مراحل سند زدن خودرو از صفر تا صد (مراحل نقل و انتقال سند خودرو)
خرید و فروش و انتقال سند خودرو نیازمند پشت سر گذاشتن مراحل متعددی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از «تعویض پلاک خودرو»، «انتقال سند به نام مالک جدید» و «ارائه مدارک خودرو». خریدار و فروشنده باید تمامی مراحل سند زدن خودرو را به درستی پشت سر بگذارند تا از ایجاد هر گونه مشکل احتمالی پیش‌گیری به عمل آمده باشد.
بعد از انتقال مالکیت سند خودرو و با در دست داشتن آن، به ارگان‌های دولتی از جمله راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی امکان ایجاد نظم بیشتر در تردد را می‌دهید. در این مقاله با هم موارد مختلف مربوط به سند زدن خودرو مانند هزینه سند زدن خودرو، مدارک لازم برای سند زدن خودرو، برگ سبز ناجا و… را بررسی می‌کنیم.
چگونه برای خودروی صفر سند قطعی بگیریم؟
بعد از خرید خودرو صفر، یکی از مهم‌ترین و شاید مهم‌ترین مرحله برای تکمیل خرید، سند زدن خودرو است. خودرو صفر را به دو شیوه نقدی و قسطی می‌توان خریداری کرد. از آنجایی که خودرو صفر قیمت بیشتری به نسبت خودرو کارکرده دارد، پس طبیعتا برخی مشتریان ترجیح می‌دهند تا به صورت قسطی سراغ خرید این دست خودروها بروند.
اگر خودرو صفر را به صورت نقدی خریداری کرده باشید، پس از پرداخت وجه و تکمیل خرید، سند قطعی برای شما تنظیم و مالکیت خودرو به شما منتقل خواهد شد. اما اگر خودرو صفر را به صورت قسطی خریداری کرده باشید، تا زمان تسویه حساب کامل، سند خودرو نزد شرکت باقی مانده و به شما تحویل‌داده نمی‌شود.
مبایعه نامه خودرو همانند مبایعه نامه ملک، یک سند عادی است که از اعتبار کافی برخوردار است و در دادگاه‌ها می‌توانید از اعتبار حقوقی آن استفاده کنید. نحوه نوشتن و تنظیم مبایعه نامه خودرو از اهمیت بالایی برخوردار است.چرا که پر کردن اشتباه این برگه می‌تواند منجر به ایجاد اختلافات زیادی بین خریدار و فروشنده شود. باری دریافت اطلاعات کامل درباره نمونه برگه مبایعه، راهنمای زیر را مطالعه کنید.
مراحل انتقال سند خودرو
اولین قدم برای انتقال سند خودرو دریافت نوبت اینترنتی است. برای انجام این کار ابتدا به سامانه نوبت دهی آنلاین مراکز شماره گذاری پلاک خودرو به نشانی nobatdehi.epolice.ir مراجعه کنید.
در این سامانه که نوبت دهی اینترنتی تعویض پلاک صورت می‌پذیرد، شهر و استان خود را مشخص کرده، لیست مراکز تعویض پلاک را دریافت کنید و در آخر روز و ساعت مراجعه حضوری خود را مشخص فرمایید.
در ادامه مراحل انتقال سند خودرو 4 بخش کلی زیر را در پیش خواهید داشت:
- انجام کارشناسی خودرو توسط شرکت معتبر
- تنظیم قرارداد و قولنامه بین خریدار و فروش
- مراجعه به مراکز شماره گذاری خودرو و تعویض پلاک
- تنظیم سند محضری و ثبت در دفترخانه اسناد رسمی
مرحله تعویض پلاک خودرو حتما باید بعد از نوشتن قولنامه و قبل از انتقال سند خودرو انجام شود. دلیل آن این است که اگر پلاک قبلی فک و پلاک جدید نصب نشده باشد، تمام تخلفاتی که بعد از انتقال سند خودرو صورت می‌گیرد، به نام صاحب پلاک ثبت می‌شود. به همین دلیل است که انتقال سند خودرو بدون برگه تعویض پلاک امکان‌پذیر نیست.
