سرمایه گذاری به روش تامین مالی جمعی چگونه است؟

در دنیای پرهیاهوی سرمایه‌گذاری، روش‌های متنوعی برای رشد دارایی‌ها و کسب درآمد وجود دارد.

از سهام و اوراق بهادار گرفته تا صندوق‌های سرمایه‌گذاری، هر کدام ویژگی‌ها و ریسک‌های خاص خود را دارند. اما در سال‌های اخیر، روش جدیدی به نام تامین مالی جمعی به عنوان یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران ظهور کرده است.

تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ، روشی نوین برای جذب سرمایه از طریق جمع‌آوری کمک‌های مالی کوچک از تعداد زیادی نفر است.

این روش به افراد و کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به موسسات مالی بزرگ، ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی سرمایه گذاری در کرادفاندینگ بپردازیم.

انواع سرمایه گذاری به روش تامین مالی جمعی

سرمایه‌گذاری در کرادفاندینگ (Crowdfunding) به معنای سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها یا شرکت‌ها از طریق پلتفرم‌های آنلاین است که به صورت جمعی از عموم مردم پول جمع‌آوری می‌شود.

کرادفاندینگ می‌تواند به چندین شکل مختلف انجام شود، و نوع سرمایه‌گذاری بسته به مدل‌های مختلف کرادفاندینگ متفاوت است.

تامین مالی جمعی به طور کلی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند:

1) تامین مالی مبتنی بر قرض (وام)

تصور کنید می‌خواهید یک کسب‌وکار جدید راه بیندازید، اما بانک به شما وام نمی‌دهد. در این شرایط، می‌توانید از روش جدیدی به نام تامین مالی جمعی استفاده کنید.

تامین مالی جمعی مثل این است که به جای اینکه از یک بانک بزرگ پول قرض بگیرید، از تعداد زیادی نفر کمک بخواهید. هر کدام از این افراد مبلغ کمی به شما وام می‌دهند و شما در آینده همه‌ی این پول‌ها را به همراه سودشان به آن‌ها پس می‌دهید.

تامین مالی مبتنی بر قرض روشی است که در آن افراد با وام دادن پول به یک پروژه یا کسب‌وکار، به آن کمک می‌کنند. این وام‌ها معمولا با بهره مشخصی همراه هستند که در پایان به وام‌دهنده بازگردانده می‌شود. البته در برخی موارد، وام‌ها ممکن است بدون بهره باشند. این روش شبیه به گرفتن وام از بانک است، با این تفاوت که به جای یک بانک، تعداد زیادی فرد به شما وام می‌دهند. توجه داشته باشید که در حال حاضر، اکثر طرح‌های تامین مالی جمعی به جای قرض دادن، بر اساس مشارکت است. یعنی سرمایه‌گذاران بخشی از مالکیت پروژه را می‌خرند و در سود و زیان آن شریک می‌شوند. این روش ریسک بیشتری دارد، اما پتانسیل بازدهی بالاتری نیز دارد.

به عبارتی، تامین مالی جمعی مثل یک صندوق قرض‌الحسنه بزرگ است که در آن همه به هم کمک می‌کنند.

از مزایای تامین مالی جمعی مبتنی بر قرض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. دسترسی به منابع مالی بیشتر:
   • کسب‌وکارها و افراد می‌توانند به راحتی از منابع مالی گسترده‌تری بهره‌مند شوند، حتی اگر نتوانند از طریق سیستم‌های مالی سنتی و بانکی وام بگیرند.
2. بازدهی برای سرمایه‌گذاران:
   • سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق بهره وام‌های خود بازدهی دریافت کنند، که معمولاً می‌تواند بیشتر از نرخ‌های بهره بانکی باشد. این نرخ در ایران بین 30 تا 40 درصد می‌باشد.
3. روند ساده و سریع:
   • فرآیند درخواست و دریافت وام معمولاً سریع‌تر و ساده‌تر از بانک‌ها و مؤسسات مالی سنتی است و گاهی حتی ظرف چند دقیقه مبلغ مورد نیاز برای یک پروژه تامین مالی می‌شود.

تامین مالی جمعی به ویژه برای کسب‌وکارهای نوپا و کوچک بسیار مفید است. شرکت‌های تازه تاسیس که معمولا به دلیل نداشتن سابقه مالی، گرفتن وام از بانک برایشان دشوار است، می‌توانند با استفاده از این روش، سرمایه مورد نیاز خود را از تعداد زیادی نفر جمع‌آوری کنند. همچنین، کسب‌وکارهای کوچک نیز می‌توانند بدون نیاز به ارائه ضمانت و وثیقه، به راحتی به سرمایه دسترسی پیدا کنند و کسب‌وکار خود را گسترش دهند.

