صورتهای مالی چیست؟ | انواع آن کدام است؟
در دنیای حسابداری، صورتهای مالی یکی از مهمترین عناصر برای تجزیه و تحلیل عملکرد شرکتها هستند. سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی با بررسی صورتهای مالی شرکت مورد نظر، تصمیم می‌گیرند که آیا سرمایه خود را در اختیار آن شرکت قرار بدهند یا نه. بنابراین تهیه و تنظیم یک صورت مالی خوب و صادقانه برای مدیران شرکتها از اهمیت بالایی برخوردار است.
صورت مالی چیست؟
به طور کلی به جمع آوری و ثبت فعالیتهای شرکت در طی یک دوره مشخص که طبق قوانین خاصی تنظیم میشوند و افراد میتوانند با مطالعه آن از وضعیت مالی شرکت آگاهی پیدا کنند، صورت مالی گفته میشود.
با انواع صورت های مالی آشنا شوید
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت جریان وجوه نقد
ترازنامه ها
ترازنامه یا صورت وضعیت مالی یکی مهمترین صورتهای مالی ارائه شده از وضعیت مالی شرکتها هستند. این صورتهای مالی به طور لحظه‌ای، در تاریخ‌های معین و در نقطه‌ای از زمان گزارش‌های خود را ارائه میکنند؛ گزارش‌هایی که شامل اطلاعات داراییها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان و مالکان سهام شرکتها هستند. ترازنامه‌ها همیشه به گونه‌ای تهیه میشوند که میزان دارایی یک شرکت با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام باشد. این معادله با عنوان معادله اساسی حسابداری شناخته میشود. در اصل ترازنامه‌ها معین میکنند که یک شرکت چه دارایی‌هایی در اختیار دارد و چه مبلغی را بدهکار است.
داراییها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سرمایه
در حالت کلی اگر نسبت بدهی‌ها بیشتر از داراییها باشد، آن شرکت با ریسک بالاتری مواجه خواهد بود. سرمایه گذاری در شرکت‌هایی که در وضعیت ریسک و بدهی بالا قرار گرفته‌اند، درست مثل این است که پولتان را به شخصی با قرض فراوان سپرده باشید.
دارایی ها
به منابع و اموالی که در اختیار شرکت قرار گرفته‌اند و از قابلیت نقد شوندگی در زمانهای مختلف برخوردار هستند، دارایی گفته میشود. داراییها به سه دسته داراییهای جاری، ثابت و نامشهود تقسیم بندی میشوند.
دارایی های جاری
به داراییهای نقدی و منابع مالی دیگری گفته میشوند که میتوانند در مدت زمانی کوتاه که معمولا کمتر از یک سال است، به منابع نقدی تبدیل شوند و در راستای اهداف شرکت خرج شوند، داراییهای جاری میگویند که شامل: موجودی بانک، حسابها و اسناد دریافتی، ملزومات اداری، پیش پرداختها و … میشوند.
دارایی های ثابت
به دارایی‌هایی گفته میشود که معمولا قابلیت نقد شوندگی آنها پایین است و نقد شدنشان بیش از یک سال زمان می‌گیرد. معمولا شرکتها با هدف کسب در طولانی مدت از این گونه داراییها استفاده میکنند؛ دارایی‌هایی مثل اثاثیه و ساختمان‌های در اختیار شرکت یا ماشین آلات.
داراییهای نامشهود
این داراییها شامل مواردی مثل سرقفلی، حق امتیاز و حق اختراع میشوند. هرچند که این داراییها قابل مشاهده نیستند و ارزش آنها به سایر داراییهای شرکت وابسته نیست اما وجود آنها برای هر شرکتی ارزشمند و مهم است.
بدهی‌ها:
به تعهدات شرکت به دیگر افراد و داراییهای دیگران که نزد شرکت است، بدهی میگویند. بدهی ها به دو دسته جاری و بلند مدت تقسیم میشوند.
بدهیهای جاری:
بدهیهای جاری تعهدات و مبالغی هستند که طی دورهای کوتاه باید پرداخت شوند؛ دورهای که بازه‌اش کمتر از یک سال است. بدهی‌هایی مانند حسابها و اسناد پرداخت شدنی و کوتاه مدت، پیش دریافتها، مالیات.
