هر آنچه درباره دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز در دنیای بلاک چین باید بدانید

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که چگونه می‌توان به دولت‌ها برای مدیریت جریان مالی یک کشور اعتماد کرد؟ یا چرا برای دریافت وام باید به بانک‌ها کارمزد پرداخت کنیم، آیا مبلغ این کارمزدها منصفانه است؟ چگونه می‌شود به بانک‌ها و دیگر واسطه‌های مالی اعتماد کرد و صدها سوال دیگر. پس از ظهور ارزهای دیجیتال، دیفای به عنوان یک اکوسیستم غیرمتمرکز در حوزه امور مالی خلق شد تا با استفاده از تکنولوژی بلاک چین مردم را از اعتماد به واسطه‌های مالی بی‌نیاز کند. در ادامه بیشتر با سازوکار این اکوسیستم مالی و کاربردهای آن آشنا می‌شویم. اما قبل از آن بهتر است کمی بیشتر در مورد بلاک چین بدانیم.

دیفای چیست؟

در حال حاضر خدمات مالی هر کشوری تحت نظارت نهادهای مالی آن کشور انجام می‌شود. در واقع بانک مرکزی به عنوان مهم‌ترین نهاد مالی در این بین، جریانات مالی کشور را کنترل می‌کند. این نهاد تصمیم می‌گیرد که چقدر پول چاپ کند، عرضه پول و ارزهای دیگر چقدر باشد. همچنین بر عملکرد بانک‌ها نظارت می‌کند. پس در کل می‌توان گفت بانک‌های مرکزی برای دارایی‌های مردم تصمیم می‌گیرند. مردم نیز اختیار دارایی خود را به بانک‌ها و دیگر واسطه‌های مالی می‌سپارند و در ازای آن بهره دریافت می‌کنند. به این سیستم مالی یک سیستم متمرکز گفته می‌شود که تمرکز آن در دست افراد محدودی است. این موضوع می‌تواند باعث افزایش ریسک و هزینه برای مردم شود. مثلا کشور زیمباوه را در نظر بگیرید. پس از این که قیمت نفت در این کشور کاهش یافت، بانک مرکزی این کشور با چاپ بی‌رویه پول باعث تورم میلیونی شد.

با خلق دیفای یک سیستم مالی غیرمتمرکز شامل مجموعه‌ای از پروتکل‌ها و قراردادهای هوشمند بر بستر بلاک چین به وجود آمده است که به شما کمک می‌کند تا خدمات مالی را بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک انجام دهید. یعنی با استفاده از دیفای، برای استفاده از خدمات مالی نیاز به بانک، صرافی، شرکت های بیمه و غیره ندارید. تنها با استفاده از یک گوشی هوشمند و دسترسی به اینترنت می‌توانید تمام امور مالی خود را مدیریت کنید. در ادامه بیشتر این موضوع را توضیح خواهیم داد.

چرا دیفای را انتخاب کنیم؟

خدمات اعطای وام

اکثر ما با فرآیند دریافت وام و چالش‌های آن آشنا هستیم. مثلا شما تنها می‌توانید از بین بانک‌هایی که در کشور خودتان هستند یکی را انتخاب کنید. باید به آن بانک اعتماد کنید و ریسک‌ها و مشکلات مالی آن را بپذیرید. سپس به صورت حضوری به بانک مراجعه کنید، با ارائه اطلاعات شخصی خود و دردسرهای ضامن و چک، از بین طرح‌های موجود یکی را انتخاب کنید و علاوه بر پرداخت اصل پول، هزینه خدمات را نیز به بانک بپردازید. تمام این مشکلات برای اینست که شما نمی‌توانید به هر فردی برای دریافت یا اعطای وام اعتماد کنید.