2) تامین مالی مبتنی بر سهام

تصور کنید یک ایده عالی برای یک کسب‌وکار جدید دارید، مثلاً ساخت یک اپلیکیشن محبوب یا تولید یک محصول جدید و  نوآورانه. اما برای اینکه این ایده را به واقعیت تبدیل کنید، به پول نیاز دارید.

یکی از راه‌های جمع‌آوری این پول، فروش بخشی از کسب‌وکار شما به دیگران است.این روش را تأمین مالی مبتنی بر سهام می‌نامند. به این صورت که شما بخشی از شرکت خود را به افرادی که به شما اعتماد دارند می‌فروشید. به این افراد سرمایه‌گذار گفته می‌شود.

اما سوالی که پیش می‍‌آید این است که چرا کسی باید بخواهد بخشی از شرکت شما را بخرد؟ پاسخ بدین شکل است که او امیدوار است که کسب‌وکار شما در آینده موفق شود و ارزش سهامش افزایش پیدا کند. به عبارت ساده‌تر، آن‌ها روی رشد و موفقیت کسب‌وکار شما شرط‌بندی می‌کنند.

در این مدل، سرمایه‌گذاران به ازای سرمایه‌گذاری خود، سهمی از مالکیت در شرکت یا پروژه دریافت می‌کنند.

مزایای تامین مالی مبتنی بر سهام چیست؟

• جذب سرمایه بزرگ: با این روش می‌توانید مقدار زیادی پول برای توسعه کسب‌وکار خود جمع‌آوری کنید.
• شریک شدن با افراد با تجربه: سرمایه‌گذاران معمولاً تجربه و دانش زیادی در زمینه کسب‌وکار دارند و می‌توانند به شما کمک کنند تا کسب‌وکار خود را بهتر مدیریت کنید.

معایب تامین مالی مبتنی بر سهام چیست؟

• از دست دادن بخشی از مالکیت: وقتی بخشی از شرکت خود را می‌فروشید، دیگر مالک تمام آن نیستید و باید تصمیمات مهم را با سرمایه‌گذاران خود هماهنگ کنید.
• ریسک زیاد: اگر کسب‌وکار شما موفق نشود، سرمایه‌گذاران ممکن است پول خود را از دست بدهند و شما هم ممکن است تمام زحماتتان به هدر رود.

تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام، روشی ایده‌آل برای کسب‌وکارهای نوپا، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط است تا بتوانند سرمایه مورد نیاز خود را برای شروع فعالیت، توسعه محصولات جدید و ورود به بازارهای تازه به دست آورند. این روش به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا با فروش بخشی از سهام خود به عموم مردم یا گروهی خاص از سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند و در مقابل، این سرمایه‌گذاران نیز به عنوان شریک در سود و زیان شرکت سهیم خواهند بود.

3) تامین مالی مبتنی بر اهدا

یکی دیگر از انواع سرمایه گذاری به روش تامین مالی جمعی، تامین مالی مبتنی بر اهدا است. تامین مالی جمعی مبتنی بر اهدا روشی برای جمع‌آوری پول است که در آن، افراد یا گروه‌ها از مردم می‌خواهند تا به صورت داوطلبانه به یک پروژه یا هدف خاص کمک کنند.

برخلاف روش‌های دیگر جمع‌آوری سرمایه، در اینجا کمک‌کنندگان هیچ سودی نمی‌برند و سهمی از پروژه هم ندارند. تنها دلیل آن‌ها برای کمک، باور به اهمیت آن پروژه یا هدف است. بنابراین این روش مثل یک صندوق کمک‌های مردمی است که هر کسی می‌تواند به اندازه توان خود به آن کمک کند.

4) تامین مالی مبتنی بر پاداش

تصور کنید یک ایده فوق‌العاده دارید، مثلاً ساخت یک بازی ویدیویی جدید یا تولید یک فیلم کوتاه. اما برای اجرای این ایده نیاز به پول دارید. چطور می‌توان این پول را جمع کرد؟

یکی از روش‌های جدید و جذاب، تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش است. به این معنی که شما از تعداد زیادی نفر، هر کدام مبلغ کمی کمک می‌گیرید تا بتوانید ایده خود را عملی کنید. اما چرا مردم باید به شما پول بدهند؟ دلیل آن این است که آنها در ازای کمکشان، پاداش می‌گیرند.

