کدام نوع از صندوق های سرمایه گذاری کم ریسک تر هستند؟

این روزها هر جا که نسبت به نتیجه کاری مطمئن نیستیم از کلمه ریسک استفاده می‌کنیم. می‌خواهیم ماشین بخریم ریسک می‌کنیم، می‌خواهیم پولی به کسی قرض بدهیم ریسک می‌کنیم و حتی می‌خواهیم بدون چتر بیرون برویم، باز هم ریسک می‌کنیم. اما ریسک در سرمایه گذاری یکی از مفاهیم اولیه، پایه‌ای و بسیار مهم در مدیریت مالی است که تعریف مخصوص به خودش را هم دارد. بطورکلی دو نوع سرمایه گذاری از لحاظ ریسک داریم، سرمایه گذاری کم ریسک و سرمایه گذاری پر ریسک یا خطرپذیر. در این مطلب قصد داریم، شما را با سرمایه گذاری کم ریسک و اینکه کدام نوع از صندوق های سرمایه گذاری ریسک کمی دارند، آشنا می‌کنیم.

مفهوم سرمایه گذاری کم ریسک چیست؟

سرمایه گذاری کم ریسک را همه‌ی افراد دوست دارند. اما افرادی که به تازگی، پا به حوزه سرمایه گذاری گذاشته اند، ممکن است که مفهوم و منظور اصلی اصطلاح سرمایه گذاری کم ریسک را به طور دقیق ندانند.

منظور از سرمایه گذاری کم ریسک، سرمایه گذاری برای حفظ ارزش پول در برابر تورم است با این شرط که خطری اصل سرمایه را تهدید نکند.

بازار بورس پر از موقعیت های سرمایه گذاری متنوع است و برای همه سرمایه گذاران، حتی آن کسانی که جزو کم ریسک ترین سرمایه گذاران هستند، گزینه های جذابی ارائه می‌کند. شما با کمی گشت و گذار و بررسی شرایط مختلف، موقعیت های سرمایه گذاری کم ریسکی را پیدا خواهید کرد که رقیب جدی و حتی در بعضی موارد بهتر از سرمایه گذاری در بانک ها باشد.

معمولا همه افراد سرمایه گذاری در بانک را بدون ریسک در نظر می‌گیرند، کم ریسک بودن این سرمایه گذاری صحیح است اما در نظر داشته باشید که هدف اصلی از سرمایه گذاری جلوگیری از کاهش ارزش سرمایه در برابر تورم است. آیا سود سپرده های بانکی می‌تواند تورم را جبران کند؟ در اکثر موارد این دو مقدار بسیار نزدیک به هم هستند و عملا سرمایه گذاری در بانک هدف اصلی خود را به خوبی برآورده نمی‌کند.

منظور از ریسک چیست؟

بازده یک سرمایه‌گذاری همیشه همان چیزی که انتظار می‌رود، نیست. یعنی بازده واقعی سرمایه گذاری از آن چیزی که پیش بینی شده متفاوت است. به احتمالِ اختلاف بین بازده واقعی سرمایه‌گذاری و بازده پیش بینی شده آن، ریسک گفته می‌شود. همچنین احتمال از دست رفتن همه یا بخشی از اصل سرمایه‌گذاری نیز جزئی از ریسک است.

به علاوه ریسک یک عدم قطعیت نامطلوب درمورد نتیجه است که نمی‌توانیم آن را از بین ببریم. برای مثال ما در ازای سرمایه گذاری در یک بازار مالی با ریسک بالا، انتظار بازدهی بیشتری داریم. به عبارتی تنها زمانی حاضر می‌شویم در یک بازار سرمایه گذاری کنیم که بدانیم ممکن است سود بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری‌های با ریسک کمتر، نصیب‌مان شود.

