نحوه ورود به بورس کالا و خرید و فروش در آن
پس از آشنایی با بورس کالا و مزایای آن حالا نوبت به آن رسیده تا با نحوه ورود به بورس کالا و خرید و فروش در این بازار آشنا شویم.
مراحل دریافت کد معاملاتی بورس کالا
اولین گام برای ورود به بورس کالا، احراز هویت در سجام و مراجعه به یکی از کارگزاری‌ها جهت دریافت کد معاملاتی بورس کالا است.
برای افراد حقیقی
افراد حقیقی در حال حاضر صرفا قادر به خرید از رینگ کشاورزی، میلگرد و تیرآهن از رینگ صنعتی و در صورت داشتن کارت بازرگانی از رینگ صادراتی نیز می‌باشند.
مدارک لازم جهت اخذ کد معاملاتی کالا برای افراد حقیقی عبارتند از:
- کپی شناسنامه و کارت ملی
- کپی پروانه کسب،کارت بازرگانی یا پروانه بهره‌برداری
- کپی فیش برق یا تلفن جهت احراز آدرس پستی
- افتتاح حساب وکالتی
- تکمیل فرم درخواست کد حقیقی در دو نسخه
- تکمیل فرم احراز هویت
برای افراد حقوقی
- کپی پروانه بهره‌برداری شرکت‌های تولیدی، گواهینامه صلاحیت پیمانکاری و قرارداد پیمانکاری برای پیمانکاران
- کپی روزنامه‌های رسمی شرکت شامل آگهی تأسیس، آخرین آگهی، آخرین آگهی درخصوص تغییرات اعضاء هیأت مدیره و آگهی تغییر نام، تغییر آدرس و تغییر سرمایه حسب نیاز
- کپی مدارک شناسایی اعضای هیأت مدیره و صاحبان امضای مجاز
- کپی اساسنامه شرکت
- کپی اظهار نامه مالیاتی (صفحات ۲، ۹، ۱۰و ۲۰ مهر و امضاء شود) آخرین دوره مالی
- کپی صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط حسابرس رسمی آخرین دوره مالی
- ثبت نام در سایت بهین‌یاب جهت خرید از رینگ محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی و آلومینیوم
- تکمیل فرم درخواست کد حقیقی در دو نسخه
- تکمیل فرم احراز هویت
- افتتاح حساب وکالتی
البته لازم است بدانیم که حساب وکالتی، حسابی در اختیار بورس است که پیش از اولین خرید باید به حساب کارگزار خریدار متصل شده باشد. این حساب پیش از هر بار خرید جهت ثبت سفارش، لازم است به میزان تعیین شده توسط بورس کالا موجودی داشته باشد، که معمولا 10 درصد ارزش سفارش با قیمت پایه است.
برای شرکت های خارجی با قصد خرید از رینگ صادراتی بورس کالا
- کپی پاسپورت اعضا هیأت مدیره
- مدرک ثبتی شرکت مانند Registration license یا اساسنامه که به تایید سفارت يا کنسولگري ايران در آن کشور رسيده باشد.
- معرفی شماره حساب و نمونه امضا شخص یا شرکت ایرانی به عنوان نماینده در سربرگ شرکت
- فرم درخواست تحت عنوان Incorporate Application Form
نحوه خرید و فروش از بورس کالا
در مقاله آموزشی قبل گفتیم که دو بازار مختلف جهت معامله در بورس کالا وجود دارد: بازار فیزیکی و بازار مشتقه.
بطور خلاصه مراحل خرید در بازار فیزیکی به شرح زیر است:
- دریافت کد بورسی کالا و مجوزهای لازم از وزارت صنعت و معدن
- اتصال حساب وکالتی با حساب کارگزاری
- تکمیل فرم سفارش خرید کالا و ارسال برای کارگزار در روز خرید
- تکمیل موجودی حساب وکالتی در روز خرید
- هماهنگی با معامله گر جهت انجام معامله
- تسویه وجوه در مهلت مقرر بعد از خرید
لازم به ذکر است برای ورود به بورس کالا افراد نمی‌توانند مستقیما وارد تعامل با این بازار شده و بایستی یک کارگزار را به عنوان کارگزار خریدار جهت دریافت کد بورسی و انجام معاملات خود انتخاب کنند.
مراحل خرید و فروش از بورس کالا
پس از دریافت کد معاملاتی و ورود به بورس کالا ، افراد با توجه به اطلاعیه عرضه درج شده در سایت بورس کالا، ضمن هماهنگی با کارگزار و تکمیل موجودی حساب وکالتی خود در زمان ثبت سفارش، می‌توانند از طریق کارگزار خود اقدام خرید کنند.
