ارز رمزپایه (Cryptocurrency) چیست و چگونه کار می‌کند؟ + ویدئو

ارز رمزپایه یا ارز رمزنگاری شده (Cryptocurrency) پولی دیجیتال و غیرمتمرکز (Decentralized) است که مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین بوده و با سرعت بالا و حمایت بسیاری از توسعه دهندگان در حال توسعه و پیشرفت میباشد. با ما در این آموزش همراه باشید تا به درک بهتری از مفهوم ارز دیجیتال رمزپایه برسید و بتوانید به این سوال مبهم در ذهن خود پاسخ بدهید.

در مقایسه با پول نقدی که قابل لمس است و می توانید آن را با خود هر جایی ببرید، ارز رمزنگاری شده در واقع یک دارایی دیجیتال است که قابلیت مبادله دارد. این پول وجود فیزیکی ندارد و موجودیت آن بصورت دیجیتال است. کلمه “رمزنگاری شده” در حقیقت به ساختار رمزگونه که هنگام انجام تراکنش ها به منظور بالا بردن امنیت و اعتبارسنجی در شبکه استفاده می شود، اشاره دارد.

استفاده از ارز رمزپایه در انجام مبادلات به جای پول نقد به منظور انجام تراکنش ها نیاز به وجود هیچگونه نهاد واسطه مانند بانک ندارد. این ویژگی می تواند میزان کارمزدی که موسسات مالی برای انجام عملیات های مختلف دریافت می کنند را بسیار کم و به کلی یا حذف نماید.

تراکنش های ارز رمزپایه روی شبکه ای با نام بلاک چین (Blockchain) پردازش و انجام می شوند. بلاک چین به گونه ای طراحی شده است که بصورت شبکه ای غیرمتمرکز عمل کند و از سوی دیگر باعث می شود شما نیز به عنوان کاربر کمی معطل بشوید. یکی از نقدهایی که همواره از ابتدا به بیت کوین وارد بوده در واقع میزان زمانی است که برای انجام یک تراکنش باید صرف کرد.

تراکنش های ارز رمزپایه داخل یک بلاک (Block) روی بلاک چین قرار می گیرند. کامپیوترهای روی این شبکه باید یک مسائله ریاضی پیچیده را حل کنند. پس از اینکه یکی از این کامپیوترها مساله را حل کرد، جواب به بقیه روی شبکه نشان داده می شود،  اگر تمامی شبکه به اجماع و توافق برسند که جواب صحیح است، آن بلاک به زنجیره بلاک چین افزوده میشود و تراکنش با موفقیت انجام می شود. شبکه بصورت مکرر در حال اعتبارسنجی و تأیید آخرین بلاک روی بلاک چین و اضافه کردن آن به زنجیره است.

به این دلیل که اغلب ارزهای دیجیتال قابلیت استخراج (Mine) دارند، مقدار محدودی از آن ها می تواند وجود داشته باشد. به عنوان مثال در کل فقط 21 میلیون بیت کوین (BTC) در جهان وجود خواهد داشت.

بلاک چین نقش بزرگی در محبوبیت ارز رمزپایه ایفا می کند و انعطاف پذیری آن باعث ساخت ارزهای دیجیتال متفاوت و گسترش این صنعت شده است. در واقع طبیعت غیرمتمرکز این شبکه امنیت بسیار بالاتری نسبت به یک شبکه متمرکز دارد و سبب شده است که کسب و کارهای بزرگ با دارایی های بسیار ارزشمند به ارز رمزپایه و استفاده از تکنولوژی بلاک چین علاقه مند شوند و به آن روی بیاورند.