خرید بهترین ماشین برای سرمایه گذاری برای افرادی که همواره به دنبال فرصت‌های ویژه هستند، گزینه‌ی ایده‌آلی است. در راهنمای زیر، با جزئیات نحوه انتخاب خودرو برای سرمایه گذاری آشنا خواهید شد.
هزینه انتقال سند خودرو به عهده کیست؟
خریدار و فروشنده می‌توانند با توافق یکدیگر هزینه نقل و انتقال سند خودرو را انجام دهند، اما در صورت عدم توافق قانون و قاعده پرداخت مجموع هزینه‌ها به دو قسمت تقسیم خواهد شد. بخش اول هزینه حق التحریر یا همان اجرت دفترخانه‌ها است. بخش دوم هزینه حق ثبت یا همان مالیات دولتی.
در ادامه سهم خریدار و فروشنده در انتقال سند خودرو را به صورت شفاف دسته بندی کرده‌ایم.
- پرداخت هزینه مالیات دولتی انتقال سند خودرو بر عهده شخص فروشنده است.
- پرداخت هزینه حق التحریر یا همان اجرت دفترخانه هم بر عهده خریدار و هم بر دوش فروشنده باشد. در واقع این هزینه به طور مساوی بین دو طرف تقسیم شده و به دفترخانه پرداخت می‌شود.
محاسبه هزینه انتقال سند خودرو
می‌توانید برای اطلاع از هزینه حدودی انتقال سند خودرو که در دفترخانه‌ها از خریدار و فروشنده دریافت می‌شود، از سایت‌های محاسبه آنلاین هزینه انتقال سند خودرو مثل سایت https://kitset.ir/financial/calculate-cost-transferring-car-document استفاده کنید.
مدارک لازم برای انتقال سند خودرو
برای انتقال سند خودرو، لازم است که فروشنده برخی مدارک را همراه خود داشته باشد. مدارک مورد نیاز شامل موارد زیر است:
- برگ سبز جدید و تاییدیه نقل و انتقال خودرو که در مراکز تعویض پلاک صادر شده است.
- بنچاق قبلی و یا برگ کمپانی (به نام فروشنده باشد)
- اصل مدارک شناسایی فروشنده و خریدار
- بیمه‌نامه شخص ثالث
- کارت سوخت
- پرداخت عوارض شهرداری
- برگه مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری
مراحل سند زدن ماشین دست دوم
بعد از خریداری هر چیزی از جمله خودرو، سند آن باید به نام مالک جدید آن منتقل گردد تا مالکیت آن برای مالک جدید قابل اثبات باشد. سندزدن خودرو به ویژه هنگام خرید خودرو دست دوم، مهم‌ترین مرحله خرید خودرو محسوب می‌شود.
برای سند زدن خودرو کارکرده یا اصطلاحا سند زدن خودرو دست دوم، همانند خرید خودرو صفر باید ببینیم شما خودرو دست دوم را چگونه خریداری کرده‌اید. اگر به هر دلیلی قصد خرید خودرو کارکرده داشته باشید، خرید این دست از خودروها هم می‌تواند به دو شیوه نقدی و قسطی صورت بگیرد که این موضوع به بودجه شما بستگی دارد.
مثل سند زدن خودرو صفر، اگر شما خودرو کارکرده را به صورت نقدی خریداری کرده باشید، سند آن پس از پرداخت وجه به نام شما منتقل خواهد شد. اما اگر خرید شما از نوع قسطی بوده باشد، سند خودرو تا زمان تسویه حساب کامل در دفتر اسناد رسمی باقی خواهد ماند. البته جهت اطمینان می‌توان از فروشنده، قولنامه یا وکالت گرفت.
سن قانونی سند زدن خودرو
مطابق نظر قانون‌گذار، افراد برای دخالت در امور مالی و غیر مالی خود باید اهلیت داشته باشند. اهلیت به معنای بالغ بودن، عاقل بودن و رشید بودن است. افرادی که هر کدام را ندارند محجور محسوب می شوند. بالغ‌بودن در ایران در پسران ۱۵ سال تمام قمری و در دختران ۹ سال قمری در نظر گرفته شده است.
