حاضر 15000 دلار است، تا حدود شش ماه دیگر به قیمت 17000 دلار برسد. با این تفاسیر او می تواند یک قرارداد اختیار خرید را با ویژگی های زیر اعمال کند:

مقدار: یک بیت کوین
زمان سررسید: 6 ماه دیگر ( 5 آپریل)
قیمت در حال حاضر: 15000 دلار
قیمت اعمال: 17000 دلار
قیمت اختیارمعامله ( وجه تضمینی به فروشنده برای خرید): 500 دلار

حالا بر طبق این قرارداد، معامله گر با دادن 500 دلار به صرافی، یک قرارداد اختیار را خریداری می کند. حالا اگر در تاریخ 5 آپریل قیمت بیت کوین به 17000 دلار رسید، او می تواند از فروشنده یک بیت کوین به مبلغ 15000 دلار خریداری کند.

با احتساب قیمت اختیار پرداختی که به صرافی بابت این معامله داده است (یعنی همان 500 دلار)، او به طور کلی حدود 1500 دلار سود کرده است. اما ممکن است در 5 آپریل قیمت بیت کوین به 17000 دلار نرسد. در این شرایط خریدار می تواند هیچوقت هیچ بیت کوینی را نخرد و معامله به طور کامل بهم بخورد.

درواقع هیچ تعهدی برای اجرای قرارداد از سوی خریدار اختیار معامله وجود ندارد و او می تواند در زمان سررسید معامله را بر حسب سود یا زیان خود انجام دهد یا به طور کلی بهم بزند.

البته این حق برای فروشنده وجود ندارد. یعنی اگر خریدار در زمان مقرر درخواست خرید کند، فروشنده نمی تواند از فروش دارایی به خریدار سرباز بزند. به همین علت، اختیار فروش ریسک بیشتری از اختیار خرید دارد و لازم است با احتیاط و آگاهی بیشتری به انجام آن پرداخت.

انواع اختیار معامله چیست؟

قرارداد اختیار معامله از لحاظ سبک اعمال به دو دسته تقسیم می شود:

1. قرارداد اختیار اروپایی
2. قرارداد اختیار آمریکایی

پیش از توضیح هر یک از این قرادادها، باید بگوییم که این قراردادها به هیچ عنوان محدود به منطقۀ جغرافیایی خاصی نیست و در تمامی دنیا کاربرد دارد. به عنوان مثال در بازار بورس ایران نوع قراردادها از نوع قرارداد اختیار اروپایی است. حالا برویم تا این دو نوع قرارداد را با هم بررسی کنیم:

قرارداد اختیار اروپایی

در قرارداد اختیار اروپایی، معامله گر تنها در زمان مقرر شده می تواند قرارداد را اجرا کند. در این حالت، اجرای هیچ معامله ای پیش از سر رسیدن موعد امکان پذیر نیست.

قرارداد اختیار آمریکایی

در قرارداد امریکایی، برخلاف قرارداد اروپایی؛ معامله گر می تواند هر زمانی که می خواهد به اجرای معامله بپردازد. ممکن است خریدار قراردادی را برای موعد سه ماه دیگر تعیین کند اما یک ماه بعد تصمیم به خرید بزند. در این شرایط او می تواند زودتر از موعد به اجرای قرارداد بپردازد.

کاربرد قراردادهای اختیار در بازارهای مالی چیست؟

قرارداد اختیار معامله کاربردهای فراوانی دارد. یکی از مهم ترین این کاربردها بالا بردن توان تطبیق پذیری و ارتباط گیری سهامداران با سهام های سنتی است. درواقع اختیار معامله به معامله گران کمک می کند تا موقعیت سهام خود را بر طبق اتفاقات بازار تطبیق دهند.

ممکن است زمانی در بازار بورس قیمت سهامی به شدت در حال افت باشد و یا ارزش سرمایۀ معامله گر در بازار ارز دیجیتال در حال ریزش باشد. در این شرایط معامله گر باید بتواند با استفاده از قرارداد آپشن از ضررهای هنگفت به سرمایۀ خود جلوگیری کند.

به نوعی این قراردادها یک پوشش ریسک برای دارایی هایی محسوب می شوند که هم اکنون آن ها را داریم. از سوی دیگر، با بالا رفتن قیمت و ارزش یک سهام یا ارز، قرارداد آپشن می تواند سود زیادی را به معامله کننده بدهد.

قرارداد آپشن یک نوع شرط بندی بر سر قیمت آینده یک دارایی هم محسوب می شود

برای درک بهتر، بیایید با هم به یک مثال توجه کنیم:

شخصی را تصور کنید که صد سهم از سهامی به ارزش پانصد دلار را خریداری می کند. او خوشبین است و پیش بینی می کند که قیمت این سهام تا سه ماه دیگر دوبرابر شده و به هزار دلارافزایش پیدا می کند. اما از آنجایی که در بازار هیچ چیز قطعی نیست، ممکن است این روند افزایش قیمت صعودی نباشد و اتفاقا به صورت نزولی طی شود.