ویژگی های اصلی ارز رمزپایه

هفت ویژگی اصلی که هر ارز رمزپایه از آن تبعیت می کند، به شرح زیر می باشد:

1. دیجیتال بودن : ارز رمزپایه همانگونه که از نام آن پیداست، فقط روی سیستم های کامپیوتری وجود دارد و موجودیت آن بصورت دیجیتال است. بنابراین ذخایری برای ارز رمزپایه در بانک ها وجود ندارد.
2. غیرمتمرکز بودن : ارز رمزپایه را یک سرور یا کامپیوتر مرکزی کنترل نمی کند و در شبکه ای متشکل از هزاران کامپیوتر که به آن ها نود (Node) گفته می شود، توزیع می شود. شبکه های بدون وجود سرور مرکزی با نام شبکه های غیرمتمرکز شناخته می شوند.
3. همتا به همتا (Peer-to-Peer) : ارز رمزپایه بصورت آنلاین و میان افراد داد و ستد می شود. در این روش کاربران بصورت مستقیم با یکدیگر مبادله انجام می دهند. در واقع بانک ها و موسسات مالی واسطه هایی هستند که شما با دادن اطلاعات شخصی خود به آنها اعتماد می کنید. اما در ارز رمزپایه این واسطه ها وجود ندارند.
4. ناشناس بودن : برای داشتن و استفاده از ارز رمزپایه نیاز به دادن اطلاعات شخصی خود ندارید. هیچ قانونی برای اینکه چه کسی می تواند ارز رمزپایه داشته باشد یا از آن استفاده کند، وجود ندارد.
5. عدم نیاز اعتماد به شخص ثالث : نیازی به اعتماد به واسطه ای مانند بانک ها نیست. کاربران تمام وقت کنترل کامل بر پول و اطلاعات خود دارند.
6. استفاده از الگوریتم رمزنگاری : هرکاربر کدی مخصوص به خود دارد که این کد از دسترسی دیگر کاربران به دارایی های شما جلوگیری می کند. این عمل رمزنگاری نام دارد و تقریبا غیرقابل هک است.
7. فراگیر بودن در سطح بین المللی : کشورها واحدهای پول مخصوص به خود را دارند که بصورت پول نقد عرضه می شود. ارسال این واحدهای پولی به سراسر دنیا کار مشکلی است. اما ارز رمزپایه به راحتی قابلیت ارسال به تمامی نقاط دنیا را دارد. در واقع ارزهای دیجیتال بدون مرز هستند.

تاریخچه پیدایش ارز رمزپایه

در اوایل دهه 90 میلادی اکثر مردم درک درستی از اینترنت نداشتند. با این وجود گروهی توانایی های بالقوه اینترنت را درک کرده بودند. تعدادی از افراد این گروه بر این عقیده بودند که دولت ها و موسسات مالی قدرت و تسلط زیادی بر زندگی ما دارند. آن ها می خواستند توسط اینترنت به مردم دنیا آزادی عمل بیشتری بدهند.

این گروه با استفاده از رمزنگاری قصد فراهم کردن بستری در دنیای اینترنت برای کاربران به منظور کنترل بر پول و اطلاعاتشان داشتند. در واقع این گروه قصد حذف واسطه ها مانند بانک ها، سازمان های مالی و نهادهای دولتی را داشتند. اولویت اول این گروه ایجاد پول دیجیتال بود. شرکت های DigiCash و Cybercash هر دو سعی در طراحی و ساخت سیستم برای پول دیجیتال داشتند، اما نتوانستند به هدف خود برسند و در اواخر دهه 90 هر دو این پروژه ها شکست خوردند.

پیش از بیت کوین تلاش های کمی برای ایجاد ارزهای دیجیتال مشابه انجام شد، اما این تلاش ها نتیجه خاصی نداشت و نتوانست محبوبیتی بین مردم کسب کند. هر دو شرکت B-money و BitGold قبل از ایجاد مفاهیم اولیه ارز رمزپایه به وجود آمدند. طرح پیشنهادی بیت گولد که توسط نیک سابو (Nick Szabo) نوشته شده بود، یک سیستم غیرمتمرکز را شامل میشد.

با این وجود، اولین به وجود آورنده مفهوم اصلی ارز رمزپایه امروزه بیت کوین بود. داستان پیدایش آنها از سال 2009 آغاز شد؛ زمانی که شخصی با نام ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را خلق و ایده آن را ارائه کرد.تا به امروز هویت ناکاموتو همچنان ناشناس است. برخی بر این عقیده اند که او یک فرد است و برخی می گویند که نامی مستعار برای یک گروه است. در همان سال نرم افزار بیت کوین بصورت عمومی عرضه شد که به افراد اجازه استخراج بیت کوین و ایجاد اولین بلاک بیت کوین را می داد.