همچنین در تعریف رشید چنین آورده شده است که رشید کسی است که عقل معاش دارد و سود و زیان را تشخیص می‌دهد. همچنین عاقل‌بودن به این معناست که فرد نباید مبتلا به جنون باشد و باید در سلامت عقلی به سر ببرد.
برگ سبز ناجا کافی است یا سند رسمی تنظیم کنیم؟
بیش از 10 سال است که نهادهای رسمی در این باره با یکدیگر اختلاف نظر دارند و مردم را در سردرگمی فراوانی قرار داده‌اند. وضعیت به گونه‌ای است که خریدار و فروشنده بالاخره نمی‌دانند به کدام حرف اعتماد کنند و کدام مسیر را دنبال کنند.
طبق اظهار نظر رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان اصفهان، با توجه به حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر این که برگ سبز صادره از سمت ناجا، حکم سند قانونی خودرو را دارد. بنابراین ثبت سند در دفاتر اسناد رسمی اختیاری خواهد بود. سردار سید تیمور حسینی، جانشین پلیس راهور ناجا نیز اعلام کرده است که، ثبت سند در دفاتر اسناد رسمی الزامی نیست چرا که سند سبز مالکیت خودرو تایید شده و قانونی است.
علاوه بر این به گفته برخی از مسئولین و بر اساس تجربه بخشی از مردم، برای تکمیل امور مربوط به انتقال سند خودرو نیاز و الزامی برای حضور در دفترخانه‌ها وجود ندارد. مراجعه به دفترخانه‌ها حسن چندانی نداشته و باعث ایجاد هزینه‌های غیر ضرروی بیشتر خواهد شد. در انتقال سند خودرو تمام اطلاعات خودرو در اختیار پلیس قرار می‌گیرد و مهم‌ترین بخش هم همان برگ سبز خودرو است که سند محسوب می‌شود.
قانون جدید سند زدن خودرو
طبق ماده ۲۲ قانون حمل نقل مصوب ۱۴ شهریور ۱۴۰۰، اموری نظیر اعطای سند به مالک خودرو یا دادن گواهینامه به رانندگان و پلاک‌دهی به عهده نیروی انتظامی است. بر اساس قانون مندرج، برای اثبات مالکیت، برگ سبزی که به مالکان خودرو داده می‌شود کافی‌ست و نیازی به دریافت سند دیگر نیست. پلیس راهنمایی و رانندگی برگ سبز خودرو را به رسمیت و وجاهت می‌شناسد.
قانون جدید سند زدن خودرو سال 1400 چه بود؟
همچنین مطابق نامه دادستان کل کشور، حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری، به دادستان‌های عمومی و انقلاب سراسر کشور، برگ سبز خودرو سند مالکیت تلقی می‌شود. در بخشی از نامه چنین آمده است:
«از آنجایی که برابر مواد مختلف قانون مذکور از جمله تبصره ماده ۱۴ و مواد ۳۴، ۳۵ و ۳۷ و خصوصا مواد ۴۳ و ۴۵ آرای شعب دیوان عدالت اداری و به ویژه هیئت عمومی در موارد مشابه برای تمامی دستگاه‌های اداری لازم‌الاجرا بوده و برای مستکفین مجازات در نظر گرفته شده است، لذا مستفاد قطعی از دادنامه مذکور و قوانین مربوط تلقی برگ سبز خودرو صادره از شرکت‌های تولیدی به عنوان سند مالکیت بوده و نقل و انتقال خودرو با ثبت مشخصات متعاملین و نیز مشخصات خودرو مندرج در برگ سبز در ادارات راهنمایی و رانندگی بلامانع بوده و ضرورتی به مراجعه به دفتر اسناد نمی‌باشد، مگر اینکه متعاملین خواهان ثبت آن در دفاتر مذکور باشند.»