اما با استفاده از دیفای مرزهای جغرافیایی معنا ندارند. مثلا شما می‌توانید از فردی که در فرانسه زندگی می‌کند، وام بگیرید. در واقع در پلتفرم وام دهی مبتنی بر بلاکچین شما می‌توانید با وثیقه گذاشتن دارایی‌های دیجیتال خود و بی‌نیاز از ضامن، وام دریافت کنید. دیفای بستری فراهم می‌کند که تمام افرادی که دارایی خود را در پلتفرم قرار می‌دهند، سودی را برای تامین نقدینگی دریافت کنند و افراد دیگر نیز می‌توانند از این نقدینگی استفاده کنند. از شناخته شده‌ترین پلتفرم‌های وام دهی می‌توان به Compound، ETHLend و NEXO اشاره کرد.

مقاوم در برابر سانسور

پیش‌تر گفتیم که شبکه دیفای بر اساس قراردادهای هوشمند عمل می‌کند. این قراردادها در قالب کدهای برنامه نویسی نوشته شده و در شبکه بلاک چین ذخیره می‌شوند. بنابراین تمام افرادی که در سراسر جهان به شبکه متصل هستند به این داده‌ها دسترسی دارند و هر گونه تغییر را رصد می‌کنند. درنتیجه احتمال تغییر اطلاعات و سانسور نسبت به سایر روش ها بسیار کاهش می یابد.

صدور استیبل کوین‌ها

استیبل کوین‌ها نوعی ارزدیجیتال هستند که از یک دارایی ثابت مثل دلار، طلا و غیره به عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که استیبل کوین‌ها در عین غیرمتمرکز بودن، ارزش ثابتی داشته باشند. در نتیجه می‌توانند دردسرهای معادل سازی ارزها در استفاده از خدمات مالی و همچنین فرصت آربیتراژ را از کاهش دهند.

در واقع اگر بخواهید از خدمات مالی استفاده کنید، باید وثیقه‌ای را نزد ارائه دهنده خدمات مثلا وام دهنده به امانت بگذارید. ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین، ترون و غیره به دلیل نوسانات زیاد قیمت، نمی‌توانند وثیقه مطلوب باشند. زیرا ممکن است قیمت آن‌ها در جریان نوسان، کمتر از چیزی شود که مورد نظر وام دهنده بوده است. در این صورت دو راه برای شبکه باقی می‌ماند، یا وام گیرنده را به صورت یکطرفه از قرارداد خارج کند و یا این که اجازه دهد وام دهنده ضرر کند. در این صورت شما در یک سیستم مالی غیرمتمرکز علاقه‌ای نخواهید داشت تا جای وام دهنده یا وام گیرنده باشید. با استفاده از استیبل کوین‌ها چون ارزش وثیقه خود را با یک پشتوانه تقریبا بدون نوسان تعیین می‌کنید، می‌توانید بدون نگرانی به وثیقه اطمینان داشته باشید.

ایجاد صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی‌های غیر متمرکز به این دلیل که روی بلاکچین کار می‌کنند می‌توان به کمک آن‌ها دارایی های دیجیتال را از کیف پول شخصی کاربران و بدون نیاز به واسطه به صورت مستقیم معامله کرد. بدین ترتیب محدودیت‌های موجود و کارمزد تراکنش‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. در حال حاضر می‌توان از Marble،  AIRSWAP،  Uniswap و IDEX به عنوان معروف‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز دیفای نام برد.

با استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز افراد می‌توانند برای دارایی‌هایی مانند سهام، املاک و بازار مشتقه، ارز دیجیتال ایجاد کنند و با استفاده از پارامترهای دلخواه خود به معامله بپردازند.

