ریشه‌یابی جهش ناگهانی «چکارن» و «قشرین»
طی ماه‌های اخیر برخی از نمادهای بازار سهام با جهش قابل توجه قیمتی مواجه شده‌اند. در این گزارش «دنیای بورس» به بررسی سهام دو شرکت قند شیرین خراسان و همچنین کارتن ایران پرداخته است. علت پرداختن به این دو نماد جهش 472 درصد «چکارن» و بیش از 10 هزار درصدی «قشرین» از ابتدای سال 96 تاکنون است.
به گزارش سیگنال به نقل از دنیای بورس ، کارتن ایران و قند شیرین خراسان از جمله شرکت‌هایی هستند که به دنبال تغییر تیم مدیریتی رشدهای قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. با نگاهی به رویه قیمتی سهام این دو شرکت و همچنین برخی دیگر از نمادهای فعال در بورس تهران، مکانیزم حرکت سهام‌داران جدید قابل رصد است. در این خصوص از اواخر زمستان سال 95 اگر تغییرات ترکیب سهام‌داران درصدی دو شرکت قند شیرین خراسان و همچنین کارتن ایران را رصد کنیم، نوع چینش سهام‌داران جدید کاملا مشخص است. سهام‌داران پیشین با هوای این‌که بار دیگر موجی از داغ کردن سهام در حال رخ دادن است به دنبال خروج از سهام این شرکتها بر می‌آیند اما در این دو شرکت اصرار بر ماندن سهام‌داران جدید جالب توجه است. در شرایط کنونی اگر به لیست هیئت مدیره این دو شرکت مراجعه کنیم اشتراکاتی مشاهده می‌شود. شاید علت اصلی جهش این‌چنینی قیمت سهام این شرکتها را بتوان در تغییرات ترکیب سهام‌داران و به دنبال آن تیم مدیریتی جستجو کرد.
تکنیک‌های جلب توجه فعالان بورسی
سهام‌داران جدید به صورت مشخص با روش‌هایی که مورد علاقه فعالان بازار سهام است آشنایی کامل دارند. برای مثال زمزمه‌های حضور سرمایه‌گذار خارجی یا آغاز فروش صادراتی و بهره بردن از نرخ بالای دلار در شرایطی که تقاضای داخلی برای محصول آن شرکت اندک است. یکی از مهم‌ترین مواردی که در داغ کردن سهام چنین شرکت‌هایی استفاده شده است استفاده از روش جایگزین افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها است. در بورس تهران مطابق با سلیقه عمومی حاکم بر کشور و با توجه به فضای تورمی علاقه وافری به دارایی و زمین وجود دارد. حال این‌که زمین توانایی نقدشوندگی نداشته باشد یا این‌که درآمدی که از این زمین حاصل می‌شود بسیار اندک است به هیچ وجه مورد توجه نیست. تنها موضوع داشتن زمینی است که بتوان آن را دارایی تلقی کرد.
در خصوص ریشه‌یابی این موضوع در گزارش‌های بعدی توضیحات بیشتر ارائه خواهد شد. با این حال نکته جالب توجه برای شرکت‌های قند شیرین خراسان و همچنین کارتن ایران رونمایی از زمین‌های با ارزش بالا است که با ارزش دفتری ناچیز در صورت‌های مالی این شرکتها در سال‌های دور ثبت شده‌اند. البته این موضوع برای کارتن ایران همچنان به صورت عیان رونمایی نشده است اما روشی که در صورت‌های مالی قند شیرین خراسان استفاده شد احتمالا الگویی است که تیم سهام‌داران جدید از آن استفاده می‌کنند. بر این اساس قند شیرین خراسان در صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده از عددی عجیب در بخش مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها (در بخش حقوق صاحبان سهام) رونمایی کرده است. در حالی‌که ارزش بازار کنونی این شرکت حدود 451 میلیارد تومان است (ارزش بازار «قشرین» در ابتدای سال 96 تنها 39 میلیارد تومان بود) ارزش زمین این شرکت در صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده 12 ماهه منتهی به شهریور بیش از 900 میلیارد تومان عنوان شده است. همگام با ارزش دستگاه‌های موجود در مجموع عدد 1410 میلیارد تومان مازاد ارزش تجدید ارزیابی دارایی‌ها در بخش حقوق صاحبان سهام درج شده است.
سهام کارتن ایران نیز احتمالا به دنبال انتظار برای چنین تغییراتی در صورت‌های مالی مسیر پرشتاب صعودی را در پیش گرفته است. در خصوص وضعیت عملیاتی گرچه بهبود نسبی در دو شرکت مشاهده می‌شود اما به‌قطع سودآوری شرکتها به هیچ وجه توانایی توجیه قیمت‌های کنونی سهم را ندارند و تمام انگیزه خریداران را باید معطوف به ارزش دارایی‌ها دانست.