کم ریسک ترین سرمایه گذاری در ایران کدام است؟

اگر تازه می‌خواهید وارد بازار سرمایه‌گذاری شوید و نمی‌دانید چطور باید در این بازار فعالیت کنید و هیچ شناختی هم نسبت به آن ندارید، بهترین توصیه این است که کم ریسک ترین بازار سرمایه گذاری را انتخاب کنید.

برای کسانی که می‌خواهند وارد دنیای سرمایه‌گذاری شوند، 3 نصیحت وجود دارد: اول ضرر نکنید، دوم ضرر نکنید و سوم ضرر نکنید. یعنی ضرر نکردن و از دست ندادن سرمایه بسیار مهمتر از سود کردن است. بنابراین برای برخی از سرمایه‌گذاران، کم ریسک بودن سرمایه گذاری مهمتر از دیگر فاکتورهای آن است.

از طرف دیگر شروع سرمایه گذاری با بازارهای مالی کم ریسک باعث می‌شود به صورت تجربی، آموزش سرمایه گذاری ببینید و با نحوه سرمایه گذاری آشنا شوید و بعد از اینکه یاد گرفتید، سراغ سرمایه گذاری‌هایی با ریسک و بازده بیشتر بروید.

رتبه بندی ریسک بازارهای مالی

یکی از مهم‌ترین کارهایی که یک سرمایه‌گذار باید قبل از شروع سرمایه‌گذاری انجام دهد، تعیین میزان ریسک پذیری خودش است. یعنی بداند روحیاتش با چه سطح ریسکی سازگار است.

اگر بخواهیم بازارهای مالی را بر اساس میزان سطح ریسکی که دارند مرتب کنیم، به ترتیب زیر می‌رسیم که از میزان ریسک بالا به ریسک پایین مرتب شده‌اند:

1. سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال (پر ریسک ترین بازار)
2. سرمایه‌گذاری در بازار آتی سکه
3. سرمایه‌گذاری در بازار سهام
4. صندوق‌های سرمایه‌گذاری
5. اوراق مشارکت شرکت‌ها
6. اوراق مشارکت دولتی
7. سپرده‌گذاری در بانک‌ها (کم ریسک ترین بازار)

رابطه ریسک و بازده مورد انتظار

به طور کلی می‌توان گفت ریسک و بازده در یک بازار مالی با هم ارتباط دارند و این ارتباط مستقیم است. یعنی هر چه ریسک یک سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، بازده مورد انتظار آن نیز بیشتر است. البته که نمی‌توان به این رابطه اعتماد کرد، چون ممکن است همان بدو ورود به یک بازار پر ریسک، همه سرمایه‌مان را از دست بدهیم و به روزهای بازدهی آن نرسیم. بنابراین باید یک ریسک و بازدهی معقول را انتخاب کنیم تا مجبور نشویم همان اول از دنیای سرمایه‌گذاری خداحافظی کنیم.

شاید برای همین عده زیادی از مردم ترجیح می‌دهند سرمایه‌شان را در سپرده‌های بانکی نگهداری کنند تا هر وقت خواستند بتوانند نقدش کنند. البته به همین میزان که سپرده‌گذاری در بانک از هرگونه ریسک و آسیب در امان است، به همین میزان هم بازدهی کمی دارد. پس بهترین نوع سرمایه‌گذاری، آن مدلی است که ریسک و بازده در تعادلی منطقی باشند و نسبت قابل قبولی با هم داشته باشند. یعنی میزان سودش به میزان ریسکش بیارزد. که در این صورت می‌توان صندوق های سرمایه گذاری را به عنوان بهترین گزینه در بین همه بازارهای مالی در نظر گرفت که نه ریسک زیادی دارند و نه سود کم!

سرمایه گذاری در اوراق مشارکت

خرید اوراق مشارکت یکی از روش های سرمایه گذاری با ریسک کم، از طریق بورس است. این اوراق معمولا برای تامین بخشی از نیازهای مالی یک پروژه منتشر می شوند و همه مردم می‌توانند در آن سرمایه گذاری کنند.