در این شرایط، شخص معامله گر، با استفاده از قرارداد اختیار فروش، دارایی خود را با قیمتی کمتر از قیمت اصلی سهام ( مثلا 450 دلار) با قیمت اختیار 50 دلار در اختیار فروش می گذارد. در این شرایط اگر حتی قیمت سهام او افت کرد و به مبلغ سیصد دلار رسید، وی اختیار فروش را فعال کرده و دارایی خودش را با مبلغ 450 دلار به فروش می رساند.

در این شرایط او توانسته از قرارداد اختیار فروش به عنوان پوشش ریسک استفاده کند و از ضرر بسیار به دارایی خود جلوگیری کند.

از سوی دیگر اگر پیش بینی شخص معامله گر محقق شود و ارزش سهام با افزایش صعودی مواجه شود، او با اجرای معامله اختیار خرید، سهام را با مبلغی بسیار کمتر در حال حاضر معامله می کند و از این طریق به سود بالایی دست پیدا میکند.

قیمت اختیار یک معامله چگونه محاسبه می شود؟

قیمت اختیار یک معامله درواقع همان قیمتی است که به عنوان تضمین برای یک معامله پرداخت می شود. قیمت اختیار معامله ثابت نیست و بر اساس عرضه و تقاضای بازار مشخص می شود.

مدل های مختلفی برای محاسبۀ قیمت اختیار معامله استفاده می شود. مهم ترین مدل برای محاسبۀ قیمت اختیار یک معامله مدل بلک و شولز و مدل چند جمله ای است. اما در نهایت، قیمت اختیار معامله با هر مدلی که محاسبه شود، از دو جز تشکیل شده است:

• قیمت ذاتی
• قیمت زمانی

بیایید باهم بیشتر دربارۀ این دو جز صحبت کنیم :

قیمت ذاتی

برای مشخص کردن قیمت ذاتی، کافی است قیمت نقدی سهام یا دارایی را از قیمت اعمال اختیار معامله را کم کنیم. اگر قیمت به دست آمده عددی مثبت باشد نشان دهندۀ سود در معامله است. پس درواقع اختیار معامله یعنی اختیار خرید یا فروش تنها زمانی ارزش ذاتی دارد که در سود باشد و عدد آن مثبت باشد.

قیمت اعمال اختیار معامله – قیمت نقدی دارایی پایه =ارزش ذاتی قرارداد اختیار خرید

اگر در یک اختیار معاملۀ فروش، قیمت نقدی دارایی پایه از قیمت اعمال کمتر باشد، آن معامله قیمت ذاتی دارد و در سود است. پس برای محاسبۀ قیمت ذاتی یک قرارداد اختیار، قیمت نقدی را از قیمت اعمال اختیار کم میکنیم. عدد به دست آمده نشان دهندۀ قیمت ذاتی یک معامله است:

قیمت نقدی دارایی – قیمت اعمال اختیار = ارزش ذاتی قرارداد اختیار فروش

قیمت زمانی

اگر ارزش ذاتی یک معامله را از قیمت اختیار آن کم کنیم، قیمت زمانی یک معامله مشخص می شود. هر چقدر زمان بگذرد و موعد سررسید معامله نزدیک تر شود، قیمت زمانی هم به همان نسبت کاهش پیدا میکند. تا جایی که به هنگام سررسید معامله، قیمت ذاتی برابر با همان قیمت اختیار معامله می شود.

اگر در ابتدای معامله بخواهیم قیمت زمانی را محاسبه کنیم، کافی است فرمول زیر را اعمال کنیم:

قیمت ذاتی- قیمت اختیار معامله = قیمت زمانی معامله

چگونه یک قرارداد اختیار را معامله کنیم؟

کارگزاری ها و صرافی های بسیاری امکان اختیار معامله را برای معامله کنندگان خود مهیا کرده اند. شما نیز اگر قصد معاملۀ سهام خود با استفاده از قرارداد اختیار معامله را دارید بهتر است به یک کارگزاری خوب مراجعه کنید.

معامله آپشن ارز دیجیتال نیز در برخی از صرافی ها امکان پذیر است. به عنوان مثال صرافی هایی همچون IQ Option, Ledger X, Bakkt صرافی هایی هستند که امکان معامله اختیار بیت کوین را در اختیار معامله گران قرار می دهند.

به طور کلی باید گفت که قرارداد آپشن به دلیل پیچیدگی های بسیار زیادی که دارد می تواند همانگونه که باعث سودآوری زیاد شود، به همان اندازه باعث ضررهای بسیار به سرمایۀ افراد نابلد شود.

پس بهتر است پیش از اینکه مهارت کافی برای استفاده از این معامله را پیدا نکرده اید، بی گدار به آب نزنید و اقدام به معاملۀ اختیار نکنید!