ارز دیجیتال بیت کوین در سال های اولیه به عنوان پدیده ای نوظهور در نظر گرفته می شد. بیت کوین به عنوان پدیده ای که قابلیت استفاده به عنوان ارز و مبادله را دارد، خودش را در سال 2010 میلادی نشان داد؛ زمانی که شخصی 10000 واحد BTC برای خرید دو پیتزا پرداخت کرد. در حال حاضر قیمت 10000 واحد بیت کوین معادل با بیش از 80 میلیون دلار است.

پس از به وجود آمدن بیت کوین افراد و بنیادهای دیگری به فکر استفاده از تکنولوژی بلاک چین و ساخت ارزهای دیجیتال دیگر که با عنوان آلت کوین (Altcoin) شناخته می شوند، افتادند. به عنوان مثال لایت کوین (Litecoin) به منظور سرعت بخشیدن به انجام تراکنش ها در سال 2011 خلق شد و همچنین دوج کوین (Dogecoin) در سال 2013 معرفی شد که در حال حاضر بیش از 300 میلیون دلار سرمایه در گردش دارد.

بیت کوین به مرور زمان محبوب تر و شناخته شده تر می شود. رکورد قیمت بیت کوین به اواخر سال 2017 بازمی گردد؛ زمانی که اواسط این سال هر واحد آن کمتر از 1000 دلار ارزش داشت و در دسامبر همان سال قیمت هر واحد بیت کوین به 20000 دلار رسید. لازم به ذکر است بعد از آن تا کنون بیت کوین نتوانسته دوباره به این قیمت دست یابد.

ارز رمزپایه چگونه کار می‌کند؟

تکنولوژی بلاک چین

تمامی ارزهای دیجیتال از تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (DLT) به منظور حذف واسطه ها از سیستم استفاده می کنند. دفتر کل توزیع شده در واقع یک پایگاه داده است که اطلاعات تراکنش ها در آن ثبت می شود. دفتر کلی که اکثر ارزهای دیجیتال از آن استفاده می کنند، بلاک چین نامیده می شود. اولین بلاک چین توسط ساتوشی ناکاموتو برای بیت کوین طراحی شد.

بلاک چین پایگاه داده ای از تمامی تراکنش ها و اطلاعات آن ها برای یک ارز رمزپایه مشخص است. گروه های اطلاعات که با نام بلاک شناخته می شوند، بصورت یکی یکی به این پایگاه داده اضافه می شوند. بنابراین بلاک چین زنجیره ای خطی از بلاک ها است. زمانی که اطلاعاتی به بلاک چین افزوده شود دیگر قابلیت حذف یا تغییر ندارد، تا ابد روی بلاک چین می ماند و همه می توانند آن را مشاهده کنند.

این پایگاه داده روی شبکه ای متشکل از هزاران کامپیوتر یا به اصطلاح node ذخیره می شود. اطلاعات جدید فقط در صورتی می تواند به بلاک چین اضافه شود که بیش از نیمی از نودها بر صحت و اعتبار آن توافق داشته باشند. به این فرآیند اجماع (consensus) گفته می شود. ایده الگوریتم اجماع یکی از تفاوت های بارز سیستم بانکی و ارزهای دیجیتال است.

در سیستم بانکی، اطلاعات تراکنش ها داخل بانک ذخیره می شود. کارمندان بانک از اینکه تراکنش نامعتبری انجام نشود، اطمینان حاصل می کنند. به این عمل اعتبارسنجی گفته می شود.

به عنوان مثال فرض کنید جورج 10 دلار به مایکل و دیوید بدهکار است. اما جورج فقط 10 دلار در حساب خود دارد. او سعی می کند که بطور همزمان 10 دلار برای مایکل و 10 دلار برای دیوید ارسال نماید. کارمندان بانک می فهمند که جورج می خواهد پولی را ارسال کند که در حساب خود ندارد و از انجام این عملیات جلوگیری می کنند. در واقع بانک جورج را از انجام عملیات دوبار پرداختی که یکی از روش های کلاهبرداری است، باز می دارد.