این پاداش‌ها می‌تواند خیلی متنوع باشد، برای مثال ممکن است نامشان در لیست حامیان پروژه قرار گیرد یا یک قدردانی ویژه و اختصاصی دریافت ‌کنند، یا مثلاً دعوت به یک مهمانی خصوصی یا شرکت در یک رویداد مرتبط با پروژه و یا حتی دریافت زودتر نسخه اولیه محصول! مثلا اگر شما در حال ساخت یک بازی هستید، کسانی که به شما کمک می‌کنند، می‌توانند نسخه اولیه بازی را به صورت رایگان دریافت کنند. متاسفانه در حال حاضر این نوع از کرادفاندینگ کمتر در کشورمان، ایران به چشم می‌خورد.

به عبارت ساده‌تر، تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، یک روش همکاری جمعی است که به شما کمک می‌کند تا با کمک مردم، ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کنید.

اما چرا این روش از کرادفاندینگ برای ایده‌های جدید و خلاقانه مفید است؟

تامین مالی جمعی به این دلیل برای ایده‌های نوآورانه بسیار مفید است که به شما امکان می‌دهد از طیف گسترده‌ای از افراد، حتی با مبالغ کم، سرمایه جذب کنید. این روش نه تنها به تامین مالی پروژه کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد ارتباط قوی با مخاطبان و تبدیل آن‌ها به حامیان پروژه‌تان می‌شود. همچنین، معرفی گسترده پروژه به افراد مختلف، فرصتی عالی برای تبلیغات رایگان و افزایش آگاهی از محصول یا خدمت شما فراهم می‌کند.

مزایای تامین مالی جمعی و سرمایه گذاری در کرادفاندینگ

کرادفاندینگ یا تأمین مالی جمعی دارای مزایای متعددی است که هم برای سرمایه‌گذاران و هم برای متقاضیان تأمین مالی جذاب است. این مزایا به شرح زیر هستند:

1.      دسترسی به منابع مالی برای شرکت‌های کوچک و استارتاپ‌ها

سرمایه گذاری در کرادفاندینگ به شرکت‌های کوچک، متوسط و استارتاپ‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به تأمین مالی از منابع سنتی مانند بانک‌ها یا سرمایه‌گذاران بزرگ، به راحتی منابع مالی مورد نیاز خود را جذب کنند. این مدل تأمین مالی به ویژه برای کسب‌وکارهای نوپا که ممکن است نتوانند از سیستم‌های مالی سنتی وام بگیرند، بسیار مفید است.

2.    بازاریابی و تبلیغات با هزینه کم

متقاضیان تأمین مالی جمعی می‌توانند با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین کرادفاندینگ، به طور مؤثری و با هزینه‌ای کم، محصول یا پروژه خود را معرفی و تبلیغ کنند. این فرآیند به آنها کمک می‌کند تا با کمترین هزینه، توجه و علاقه عمومی را جلب کنند.

3.    سرعت بالا و هزینه کمتر

فرآیند تامین مالی از طریق کرادفاندینگ معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از روش‌های سنتی است. این سرعت و کارآیی به متقاضیان امکان می‌دهد تا در زمان کوتاه‌تری به بودجه مورد نیاز خود دست یابند.

4.    بازدهی بالاتر برای سرمایه‌گذاران

سرمایه‌گذاران در کرادفاندینگ می‌توانند بازدهی بالاتری نسبت به سرمایه‌گذاری‌های سنتی مانند حساب‌های پس‌انداز بانکی یا برخی سرمایه‌گذاری‌های دیگر کسب کنند. این بازدهی می‌تواند به ویژه در مدل‌های تأمین مالی مبتنی بر سهام یا قرض محسوس باشد.

5.    امکان انتخاب و تنوع در سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاران می‌توانند از بین پروژه‌ها و طرح‌های مختلف انتخاب کنند و به پروژه‌هایی که به نظرشان جذاب‌تر و مناسب‌تر هستند، سرمایه‌گذاری کنند. این امکان به آنها اجازه می‌دهد تا سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنند و در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

6.    نظارت و شفافیت

بسیاری از پلتفرم‌های کرادفاندینگ دارای نهادهای نظارتی هستند که بر حسن اجرای پروژه‌ها نظارت می‌کنند. این نظارت به افزایش شفافیت و کارایی در فرآیند تامین مالی کمک می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که پروژه‌های جمع‌آوری شده به درستی مدیریت می‌شوند.

7.    دسترسی به بازارهای جدید

کرادفاندینگ می‌تواند به متقاضیان کمک کند تا به بازارهای جدید و مخاطبان جدید دسترسی پیدا کنند. با معرفی پروژه‌ها و محصولات خود به یک جامعه بزرگ‌تر از سرمایه‌گذاران و مشتریان بالقوه، کسب‌وکارها می‌توانند فرصت‌های جدیدی را برای رشد و توسعه پیدا کنند.