بدهیهای بلند مدت:
به تعهدات و بدهی‌هایی که دوره پرداخت آنها بیش از یک سال است، بدهیهای بلند مدت گفته میشود. بدهی‌هایی مثل حسابها و اسناد پرداختنی بلند مدت.
- سرمایه یا حقوق صاحبان سهام:
به مقدار دارایی باقی مانده بعد از پرداخت بدهیهای شرکت، حقوق صاحبان سهام میگویند.
به طور کلی به معادله‌ای که در ادامه آورده‌ایم، معادله اصلی حسابداری یا معادله ترازنامه میگویند.
سرمایه یا حقوق صاحبان سهام + بدهی‌ها = دارایی ها
صورت سود و زیان
یکی از مهمترین نکاتِ مطرح برای هر سرمایه‌گذاری، بالا بودنِ میزان سودآوری شرکت‌هاست. این صورت حسابها هستند که سود و زیان، میزان درآمد و هزینههای شرکت را در یک دوره مشخص تعیین میکند. طبق معادله سود و زیان، سود شرکت به راحتی قابل محاسبه خواهد بود.
معادله سود و زیان: هزینه ها – درآمدها = سود خالص شرکت
- درآمدهای عملیاتی:
به درآمدهایی که در راستای اهداف و فعالیتهای عادی شرکت به دست میآیند و همچنین قابل استمرار هستند، درآمد عملیاتی میگویند؛ مثلا فروش محصولات تولید شده در شرکت یا درآمد حاصل از خدمات ارائه شده توسط شرکت، جز درآمدهای عملیاتی به حساب میآیند.
- درآمدهای غیرعملیاتی:
به درآمدهایی که در طی امور عادی شرکت به دست نمیآیند و معمولا در شرایط خاص بدست حاصل می‌گردند، درآمد غیرعملیاتی گفته میشود؛ درآمدهایی همچون فروش زمین، ساختمان، یا موارد دیگری از اموال و داراییهای شرکت.
- هزینههای عملیاتی:
هزینههای عملیاتی همان هزینه‌هایی هستند که در راستای اهداف و فعالیتهای عادی شرکت به وجود میآیند. به این هزینهها که استمرارشان الزامی است، هزینه های عملیاتی میگویند. هزینه خرید مواد اولیه، حمل و نقل، بازاریابی و همچنین هزینه پرسنل از جمله هزینههای عملیاتی هستند.
- هزینههای غیر عملیاتی:
این بخش از هزینهها، همان مخارجی هستند که نه در طی اهداف تولیدی و اداری شرکت، که در شرایط بخصوص و غیرعادی به وجود میآیند؛ هزینه‌هایی مثل تعمیرات دستگاه و مالیات بر درآمد.
صورت سود و زیان جامع
در صورت حساب سود و زیان جامع، علاوه بر هزینهها و درآمدهای تحقق یافته، هزینهها و درآمدهای تحقق نیافته هم به ثبت می‌رسند؛ مواردی مثل تغییر ارزش داراییهای ثابت، از جمله املاک و وسایل نقلیه. صورت سود و زیان عادی و جامع، منابع کامل و مفیدتری برای تصمیم گیری‌ها هستند. در این صورت حسابها، سود یا زیان خالص دوره، سایر هزینهها و درآمدهای شناسایی شده شرکت قید میشود. علاوه بر مواردِ ذکر شده پیشین، هزینه و درآمدهای ناشی از تجدید ارزیابی داراییهای ثابت و غیرجاری هم در این صورت حسابها اعمال و ثبت خواهند شد.
صورت جریان وجوه نقد
یکی از مهم ترین فاکتورهای هر شرکتی، گردش نقدینگی یا سرمایه در گردش آن شرکت در طول سال مالی است. یک سال مالی که در آن تمامی فعالیتهای مالی شرکت، اعم از ورود و خروج نقدینگی، فعالیتهای اقتصادی و غیره ثبت میشوند. اساسا دوام و پایداری یک شرکت به میزان سرمایه در گردش آن وابسته است چرا که شرکتها بدون وجوه نقد قادر به ادامه فعالیت خود نخواهند بود. به همین علت موضوع صورت جریان وجوه نقد برای بستانکاران و سرمایه گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است. مهم است که قدرت نقدی و نقدشوندگی شرکت بالا باشد تا آنها در آینده برای دریافت سود و اصل پول خود با مشکل مواجه نشوند.