گم‌شدن سند قطعی خودرو
اگر چه در ظاهر امر گم‌شدن سند خودرو می‌تواند موضوعی نگران‌کننده باشد اما واقعیت آن است که جای نگرانی نیست چرا که سابقه سند خودرو در دفتر اسناد رسمی ثبت می‌شود.
با یادآوری این نکته که برای اسناد و مدارکی که در دفترخانه‌ها به ثبت رسیده باشند نسخه المثنی صادر نمی‌شود، در صورت گم‌شدن سند قطعی خودرو می‌توانید به دفترخانه مراجعه کرده و رونوشتی از سند خودرو را دریافت نمایید.
چند نکته مهم در انتقال سند خودرو
مجموع نکات زیر، نکاتی است که در صورت رعایت آن‌ها از مشکلات احتمالی هنگام خرید و فروش خودرو و بعد از آن، جلوگیری می‌شود:
1- مطابق قانون پیش بروید
چه طرف معامله شما دوست، آشنا یا یکی از اقوامتان باشد، باز بهتر است که تمام مراحل انتقال سند خودرو به صورت قانونی طی شود. دقت کنید که در صورت بروز مشکلات، قول و قرارهایی که به صورت شفاهی بین دو طرف منعقد شده باشد، قابل استناد نخواهد بود.
2- نوشتن قولنامه ضروری است
قبل از این که سراغ معامله رسمی بروید، فراموش نکنید که حتماً قولنامه‌ای کامل همراه با همه جزئیات و شروط مربوط به معامله، نحوه و زمان پرداخت و… بنویسید.
اهمیت قولنامه آن جایی خودش را نشان می‌دهد که اگر در حین مراحل انتقال سند خودرو یکی از طرفین معامله دچار مشکلی حقوقی شوند، می‌توانند به قولنامه رجوع کنند. حل این قبیل مشکلات حقوقی در حین انتقال سند خودرو بدون وجود قولنامه کاری دشوار خواهد بود.
3- بررسی وکالتنامه را فراموش نکنید
اقدام به فروش وسیله نقلیه توسط کسی غیر از مالک آن خلاف قانون است. تنها مالک خودرو یا کسی که از طرف او برای فروش خودرو وکالتنامه داشته باشد می‌تواند نسبت به فروش خودرو اقدام کند. فراموش نکنید که اگر در حال خرید خودرو از دلال هستید، به گفته‌های او توجهی نکرده و حتما وکالتنامه را بررسی کنید.
4- فسخ معامله در صورت کلاهبرداری
اگر خودرو را از واسطه یا دلال خریدید و بعد از خرید خودرو متوجه شدید که او وکالتنامه‌ای از طرف مالک خودرو نداشته است، باید از او به دلیل کلاهبرداری و فروش مال غیر به دادگاه شکایت کرده و معامله خرید را فسخ کنید.
5- سند زدن خودرو بعد از تسویه حساب
اگر خودرو را از نمایندگی‌ها و به صورت قسطی خریداری کنید، فروشنده به شما که خریدار هستید وکالت می‌دهد که مطابق آن، بعد از تسویه‌حساب کامل با نمایندگی، خریدار اجازه انتقال سند خودرو را خواهد داشت.
6- مدارک ناظر به پرداخت وجه را نزد خود نگه دارید
اگر بعد از پرداخت کامل وجه خودرو، فروشنده از انتقال سند به نام شما امتناع کند، شما به عنوان خریدار می‌توانید با در دست داشتن مدارک مربوط به معامله خرید خودرو از جمله: قولنامه، رسیدهای بانکی، برگه تعویض پلاک و…، به مراجع قضایی مراجعه کنید.
در آن‌جا می‌توانید یک دادخواست «الزام فروشنده به تنظیم سند رسمی» علیه فروشنده تنظیم کنید. دادگاه بعد از آن که مدارک شما را بررسی کرد، فروشنده را به انتقال سند خودرو ملزم می‌کند. اگر بعد از الزام قانونی دادگاه هم فروشنده از انتقال سند خودداری کند، نماینده‌ای از طرف دادگاه تعیین می‌شود تا کار انتقال سند خودرو به نام شما را تمام کند.