ریسک های تامین مالی جمعی و سرمایه گذاری در کرادفاندینگ

هر روش تامین مالی، از جمله سرمایه گذاری به روش تامین مالی جمعی، به‌طور طبیعی با ریسک‌هایی همراه است که لازم است هر سرمایه‌گذار یا متقاضی از آن‌ها آگاه باشد. در حال حاضر، مدل‌های کرادفاندینگ در ایران بیشتر به صورت مشارکت هستند که این به معنی این است که سرمایه‌گذاران در سود و زیان پروژه‌ها شریک هستند. این وضعیت می‌تواند این‌گونه به نظر برسد که ریسک‌های سرمایه‌گذاری بالا است و امکان از دست رفتن سرمایه وجود دارد. با این حال ریسک‌های اصلی کرادفاندینگ در جهان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1)     ریسک عدم بازگشت سرمایه

احتمال عدم موفقیت پروژه یا طرح و به تبع آن، عدم بازگشت کامل سرمایه وجود دارد. این ریسک به‌ویژه در پروژه‌های نوپا و استارتاپ‌ها که ممکن است با چالش‌های مختلف مواجه شوند، بیشتر است.

2)    ریسک عدم شفافیت و نداشتن اطلاعات کافی

برخی پروژه‌ها ممکن است اطلاعات شفاف و دقیقی درباره وضعیت مالی، پیشرفت پروژه و برنامه‌های آینده خود ارائه ندهند. این مسئله می‌تواند برای سرمایه‌گذاران مشکلاتی در ارزیابی دقیق ریسک‌ها و تصمیم‌گیری ایجاد کند.

3)    ریسک مدیریت پروژه

عدم توانایی یا ناکارآمدی تیم مدیریت پروژه در اجرای موثر طرح می‌تواند به شکست پروژه و از دست رفتن سرمایه منجر شود. کیفیت و تجربه تیم اجرایی در موفقیت پروژه نقش کلیدی دارد. به طوری که تعداد پروژه‌های بهره‌برداری‌شده توسط مدیر پروژه یک ملاک معتبر برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود.

4)    ریسک بازار و اقتصادی

تغییرات در شرایط اقتصادی و بازار می‌تواند بر عملکرد پروژه‌ها و میزان موفقیت آنها تأثیر بگذارد. نوسانات اقتصادی، تغییرات در تقاضا یا شرایط بازار می‌تواند به کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها منجر شود. برای مثال وقوع جنگ یا یک نزاع منطقه‌ای می‌تواند جزو ریسک اقتصادی محسوب شود.

ریسک‌زدایی و کاهش ریسک‌های کرادفاندینگ

برای کاهش ریسک‌های مرتبط با کرادفاندینگ، سرمایه‌گذاران و متقاضیان تأمین مالی می‌توانند از اقدامات مختلفی استفاده کنند. این اقدامات در حقیقت می‌تواند به بهبود شفافیت، افزایش اطمینان و کاهش احتمال عدم موفقیت پروژه‌ها کمک ‌کند. در ادامه، به برخی از اقدامات موثر برای کاهش ریسک‌های کرادفاندینگ اشاره می‌کنیم:

1)     نهادهای نظارتی و مالی خبره

وجود نهادهای مالی و نظارتی خبره که بر اجرای پروژه‌ها نظارت دارند، می‌تواند به کاهش ریسک‌ها کمک کند. این نهادها فرآیندهای ارزیابی و نظارت دقیقی را برای اطمینان از اجرای صحیح پروژه‌ها فراهم می‌آورند. در ایران سازمان فرابورس تهران دقیقا همین نقش را برای پروژه‌های تامین مالی جمعی بازی می‌کند.

2)    دریافت وثایق و ضمانت‌ها

دریافت وثایق قابل اتکا از شرکت‌ها و تولیدکنندگان به منظور اطمینان بیشتر از بازگشت سرمایه و کاهش ریسک‌ها پیش‌بینی شده است. این وثایق می‌تواند شامل ضمانت‌های مالی، دارایی‌ها یا ضمانت‌های شخصی باشد.

3)    بررسی و تایید طرح‌ها

طرح‌هایی که برای تأمین مالی جمعی پذیرفته می‌شوند، معمولاً از نوع تولید و فروش هستند. این طرح‌ها به‌ویژه اگر با شکست مواجه شوند، ممکن است امکان فروش موجودی و بازگشت سرمایه به همراه بخشی از سود را فراهم کنند.