صورت جریان وجوه نقد چه مواردی را مشخص میکند؟
- آیا شرکت نیاز به منابع مالی جدید دارد؟
- آیا شرکت توان پرداختن بدهیهای خود را دارد؟
- آیا شرکت توان پرداخت سود مشخص به سرمایه گذاران را دارد؟
- آیا شرکت در مسیر درستی برای درآمد زایی قرار دارد؟
- آیا شرکت دربرار شرایط بحرانی و حوادث غیر منتظره توان ادامه دادن دارد؟
و دیگر سوالاتی مهم و اساسی از همین قبیل که مشخص شدن آنها برای دوام هر شرکتی، ضروری است.
مواردی که در صورت جریان وجوه نقد ثبت می شوند عبارتند از:
منابع و جریانهای نقدی عملیاتی
به جریانات نقدی و فعالیتهایی که در راستای اهداف شرکت انجام میشوند و به صورت مستقیم بر درآمد و هزینه شرکت اثر میگذارند، منابع و جریانهای نقدی عملیاتی میگویند.
جریانهای ناشی از سرمایه گذاری
به سود یا زیان به وجود آمده از سرمایه گذاری‌های مختلف شرکت در عرصه‌های گوناگون مانند خرید و فروش ملک‌های متعلق به شرکت یا سرمایه گذاری در فعالیتهای دیگر، جریانهای ناشی از سرمایه گذاری میگویند.
جریانهای مالی
به وجوه حاصل آمده از مواردی چون افزایش سرمایه شرکت یا دریافت تسهیلات مالی از ارگانهای مختلف مالی گفته میشود.
مهم ترین ویژگیهای یک صورت مالی
- شاید بتوان اساس صورتهای مالی را صداقت و درستی آنها نام برد.
- فعالیتهای اقتصادی باید در هنگام وقوع ثبت شوند و نباید حتما هنگام پرداخت یا دریافت مبلغ آن را ثبت کنیم.
- همه صورتهای مالی باید بر اساس این موضوع تهیه شوند که شرکت قصد ادامه به فعالیت خود را دارد.
- اطلاعات ثبت شده باید با اطلاعات قبلی همخوانی داشته باشد و قابل مقایسه با آنها نیز باشد.
- باید طبق دورههای یکنواخت و ثابت تهیه شوند.
- الزامی است که واحد اندازه گیری و مقیاس همه صورتهای مالی، پول باشد و براساس ارزش پولی ثبت آنها انجام صورت بگیرد.
منظور از پیوست مالی یا یادداشتهای توضیحی چیست؟
معمولا صورتهای مالی معرفی شده پاسخگوی تمامی سوالات افراد هستند و اطلاعات مفید و کاربردی را منتشر میکنند ولی گاهی اوقات اطلاعات کلی مورد نظر شما نیست و شما به دنبال اطلاعاتی جزئی و دقیقتر از صورتهای مالی هستید؛در این صورت می‌توانید سری به پیوستهای مالی بزنید. معمولا در پیوستهای مالی اطلاعات زیادی گنجانده میشود که با اهمیت‌ترین آنها عناوین زیر خواهند بود:
- جزئیات کامل خرید و فروش داراییهای ثابت
- روش محاسبه و میزان استهلاک داراییها
- نکات مالی مهمی که در صورتهای مالی دیگر بیان نشده‌اند
- اطلاعاتی در مورد بدهیهای احتمالی
- جزئیات دقیق دیون و مطالبات شرکت به صورت تفکیک شده
ممنون عالی بود
مثل همیشه عالی، ممنون از زحمات سیگنالی های عزیز🌺
لطفا برای قابل درک بودن مقاله ارائه شده یه مثالم بزارین مثلا صورت مالی یکی از همین شرکت های بورسی
برا خوده من که در شرایط حاضر به مطالب آموزشی مورد اطمینان دسترسی ندارم و بعنوان یه شغل دوم دارم روش کار میکنم فهمش خیلی راحتتر میشه
روان و خوانا نوشتید سپاس