7- تعیین بازه زمانی انتقال سند در وکالتنامه
اگر شما فروشنده هستید و به خریدار برای فک پلاک و ثبت سند وکالتنامه می‌دهید، فراموش نکنید که حتما تاریخ انقضا را در وکالتنامه ذکر کنید تا خریدار حتما در بازه زمانی مشخصی به سند زدن خودرو اقدام کند و کارهای انتقال سند خودرو را حتما در بازه زمانی مقرر به اتمام برساند. بعد از گذشت تاریخ انقضای ذکرشده در وکالتنامه، وکالتنامه منقضی شده و حتما باید یک وکالتنامه جدید صادر شود.
8- سند خودرو را به نام یک نفر بزنید
اگرچه همانند اموال غیرمنقول (زمین، خانه و…) می‌توان خودرو را هم به نام چند نفر و به صورت مشارکتی سند زد و معامله کرد، اما در انتها بر روی کارت سبز خودرو، پلاک و کارت ماشین تنها نام یک نفر ثبت می‌شود. به همین دلیل بهتر است که برای جلوگیری از مشکلات آینده سند خودرو تنها به نام یک نفر زده شود.
آیا می‌توان سند خودرو را به نام دو نفر زد؟
- به شرط این که پلاک به نام یک نفر باشد، سند خودرو را می‌توان به نام دو یا چند نفر زد.
9- سند زدن خودرو در دفاتر اسناد رسمی
بعد از مرحله تعویض پلاک در مراکز مربوطه، خودرو باید در دفاتر اسناد رسمی هم سند زده شود. هزینه سند قطعی خودرو که دفترخانه بابت سند زدن خودرو دریافت می‌کند، به موارد مختلفی از جمله مدل خودرو، داخلی یا خارجی‌بودن آن، سال تولید خودرو و قیمت آن بستگی دارد.
در این مبلغ موارد دیگری هم لحاظ می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به مالیات نقل و انتقال، حق ثبت، حق‌التحریر، مالیات بر ارزش افزوده و هزینه صدور الکترونیکی سند اشاره کرد. مطابق عرف، پرداخت این مبلغ بر عهده فروشنده است اما اگر قبلا بین طرفین توافقی خلاف این مورد صورت گرفته باشد، خریدار هم می‌تواند آن را بپردازد یا این که هزینه بین طرفین تقسیم شود.
10- خودرویی که سند دفترخانهای ندارد، نخرید
اگر خودرویی بخرید که بدون ثبت دفترخانهای چند دست فروخته شده باشد و بخواهید نسبت به گرفتن سند دفترخانهای آن اقدام کنید، باید برای ثبت سند به تمام مالک‌های قبلی مراجعه کنید. با توجه به این نکته، خرید خودروی دست دومی که فقط برگ سبز دارد و سند دفترخانهای آن تنظیم نشده است، کار عاقلانه‌ای نیست.
سوالات متداول
خیر، در این مورد نیازی به داشتن گواهینامه ندارید.
شما می‌توانید ماشین خود را بدون داشتن سند قطعی دفترخانه و تنها با انتقال برگ سبز ناجا به شخص خریدار فروخته و تعویض پلاک را به راحتی انجام دهید؛ اما اگر شخص خریدار خواهان دریافت سند قطعی باشد، شما مجبور خواهید شد به دفترخانه مراجعه کنید.
خیر، سند ماشین به نام شما خورده است و افراد دیگر، توان هیچ گونه ادعایی را نخواهد داشت.
اگر ماشین شما ایراد قابل توجهی داشته که آن را از خریدار پنهان کرده‌اید، بله، خریدار می‌تواند علیه شما شکایت تنظیم کند.
فرض کنید ماشین مورد نظر، پیش از شما توسط چندین نفر خرید و فروش شده است. حالا اگر شما هم پس از خرید خودرو، قصد فروش ماشین را داشته باشید و اگر خریدار جدید بدون سند دفترخانهای حاضر به خرید نباشد، دردسری بزرگ برای شما به وجود خواهد آمد. در این وضعیت مجبور خواهید شد برای ثبت سند محضری به یکایک مالکین قبلی مراجعه کنید.