مراحل‌، شرایط و نحوه ثبت و تاسیس صندوق سرمایه گذاری

طبیعتا حواسمان هست به اینکه هر کسی نمی‌تواند برای خودش یک صندوق سرمایه گذاری راه بیاندازد که این مطلب به دردش بخورد، ولی حواسمان به این هم هست که عده‌ای خیال می‌کنند نکند صندوق های سرمایه گذاری همینطوری الکی تاسیس می‌شوند و هیچ قانون و مقررات و مجوزی ندارند. 

هنگامی که با فضای سرمایه‌گذاری و به خصوص صندوق‌ها سروکار داریم شاید این سوال برای ما به وجود بیاید که:

• شرایط تاسیس صندوق سرمایه گذاری چیست؟
• ثبت صندوق سرمایه گذاری چگونه است؟
• مراحل تاسیس صندوق سرمایه گذاری چیست؟
• مهم‌ترین قوانین برای تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

برای همین بد نیست به طور خلاصه با مراحل ، شرایط و نحوه ثبت و تاسیس صندوق سرمایه گذاری آشنا شویم.

نقشه راه تاسیس صندوق سرمایه گذاری

مسیر شروع به فعالیت یک صندوق سرمایه گذاری(Mutual Fund) تا وقتی که سرمایه‌گذاران بتوانند وارد آن شوند و سرمایه‌گذاری کنند را می‌توان به 7 مرحله یا هفت خوان تقسیم کرد. مراحل و شرایط ثبت و تاسیس صندوق سرمایه گذاری عبارتند از:

---

کسب مجوزهای لازم برای ثبت و تاسیس صندوق سرمایه گذاری

---

همانطور که یک بانک یا موسسه اعتباری برای اینکه فعالیتش را آغاز کند، باید از بانک مرکزی مجوز بگیرد، برای ثبت صندوق سرمایه گذاری هم هر صندوق باید مجوزهای لازم را از سازمان بورس و اوراق بهادار کسب کند.

 همچنین در صورتی که صندوق سرمایه‌گذاری با مشارکت بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری، یا اشخاص حقوقی مرتبط با بانک‌ها تأسیس شود، علاوه بر مجوز سازمان بورس، نیاز به اخذ مجوز از بانک مرکزی نیز وجود دارد.

شرح این مجوز در بند 20 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار و بند هـ ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید آمده است. همچنین صندوق باید طبق ماده 2 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، در مرجع ثبت شرکت‌ها هم به ثبت برسد

---

ارائه طرح اساسنامه و سایر مدارک به مرجع ثبت شرکت‌ها

---

پس از اخذ مجوزهای مورد نیاز، صندوق سرمایه‌گذاری باید اساسنامه پیشنهادی خود را به همراه مدارک ضروری مانند مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار و اطلاعات شناسایی مؤسسین به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل دهد تا موفق به دریافت مجوز پذیره‌نویسی شود..

سازمان موظف است اساسنامه و امیدنامه صندوق را حداکثر ظرف ده روز کاری بر اساس پیش‌نویس دریافتی و تطبیق آن با موافقت اصولی صادره، ممهور نموده و در اختیار مدیر پیشنهادی قرار دهد.

---

سرمایه‌گذاری موسسان برای تاسیس صندوق سرمایه‌ گذاری 

---

هر صندوق سرمایه‌گذاری دارای تعدادی واحد سرمایه‌گذاری ممتاز است که توسط موسسان صندوق خریداری شده‌اند. این واحدها نمایانگر هزینه‌ای هستند که موسسان برای تأسیس صندوق پرداخت می‌کنند تا مجوزهای لازم از سازمان بورس را کسب کنند.

مدیر پیشنهادی صندوق باید به عنوان یکی از مؤسسین معرفی شود و حداقل نصف به علاوه یک از کل واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز صندوق به مدیر صندوق اختصاص یابد.

ویژگی‌های واحدهای ممتاز:

• این واحدها باید به ارزش مبنای هر واحد سرمایه‌گذاری (100 هزار تومان) خریداری شوند.
• مبلغ واحدها باید به صورت نقدی به حساب صندوق واریز شود.
• تعداد واحدهای ممتاز در اساسنامه صندوق قید شده و این واحدها غیرقابل ابطال و قابل انتقال به غیر هستند.

واحدهای عادی:

• واحدهای عادی صندوق پس از شروع دوره پذیره‌نویسی توسط سرمایه‌گذاران خریداری می‌شوند.
• این واحدها قابل ابطال هستند اما غیرقابل انتقال به غیر می‌باشند.

---

برگزاری مجمع عمومی موسس

---

بعد از اینکه موسسین واحدهای ممتاز را خریداری کردند، اولین مجمع عمومی صندوق با حضور همه آن‌ها تشکیل می‌شود که در آن اساسنامه و امیدنامه صندوق را تصویب و نخستین ارکان اداره صندوق را انتخاب می‌کنند. بنابراین قبل از پذیره نویسی اولیه و بعد از برگزاری مجمع، باید موارد زیر به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه شود:

• اساسنامه و امیدنامه مصوب مجمع صندوق
• قبولی سمت توسط مدیر، مدیر ثبت، متولی و حسابرس منتخب مجمع صندوق
• فهرست هویت و اقامتگاه موسسان و تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز پذیره نویسی شده توسط آن‌ها
• تاییدیه بانک مبنی بر واریز ارزش مبنای واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز به حساب بانکی صندوق
• سایر موارد به تشخیص سازمان بورس و اوراق بهادار

---

پذیره نویسی اولیه برای تاسیس صندوق سرمایه گذاری

---

پس از تایید نهایی از سوی سازمان بورس، مرحله پذیره‌نویسی اولیه آغاز می‌شود.