سود این اوراق به دو بخش سود علی الحساب و سود قطعی تقسیم می شود. عموما سود علی الحساب توسط یک بانک تضمین می شود و در سر رسیدهای مشخص به سرمایه گذاران پرداخت می شود. سود قطعی بعد از اتمام پروژه توسط کارفرما محاسبه می شود و در صورتیکه بیشتر از سود علی الحساب باشد، مابه التفاوت به سرمایه گذاران پرداخت می شود. اما اگر سود قطعی کمتر از سود علی الحساب شد، ضامن ضررها را برعهده می‌گیرد و هیچ مبلغی از سرمایه گذاران کسر نخواهد شد.

سرمایه گذاری در بازار سهام

صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، مختلط و سهامی می‌تواند به یکی از کم‌ریسک‌ترین روش‌های سرمایه گذاری تبدیل شود. در بین این نوع صندوق‌ها، انتخاب صندوق با درآمد ثابت می‌تواند ریسک کمتری را در پی داشته باشد.

سود صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت، معمولا به صورت ماهیانه واریز می‌شود. در مقابل، سود حاصل از صندوق سرمایه گذاری مختلط بسیار بیشتر است و در عین حال هم ریسک بیشتری را به دنبال دارد. اگر جزو افرادی هستید که به دنبال سرمایه گذاری بلند مدت‌اند، صندوق سرمایه گذاری سهامی برای شما مناسب‌تر است. همین که صندوق سهامی دارای قدرت نقد شوندگی بالا است، می‌تواند ریسک کمتری را برای افراد در پی داشته باشد.

سرمایه گذاری در معاملات آتی سکه طلا (futures )

به قراردادی که طی آن کالایی (مثلا طلا یا سکه) را اکنون و با قیمت مشخصی خریداری ‌می‌کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت می‌گیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند. این قراردادها برای خریداران، فروشندگان و نوسان گیران مزایای متفاوتی دارد. در این بین اغلب سرمایه گذاران به این بازار به عنوان محلی برای سرمایه گذاری های کوتاه مدت نگاه می‌کنند و آنرا بسیار پر ریسک می‌دانند.

واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، امکان برداشت یک روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین و معافیت مالیاتی جزو ویژگی‌های خاص معاملات آتی سکه طلا هستند.

سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال

سرمایه گذاری در ارزهای دیجتال با توجه به تکنولوژی محور بودن این حوزه و تغییرات سریع آن، به دانش و مهارت زیادی نیاز دارد. همین موضوع باعث شده تا سرمایه گذاری در ارزهای دیجتال به یک سرمایه گذاری با ریسک زیاد تبدیل شود. البته فراموش نکنید که این ریسک زیاد در بازه هایی سود های فراموش نشدنی را نصیب سرمایه گذاران خود کرده است.

سرمایه گذاری کم ریسک با صندوق های سرمایه گذاری

در بین انواع صندوق های سرمایه گذاری، دو صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت و صندوق سرمایه گذاری مختلط، نسبت به بقیه‌ی صندوق‌ها ریسک کمتری دارند. به این دلیل که درصد زیادی از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت (اوراق مشارکت) که پشتوانه آن‌ها دولت هستند، سرمایه‌گذاری می‌کنند.

صندوق ها در کنار این سرمایه‌گذاری، درصدی از دارایی‌های خود را هم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند که باعث می‌شود سود بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری کامل در اوراق مشارکت دولتی داشته باشند. بنابراین سرمایه‌گذاری در این دو صندوق می‌تواند حد وسط و تناسبی معقول بین ریسک و بازدهی باشد.