• از بین رفتن خطای انسانی: از آن‌جا که دیفای بر اساس قراردادهای هوشمند کار می‌کند، احتمال بروز خطای انسانی که در سیسیتم‌های مالی امروزی مثل بانک‌ها می‌تواند رخ دهد را تقریبا از بین می‌برد که به تناسب آن سرعت انجام کار نیز افزایش خواهد یافت.
• دسترسی همگانی به سرویس‌ها و خدمات: به دلیل کارمزد ها و شرایطی که واسطه‌های مالی امروزی دارند اغلب افراد کم برخوردار جامعه نمی‌توانند از خدمات مالی استفاده کنند. همچنین تحریم‌های سیاسی می‌تواند محدودیت‌هایی برای مردم کشورهای مختلف بوجود بیاورد. اما به لطف دیفای مرزی وجود نخواهد داشت. تمام افرادی که به گوشی هوشمند و اینترنت آزاد دسترسی داشته باشند، می‌توانند برابر با تمام مردم جهان از خدمات مالی بهره ببرند.
• افزایش شفافیت: شفافیت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دیفای است. چرا که واسطه‌ها را از بین می‌برد. این امر باعث کاهش هزینه‌ها نیز می‌شود. بدین ترتیب شما می‌توانید خودتان بر دارایی‌های خود نظارت کنید، کسی نمی‌تواند دارایی شما را مصادره یا شما را از معامله‌ای منع کند. تمام این مسایل کمک می‌کنند تا فساد و سرقت کمتر شود. البته حذف بانک‌ها در سراسر دنیا کار ساده‌ای نیست اما تکنولوژی ثابت کرده است که هیچ کاری نشدنی نیست.
• حداقل ریسک برای طرفین قرارداد: امور مالی غیرمتمرکز بر مبنای قراردادهای هوشمند کار می‌کنند. قراردادهای هوشمند توسط کدهای کامپپوتری پیاده سازی می‌شوند و پس از آن دارای ضمانت اجرایی هستند. یعنی پس از ثبت قرارداد هوشمند روی بلاک چین، قرارداد اجرا می‌شود و امکان لغو آن وجود ندارد. پس دیفای می‌تواند ریسک طرف قرارداد را به طور چشمگیری کاهش دهد.

معایب دیفای

• پیچیدگی: در درجه اول راحتی استفاده از یک تکنولوژی می‌تواند باعث جذب مخاطبان شود. اما برنامه‌های غیر متمرکز هنوز نتوانسته‌اند آن طور که باید در جهت ساده سازی رابط کاربری بکوشند.
• خطای کاربر: اگر چه حذف واسطه‌ها مزایای زیادی دارد اما حذف آن‌ها و استفاده از بلاکچین‌های متن باز می‌تواند برای افراد حواس پرت خطر ساز باشد. می‌پرسید چطور؟ مثلا اگر شما رمز حساب بانکی خود را فراموش کنید، می‌توانید با مراجعه به شعب بانک، حساب خود را بازیابی کنید. اما اگر کلید خصوصی خود را گم کنید، دسترسی به کیف پول‌تان را برای همیشه از دست خواهید داد.
• برگشت ناپذیری تراکنش‌ها: تراکنش‌های بلاک چین‌های متن باز برگشت ناپذیر هستند. در نتیجه اگر مبلغی را اشتباهی به کیف پول شخصی واریز کنید، دیگر نمی‌توانید آن را پس بگیرید.

حرف آخر

دیفای به ما کمک می‌کند تا به سمت یک سیستم مالی آزاد‌تر و شفاف‌تر حرکت کنیم. سیستمی که مرزهای جغرافیایی را نادیده می‌گیرد و به حذف تبعیض و فساد در سراسر جهان کمک می‌کند. حذف واسطه‌ها یک حرکت شگرف در دنیای مالی است که شاید در آینده‌ای نه چندان دور اتفاق بیفتد.

همواره به یاد داشته باشید که اگر بخواهید یک خرید ساده مانند خرید لپ تاپ یا گوشی هوشمند انجام دهید، حتما قبل از خرید تحقیقات لازم را انجام خواهید داد. مشخصا در این میان مسائل مرتبط با سرمایه گذاری همچون دیفای از جایگاه خاص خود برخوردار است. برای سرمایه‌گذاری در دیفای نباید تنها بر اساس شنیده‌ها تصمیم بگیرید. از منابع مختلف برای تحقیق استفاده کنید و از مستقل بودن منابع نیز اطمینان کامل حاصل نمایید.