در این مرحله، پذیره‌نویسان باید هزینه خرید واحدهای سرمایه‌گذاری را که به ارزش مبنای واحدها تعیین شده، به صورت نقدی به حساب بانکی صندوق واریز کنند.

دوره پذیره‌نویسی در یک بازه زمانی مشخص انجام می‌گیرد. اگر تعداد واحدهای پذیره‌نویسی شده در این بازه به حداقل تعیین‌شده در امیدنامه صندوق نرسد، این دوره یک بار دیگر تمدید می‌شود.

حداکثر تا دو روز کاری پس از پایان دوره پذیره‌نویسی اولیه، مدیر ثبت وظیفه دارد تا نتایج پذیره‌نویسی را ارزیابی و به مدیر صندوق و متولی اطلاع دهد. بسته به نتیجه ارزیابی، دو حالت ممکن است پیش بیاید:

• پذیره‌نویسی موفق:
  • اگر تعداد واحدهای پذیره‌نویسی شده به حداقل تعیین‌شده در امیدنامه برسد، مدیر صندوق باید نتایج را همراه با تاییدیه بانک و مدیر ثبت، به سازمان بورس ارسال کند تا مجوز نهایی برای آغاز فعالیت صندوق صادر شود.
• پذیره‌نویسی ناموفق:
  • اگر تعداد واحدهای پذیره‌نویسی شده به حداقل مورد نیاز نرسد، مدیر صندوق باید بلافاصله این موضوع را به سازمان بورس گزارش دهد و ظرف پنج روز کاری، مبالغ واریزی به حساب صندوق را به پذیره‌نویسان بازگرداند.

این فرآیند تضمین می‌کند که تنها صندوق‌هایی که توانسته‌اند حداقل سرمایه مورد نیاز را جمع‌آوری کنند، به مرحله فعالیت وارد شوند.

---

تکمیل فرایند پذیره‌نویسی صندوق سرمایه گذاری و کسب مجوز فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار

---

با انجام پذیره‌نویسی موفق مطابق قسمت قبل، چنانچه حداقل واحدهای سرمایه‌گذاری تعیین شده در امیدنامه پذیره نویسی شوند، صندوق می‌تواند مدارک لازم را به سازمان بورس ارئه دهد و مجوز فعالیتش را بگیرد.

---

ثبت و آگهی تأسیس صندوق سرمایه گذاری

---

وقتی تمام مراحل قبل طی شد، صندوق به مرحله آخر و خوان هفتم می‌رسد! در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت و تاسیس صندوق سرمایه گذاری در روزنامه رسمی آگهی می‌شود تا به اطلاع عموم مردم برسد. از تاریخ ثبت، صندوق یک شخصیت حقوقی محسوب می‌شود و باید اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند تا سرمایه‌شان را نزد صندوق ببرند

فعالیت صندوق در موارد زیر نیز  به پایان می‌رسد:

• با انقضای دوره فعالیت تعیین‌شده صندوق؛
• در صورت ابطال مجوز فعالیت صندوق توسط سازمان مربوطه
• در صورت صدور حکم قضایی مبنی بر خاتمه فعالیت صندوق
• در صورتی که اساسنامه صندوق شرایطی را برای پایان فعالیت پیش‌بینی کرده باشد.

دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق سرمایه گذاری

برای تاسیس هر صندوق سرمایه گذاری باید به قوانین و مقررات خاص این صندوق مراجعه کرد که مهم‌ترین منبع آن سایت سازمان بورس است.

یکی از مهم‌ترین منابع برای بررسی مراحل ثبت صندوق سرمایه گذاری دستورالعمل تاسیس و فعالیت است.

این دستورالعمل، به استناد بند ۲ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، برای تعیین و تبیین مقررات مرتبط با تأسیس و فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، مختلط، سهام، اوراق بهادار مبتنی بر کالا، صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی و صندوق در صندوق تدوین شده است.

برای دانلود فایل توضیحات کامل و جزء به جزء تاسیس صندوق سرمایه گذاری می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:

هدف از مراحل اخذ مجوز و ثبت قانونی صندوق سرمایه گذاری

• شفافیت: اطمینان از اینکه اطلاعات مرتبط با صندوق به صورت شفاف و دقیق در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد.
• قانونی بودن: تأیید مطابقت فعالیت صندوق با قوانین و مقررات مربوطه.
• حمایت از سرمایه‌گذاران: ایجاد ساختارهای قانونی و نظارتی به منظور حفاظت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه.

این مراحل اولیه در تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری به منظور تضمین رعایت تمامی الزامات قانونی و ایجاد اعتماد در بین سرمایه‌گذاران است

نتیجه‌گیری

در این مطلب مراحل، شرایط و نحوه ثبت و تاسیس صندوق سرمایه گذاری را بررسی کردیم. یکی از متداول‌ترین سوالاتی که معمولا در رابطه با صندوق‌ها می‌شود این است که ” آیا صندوق‌های سرمایه گذاری مطمئن هستند؟ ” با توجه به موارد ذکر شده در بالا می‌توان گفت یکی از دلایل مطمئن بودن صندوق‌های سرمایه گذاری قوانین و شرایط سخت گیرانه‌ای است که برای ثبت و تاسیس صندوق های سرمایه گذاری وضع شده است و به این صورت نیست که هر شخصی بتواند به راحتی برای خودش صندوقی تاسیس کند.