بانک ها میلیون ها دلار برای از بین بردن این مشکل خرج می کنند. اما ارز رمزپایه در مواجهه با مشکل دوبار پرداخت چه می کند؟ تراکنش ها در ارز رمزپایه چگونه اعتبارسنجی و تایید می شوند؟ جواب این سوال ها عملیات استخراج است که قبلا توضیح داده شد. در واقع افراد با انجام عملیات استخراج به اعتبارسنجی و امنیت شبکه کمک می کنند و در ازای آن به عنوان پاداش از شبکه ارز رمزپایه دریافت می کنند.

مفهوم استخراج ارزهای دیجیتال

شاید اولین چیزی که با شنیدن استخراج ارز رمزپایه در ذهن تصور کنید، استخراج معادن باشد، اما در حقیقت این کار بیشتر شبیه به حسابداری است. استخراج کنندگان گره هایی هستند که با انجام کارهایی بخصوص انجام تراکنش ها را امکان پذیر می کنند. با یک مثال روی شبکه بیت کوین به توضیح این مبحث خواهیم پرداخت:

1. جورج 10 دلار به مایکل بدهکار است. جورج به شبکه بیت کوین اعلام می کند که قصد ارسال 10 دلار به مایکل را دارد.
2. استخراج کنندگان اطلاعات را دریافت و رمزنگاری می کنند. به این عملیات هش کردن می گویند. بنابراین اطلاعات جمع آوری و هش می شود تا میزانی که برای ایجاد یک بلاک کافی باشد.
3. استخراج کنندگان برای حدس زدن و پیدا کردن کد رمزنگاری شده ای که به بلاک جدید داده خواهد شد، رقابت می کنند. استخراج کننده ای که کد صحیح را حدس بزند باعث اضافه شدن این بلاک به بلاک چین می شود و در ازای آن پاداش دریافت می کند.
4. حال تمامی نودها روی شبکه اطلاعات تراکنش روی بلاک جدید را اعتبار سنجی و تأیید می کنند. آن ها کل بلاک چین را برای تایید تطبیق بلاک جدید با ساختار بررسی می کنند. اگر این اتفاق بیفتد بلاک جدید معتبر است و استخراج کننده برنده می تواند این بلاک را به بلاک چین اضافه نماید. به این عمل “تأیید کردن” می گویند.
5. مایکل 10 دلار از جورج دریافت می کند.

استخراج ارز رمزپایه نیاز به صرف انرژی زیاد و قدرت پردازشی بالای کامپیوتری دارد، بنابراین استخراج کنندگان برای انجام عملیات استخراج خود پاداش دریافت می کنند.

مزایا و معایب ارز رمزپایه

مزایا

1. استفاده آسان: برای ایجاد یک حساب ساده بانکی شما نیاز به مدارک مختلفی دارید و در صورت کمبود این مدارک، بانک از افتتاح حساب توسط شما جلوگیری می کند. اما در ارز رمزپایه شما فقط نیاز به وسیله ای برای ارتباط با اینترنت دارید. سپس می توانید کیف پول دیجیتال خود را داشته باشید و هر زمان و هر کجا که خواستید از آن استفاده کنید.
2. غیرمتمرکز بودن: هیچ سازمان یا نهاد مرکزی آن را کنترل نمی کند و بر آن تأثیر نمی گذارد.
3. قابلیت استفاده بین المللی: انجام تراکنش ها در ارز رمزپایه محدودیتی به لحاظ جغرافیایی و زمانی ندارد. شما در هر جایی از دنیا می توانید ارز رمزپایه ارسال کنید.
4. هزینه های کم عملیاتی: انتقال پول از طریق درگاه های بانکی هزینه داشته و بانک به عنوان کارمزد، درصدی از مقدار تراکنش را برای خود برمی‌دارد. در ارز رمزپایه مقدار کارمزد بسیار کمتر است و خریدار این مقدار را پرداخت می کند.
5. عدم محدودیت در تراکنش ها: با ارز رمزپایه، شما می توانید توسط کیف پول دیجیتال خود هر زمان و در هر مکانی و برای هرکسی پول ارسال کنید. تراکنش ها توسط کسی کنترل و متوقف نمی شود.
6. سرعت بالای تراکنش ها: با استفاده از تکنولوژی بلاک چین تاخیرات، تایید ها و کارمزدهای شخص ثالث حذف شده و برای انجام یک تراکنش نیاز نیست چندین روز منتظر بمانید.
7. شفافیت اطلاعات: در ارزهای دیجیتال تمامی تراکنش ها روی بلاک چین ثبت و نگهداری می شوند.
8. ناشناس بودن: در ارزهای دیجیتال، شما می توانید بی نهایت کیف پول بدون نام، آدرس یا هرگونه اطلاعات دیگر ایجاد کنید.
9. امنیت بالا: استفاده از ارز رمزپایه امنیت بالایی برای کاربران فراهم می آورد بطوریکه برای هر شخص دیگری جز صاحب کیف پول دیجیتال انجام تراکنش ها غیر ممکن است.
10. عدم وجود تورم: در ارزهای دیجیتال کوین ها برای استفاده و استخراج محدود هستند و قدرت های سیاسی یا شرکت ها هیچ دخل و تصرفی در آنها ندارند. بنابراین امکان ایجاد تورم در این سیستم وجود ندارد.