4)    انتخاب عامل تأمین مالی جمعی

انتخاب عامل تأمین مالی جمعی معتبر و با تجربه که پروژه‌ها را به‌دقت بررسی و تایید کند، بسیار مهم است. عامل معتبر می‌تواند به ارزیابی دقیق‌تر پروژه‌ها و کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری کمک کند.

وقتی می‌خواهید در سرمایه‌گذاری‌هایی مانند سرمایه گذاری به روش تامین مالی جمعی شرکت کنید، باید خیلی دقت کنید. این کار مثل هر سرمایه‌گذاری دیگری، ریسک‌هایی دارد. پس قبل از اینکه پولی را سرمایه‌گذاری کنید، باید پروژه‌ها و شرکت‌هایی که می‌خواهند از شما پول بگیرند را خوب بررسی کنید. با تحقیق دقیق و انتخاب درست، می‌توانید ریسک ضرر کردن را کمتر کنید و شانس موفقیت بیشتری داشته باشید.

پلتفرم های تامین مالی جمعی در ایران

پلتفرم‌های تامین مالی جمعی در ایران به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1)      تامین مالی قرضی (مبتنی بر وام): در این نوع تامین مالی، سرمایه‌گذاران به کسب‌وکارها وام می‌دهند و در ازای آن سود دریافت می‌کنند.

2)      تامین مالی سهام: در این نوع تامین مالی، سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری خود، سهامدار شرکت می‌شوند و از سودهای آتی آن بهره‌مند می‌شوند.

3)      تامین مالی پاداش: در این نوع تامین مالی، سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری خود، پاداش‌هایی مانند محصولات، خدمات یا دسترسی‌های ویژه دریافت می‌کنند.

توجه داشته باشید که پلتفرم‌های تامین مالی جمعی ایرانی عمدتا دو روش اول را ارائه می‌دهند و روش سوم کمتر به چشم می‌خورد. در ادامه لیستی از تمام پلتفرم‌های موجود کرادفاندینگ در ایران آورده‌ایم:

وابستگی به شرکت	آدرس تارنما	نام پلتفرم	شماره
–	https://halalfund.ir/	حلال فاند	۱
شرکت مشاور سرمایه گذاری فراز ایده نو آفرین تک	https://hamafarin.ir/	هم آفرین	۲
سبدگردان فیروزه	https://dongi.ir/	دونگی	۳
–	https://ifund.ir/	آی فاند	۴
آی بی شاپ (تامین سرمایه تمدن)	https://ibcrowd.ir/	آی بی کراود	۵
–	https://www.karencrowd.com/	کارن کراود	۶
گروه مالی کاریزما و کارگزاری کاریزما	https://crowd.charisma.ir	کاریزما کراود	۷
کارگزاری سهم آشنا	https://hamashena.ir	هم آشنا	۸
–	https://startamin.ir/	استار تامین	۹
–	https://www.maskanplus.ir/	مسکن پلاس	۱۰
کارگزاری بانک سامان	https://pulsar.ir/	پولسار	۱۱
سبدگردان نوویرا	https://cf.kuknos.ir/	ققنوس	۱۲
زرین پال	https://www.zarincrowd.com/	زرین کراود	۱۳
–	https://zeema.fund/	زیما	۱۴
–	https://ryan-funding.ir/	رایان	۱۵
کارگزاری رضوی	https://cf.pishe24.ir/	رضوی	۱۶
گروه مالی پاسارگاد (بانک پاسارگاد)	https://www.investorun.com/	اینوستوران	۱۷
کارگزاری سهم آشنا	https://opalcrowd.ir	اوپال کراد	۱۸
–	https://zeema.fund/	سپهرینو	۱۹
شرکت سبدگردان ایساتیس	https://isatiscrowd.ir/	ایساتیس کراد	۲۰

سخن پایانی

سرمایه‌ گذاری به روش تامین مالی جمعی در ایران با وجود چالش‌هایی همچون نبود قوانین جامع و کمبود آگاهی عمومی، آینده‌ای روشن پیش رو دارد. با رشد روزافزون پلتفرم‌های کرادفاندینگ و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران، این روش به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین مالی در کشور تبدیل خواهد شد. برای سرمایه‌گذاران، کرادفاندینگ فرصتی است برای حمایت از ایده‌های نوآورانه و کسب بازدهی بالاتر. برای کسب‌وکارها نیز، این روش راهی برای جذب سرمایه و توسعه سریع‌تر است. با هم‌افزایی تلاش‌های همه ذی‌نفعان، می‌توانیم شاهد شکوفایی بیشتر این حوزه در ایران باشیم.

سوالات متداول