کارگزار خریدار پس از دریافت سفارش از خریدار، می‌بایست ضمن ثبت سفارش خرید در سیستم، به ارسال فرم درخواست خرید در بازار فیزیکی بورس کالای ایران، برای خریدار اقدام کند. این فرم شامل اطلاعات خریدار و کالای مورد نظر وی جهت خرید می‌باشد. خریدار پس از دریافت فرم باید فرم امضا شده توسط صاحبان امضای مجاز و ممهور به مهر خریدار را قبل از شروع معاملات برای کارگزار ارسال کند. دریافت فرم امضا شده از خریدار، مجوز خرید کارگزار می‌باشد.
کلیه کارگزاران جهت ثبت سفارش خرید مشتریان خود در زمان مشخص شده اقدام کرده و معاملات برای تمام خریداران هر رینگ در ساعات تعیین شده انجام می‌شود .
پس از ثبت سفارشات مربوط به هر رینگ توسط کلیه کارگزاران فعال در بورس کالا، از تقابل مجموع تقاضا و میزان عرضه اعلامی در اطلاعیه عرضه، برای سفارش خرید یک مشتری ۴ حالت متصور است:
صرف نظر از میزان عرضه و تقاضا روی هر محصول، اگر خریدار به هر دلیل از انجام معامله منصرف شود، در ابتدای زمان معامله با اطلاع به کارگزار خود از عدم پذیرش قیمت پایه، از شرکت در معامله انصراف می‌دهد.
حجم عرضه و تقاضا با هم برابر بوده و معامله با قیمت اعلامی بدون انجام رقابت ریالی انجام می‌شود.
حجم عرضه از حجم تقاضا بیشتر بوده و ضمن انجام معامله با قیمت پایه (بدون رقابت) مازاد عرضه به منظور فروش وارد سیستم مچینگ (مازاد عرضه) شده و تا اطلاع ثانوی امکان خرید برای خریداران فراهم می‌باشد.
حجم تقاضا بیشتر از حجم عرضه بوده و در این حالت کارگزاران خریدار جهت خرید محصول برای مشتریان خود ضمن دریافت مجوز از سوی خریدار اقدام به رقابت ریالی میکنند. لازم به ذکر است خریدارانی که بالاترین قیمت را جهت خرید محصول ارسال کرده باشند، بار را برنده خواهند شد.
مراحل بعد از انجام خرید در بورس کالا
بعد از انجام معامله کارگزار خریدار، صورتحساب خرید حاوی اطلاعات مربوط به خریدار، مقدار محصول خریداری شده، اطلاعات تولید کننده، نوع بسته بندی، سررسید تحویل کالا و تسویه، را به همراه اطلاعات لازم جهت واریز وجه را برای خریدار ارسال می کند. اگر خریدار ظرف زمان مقرر وجوه تسویه را واریز نکند، مشمول جریمه روز شمار مطابق با جدول زیر شده و در صورتی که 7 روز تقویمی از موعد مقرر بگذرد قرارداد باطل شده و 5% ارزش قرارداد به عنوان جریمه، از محل مبلغ پیش پرداخت، در نظر گرفته می شود و مابقی آن به خریدار عودت می‌شود.
پس از انجام تسویه، خریدار باید فیش های واریزی خود را با اعلام نام پیمانکار حمل برای کارگزار خریدار ارسال کند و کارگزار خریدار پس از دریافت صورت حساب تسویه از بورس کالای ایران مراتب را به کارگزار نماینده عرضه کننده ارسال، و در نهایت فرآیند خرید، ظرف مهلت مشخصی بسته به سر رسید تحویل کالا، شماره حواله اعلامی از سوی عرضه کننده، جهت تحویل بار به خریدار اعلام شود.
کارمزد معاملات در بورس کالا
همانند بورس اوراق بهادار برای خرید و فروش در بورس کالا نیز کارمزد معاملات به شرح جداول زیر در نظر گرفته شده است:
جدول کارمزدهای کلیه کالاهای مورد معامله در بورس کالا به‌جز گروه کشاورزی (مبالغ به ریال)
جدول کارمزدهای کلیه کالاهای کلیه کالاهای گروه کشاورزی در بورس کالا (مبالغ به ریال)
زمان بندی ثبت سفارشات و انجام معامله
برای تمامی معاملات در بورس کالا روزهای کاری طبق معمول شنبه تا چهارشنبه می باشد، اما ساعت معاملات در بورس کالا برای هر گروه کالا متفاوت است. در جدول زیر زمان بندی ثبت سفارش و انجام معامله قابل مشاهده است.
زمان بندی ثبت سفارشات و انجام معامله
در بورس کالا هر رینگ بازار فیزیکی شامل زمان بندی زیر است، به طوری که هر زمان با رنگ مخصوصی در سیستم معاملات شناخته می شود:
جزییات زمان بندی در معاملات بورس کالا