کسانی که به سرمایه گذاری در بازار طلا و سکه علاقه دارند و ریسک و سود این بازار را می‌پسندند، می‌توانند از صندوق های سرمایه گذاری طلا به عنوان راه حلی مطمئن استفاده کنند. از بین رفتن دغدغه دزدی و ریسک های نگهداری طلای فیزیکی از مهمترین مزایای این صندوق هاست که باعث می شود خرید صندوق طلا، یک سرمایه گذاری در بازار طلا با ریسک کمتر و عملکرد بهتر باشد.

همچنین کسانی که علاقه به سرمایه‌گذاری در بورس دارند ولی تخصص و وقت مدیریت سبد سهام خود را ندارند، می‌توانند از صندوق سرمایه گذاری سهامی استفاده کنند، چرا که تخصص مدیر صندوق در مدیریت دارایی‌ها و سرمایه ‌گذاری‌های صندوق، مقداری از ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را کم می‌کند. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، حتی در پر ریسک‌ترین نوع آن، ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار بورس دارد.

رتبه بندی صندوق های سرمایه گذاری از لحاظ ریسک

رتبه بندی صندوق های سرمایه گذاری بر مبنای میزان ریسک سرمایه گذاری (از کم ریسک به پر ریسک) به شرح زیر است:

رتبه اول: در بین انواع صندوق های سرمایه گذاری صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) کم ریسک ترین نوع است و به همین دلیل سود مورد انتظار کمتری هم دارد، بطور معمول سود صندوق های درآمد ثابت با سود سپرده های بانکی مقایسه می‌شود و این صندوق ها اغلب سود بیشتری نسبت به سپرده‌های بانکی عاید سرمایه گذار می‌کنند. برای مقایسه صندوق درآمد ثابت و بانک می‌توانید به گزارش تحلیلی تهیه شده توسط تیم سیگنال در لینک زیر مراجعه کنید:

رتبه دوم: صندوق های مختلط، نوع دیگری از صندوق های سرمایه گذاری هستند که ریسک و بازدهی متوسط و معقولی دارند. یعنی نه ریسک آن‌ها به اندازه صندوق سهامی زیاد است و نه بازدهی آن‌ها به اندازه صندوق های درآمد ثابت کم است. در واقع از لحاظ ریسک و بازده این نوع صندوق بین صندوق درآمد ثابت و سهامی قرار می‌گیرد.

رتبه سوم: صندوق های سهامی و شاخصی، به این دلیل که درصد زیادی از سرمایه خود را (در بعضی موارد تا 95 درصد) در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کنند و با توجه به طبیعت نوسانی بازار سهام ریسک بیستری نسبت به سایر صندوق ها دارند. البته با این وجود باز هم این نوع صندوق ها در مقایسه با سایر بازارهای مالی ریسک کمتری داشته و در بین انواع صندوق ها دارای بیشترین محبوبیت هستند.

رتبه چهارم: در نهایت پر ریسک ترین نوع صندوق ها، صندوق های جسورانه یا خطرپذیر هستند. دلیل ریسک زیاد این صندوق ها این است که دارایی خود را به امید سود، در کسب و کارهای نوظهور سرمایه گذاری می‌کنند.

نتیجه‌گیری

سرمایه‌گذاری می‌تواند راه رفتن روی لبه تیغ باشد. می‌تواند آنقدر پر ریسک باشد که سرمایه‌گذار حس کند تنها لحظه‌ای تا از دست دادن سرمایه‌اش فاصله دارد. از طرف دیگر می‌تواند آنقدر بدون ریسک باشد که با گذاشتن سرمایه در گاوصندوق خانه تفاوتی نکند و در کنارش سود کمی داشته باشد. در کنار این‌ها، سرمایه‌گذاری می‌تواند در حد تعادلی بین ریسک و سود باشد و سرمایه‌گذار نه روی لبه تیغ راه برود و نه سرمایه‌گذاری بدون سودی داشته باشد. بلکه می‌تواند حد متعادلی از ریسک را تحمل کند و به پاس این تحمل ریسک، سودی هم دریافت کند. در این حالت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند مناسب‌ترین گزینه باشد.