رونمایی از پتانسیل نهفته
در این بخش شاید طرح مسئله با سناریو خوشبینانه نیز جالب توجه باشد. تمام مواردی که در بالا اشاره شد نیازمند تغییر تیم مدیریتی بوده است. اگر واقعا شرکت‌های مزبور را تا پیش از این اسیر سیستم مدیریت دولتی بدانیم ورود اشخاص حقیقی به تیم مدیریت را باید اتفاقی مثبت برای این شرکتها دانست. به این ترتیب با توجه به پتانسیل‌های نهفته این افراد در تیم مدیریتی حضور یافته‌اند تا با رونمایی از آن‌ها، یک نفع جمعی را برای همه ایجاد کنند. اگر این نفع در نهایت به یک بنگاه تولیدی کمک کند کاملا مورد استقبال است. بر این اساس دارایی‌های سنگین شاید پتانسیل بسیار خوبی برای درآمدزایی در سایر بخش‌ها داشته باشد و در این شرکتها برای مدت زمان زیادی بدون فایده بلوکه شده باشد. آن‌چه تاکنون رخ داده نشانه‌هایی از داغ کردن سهام در خود پنهان داشته است و از این به بعد رفتار این تیم مدیریتی و نحوه خرید و فروش سهام و سیاست‌های مدیریتی می‌تواند نیت نهایی را مشخص کند. قطعا نیت نهایی باید بر مبنای کسب سود حداکثری باشد اما این موضوع نباید با زیان سایرین همراه شود. شاید طرح چنین مواردی به حافظه ذهنی تاریک این موارد در ذهن بازار برمی‌گردد که باعث ایجاد نگرانی میان فعالان بازار شده است.
وظیفه سنگین بر عهده مدیریت جدید
به هر حال رونمایی از دارایی‌های قابل توجه عمل موفقی است که تیم مدیریتی جدید از آن بهره برده‌اند. اما نگرانی اصلی از آن‌جاست که این دارایی‌ها توانایی نقدشوندگی را نداشته باشند و در شرایطی که بازار ساخت و ساز و اقتصاد کشور نیز در حالت رکودی به سر می‌برد ایجاد یک مجتمع تجاری نیز نتواند دردی از سودآوری پایین چنین شرکت‌هایی دوا کند. نکته‌ای که باید به فعالان بورس تهران متذکر شد وجود چنین دارایی‌های با ارزش بالا در بسیاری از شرکت‌های بورس تهران است. بر این اساس اگر سهام شرکت‌های مزبور ارزنده با چنین بهانه‌ای ارزنده هستند در نتیجه بار دیگر سناریو رشد چند صد درصدی مطرح می‌شود؛ البته در خصوص میزان ارزش تجدید ارزیابی دارایی‌ها باید بررسی بیشتری انجام داد با این حال شرکت‌های بزرگ و کوچک بورس با توجه به فضای تورمی و نرخ دلار دارایی‌های زیادی دارند که نسبت به سرمایه کنونی اختلاف بالایی را نشان می‌دهد و حتی نشانه‌ها از حباب سنگین در بازار ملک و زمین کشور دارد.
بر این اساس آن‌چه می‌تواند شرکت‌های قند شیرین خراسان و همچنین کارتن ایران را از دیگر شرکت‌های متمایز سازد برنامه استفاده از این دارایی‌های مازاد است. حتی اگر قصد فروش دارایی‌های مازاد وجود دارد باید دید که این دارایی‌ها قابلیت نقدشوندگی را دارند یا خیر؛ برای مثال در خصوص زمین بیش از 900 میلیارد تومانی قند شیرین خراسان احتمالا باید به دنبال تفکیک و گرفتن مجوز برای فروش آن بود که باید تمامی ریسک‌ها شامل هزینه‌های اضافی و همچنین نقدشوندگی به صورت کامل در نظر گرفته شود. در این میان اگر زمین با چنین ارزشی قابلیت نقدشوندگی داشته باشد باید به اثرات مثبت آن بر صورت جریان وجوه نقد آتی این شرکتها توجه داشت.
با تمام آن‌چه اشاره شد باید دید که آیا تیم مدیریتی جدید توانایی استفاده بهینه از این دارایی‌ها را دارد؟ بار دیگر تاکید می‌شود شاید چنین دارایی‌هایی برای فعالان بورس تهران تازه و جدید باشد اما عمده شرکت‌های بورسی با ارزش دارایی‌های بسیار زیاد همراه هستند اما مشکل اصلی نرخ بازدهی بسیار پایین چنین دارایی‌هایی است. در غیر این صورت صرف بودن دارایی نمی‌تواند به ارزندگی سهام منجر شود. شاید اگر این موارد کنار گذاشته شود بحران اقتصادی کشور نیز تا حدی که کارشناسان مطرح می‌کنند عمیق نباشد زیرا یکی از مشکلات سیستم بانکی دارایی‌های منجمد است که با مشکل نقدشوندگی مواجه هستند.