معایب

1. نوسانات زیاد: از روزهای اولیه پیدایش ارزهای دیجیتال تا کنون بازار آنها نوسانات قمیتی زیادی داشته است. برخی کسب و کارها علاقمند به انجام مبادلات با پولی نیستند که نوسانات زیادی دارد.
2. ریسک بالای سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال: سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال به علت نوسانات زیاد و نبود موجودیتی مرکزی با ریسک بالایی همراه است.
3. عدم پذیرش گسترده: هنوز ارز رمزپایه در برخی از کشورها و وب سایت ها بصورت قانونی پذیرفته نشده است و در نتیجه استفاده از آن می تواند کمی سخت باشد.
4. عدم امکان بازگشت پول: اگر به اشتباه ارز رمزپایه برای کسی ارسال کنید، امکان پس گرفتن آن وجود ندارد. تنها کاری که می توانید انجام دهید درخواست به آن فرد برای بازگرداندن آن پول است، اما اگر آن شخص به درخواست شما جواب ندهد باید پول خود را فراموش کنید.
5. ذخیره سازی ارز رمزپایه: اگر ارز رمزپایه خود را روی کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه ذخیره کرده اید، بهتر است رمز عبور خود را فراموش نکنید و موبایل خود را نیز گم نکنید. در صورت از دست دادن کوین هایتان امکان بازگشت آن ها میسر نیست. به همین دلایل است که اکثر افراد از کیف پول های سخت افزاری استفاده می کنند.

میزان محبوبیت ارزهای دیجیتال

با توجه به نمودار گوگل ترندز (Google Trends)، میزان محبوبیت واژه “cryptocurrency” در اواخر سال 2017 و اوایل سال 2018 میلادی به اوج خود رسیده است. این محبوبیت باعث افزایش تقاضا در این بازه های زمانی شده و قیمت اکثر ارزهای دیجیتال در این بازه زمانی رشد چشمگیری را تجربه نموده است.

روش ذخیره سازی ارز رمزپایه

برای ذخیره سازی ارزهای دیجیتال باید از کیف پول های دیجیتال استفاده کنید. این کیف پول ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

1. کیف پول های سخت افزاری مانند Trezor و Ledger Nano S
2. کیف پول های تحت وب مانند BitGO و BTC.com
3. کیف پول های نرم افزاری مانند Atomic ،Electrum ،Jaxx
4. کیف پول های موبایلی مانند Coinomi و Mycelium
5. کیف پول های کاغذی

نتیجه گیری

همه روزه ارزهای دیجیتال جدیدی در سطح بین المللی معرفی و ارائه می شوند. با توجه به دنیای امروز که سیاست و تورم قسمت اعظمی از اقتصاد آن را در برگرفته، ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری مقاوم در برابر این مشکلات می توانند گزینه ای خوب و مناسب برای سرمایه گذاران باشد. با این حال حتی اگر علاقمند به سرمایه گذاری در این بازار نباشید، مفاهیم و ابداعات جالب این بازار در آینده می تواند افراد بیشتری را به این حوزه و سرمایه گذاری در آن جذب کند.