حد ضرر چیست و چگونه تعیین و اعمال می‌شود؟

هدف همه ما از انجام معامله و ورود به بازارهای مالی و بورس، کسب سود و منفعت هر چه بیشتر است؛ هدفی که تنها با تکیه بر دانش، تجربه و تصمیم‌گیری‌های درست و به موقع به ثمر خواهد رسید. اما پیش از کسب سود، بسیار اهمیت دارد که در این بازار نامتنهی، اصل دارایی خودمان را حفظ کرده و اجازه ندهیم، سرمایه اولیه‌مان به باد رود؛ بر همین اساس، مهم است توجه ویژه‌ای به ضرر و زیان ناشی از معاملات داشته باشیم. ضرر واژه‌ای معمول و آشنا به گوش اهالی بازار است؛ اما چطور می‌توان از ضرر کردن جلوگیری کرد؟ تا چه مدت باید سهمی را نفروشیم و چگونه، حساس‌ترین زمانِ فروش را تشخیص بدهیم؟ تمامی این سوالات به مفهومی مشترک با عنوانِ «حد ضرر» ختم خواهند شد که در ادامه، به تعریف و تشریح مفصل آن خواهیم پرداخت.

خد ضرر در بورس

حد ضرر یا stop loss چیست؟

حدد ضرر، حد توقف یا نقطه خروج سه عنوانِ هم معنایی هستند که دانستن مفهومشان برای هر سرمایه‌گذاری از شروط ماندگاری در بازار سرمایه به حساب می‌آید. هر معامله‌گری باید قبل از خرید سهام، قیمتی را تحت عنوان حد ضرر برای خود مشخص کند. همان‌طور که از نامش پیداست، حد ضرر با هدفِ مقابله با زیان تعیین می‌شود و در صورتی که قیمت سهام از عدد تعیین شده پایین‌تر بیایند، یا حتی در نزدیکی و مجاورت آن قرار گرفته باشند؛ وقت قبول ضررِ وارد آمده و فروش سهام خواهد بود.

پویا بودن بازار، شرایط اقتصادی و سیاسی متغییر، باعث می‌شود تا اشتباه در معاملات امری طبیعی تلقی شود؛ اما پایبندی به حد ضرر مشخص شده و جلوگیری سریع از زیانِ هر چه بیشتر از الزامات پایداری در بازارهای مالی است. زمانی که قیمت برخلاف انتظار و محاسبات شما پیش رفت، با توجه به حد ضرر و به دور از تصمیمات آنی و احساسی، به موقع سهم را فروخته و از سرمایه خود حفاظت کنید.

باید توجه داشته باشید که کم شدن سود هم نوعی ضرر است، بنابراین در زمانی که قیمت سهام بالا رفت، stoploss را نیز متناسب با قیمت، افزایش بدهید.

مهم‌ترین روش‌های تعیین حد ضرر

سرمایه گذارانی که در انواع بازارهای مالی به سرمایه گذاری می‌پردازند برای تعیین حد ضرر و رسیدن به سودی متناسب با سرمایه خود در این بازار‌ها، روش‌های متقاوتی را انتخاب و از آن‌ها استفاده می‌کنند، که در ادامه به معرفی و بررسی پرکاربرترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

حد ضرر ثابت‌

حد ضرر ثابت همان‌گونه که از نامش پیداست؛ مقدار ثابتی دارد و به دو صورت مختلفِ عددی و درصدی اعمال می‌شود. در این روش سرمایه‌گذار عددی را به عنوان حد ضرر معین کرده و هنگامی که قیمت سهم به آن عدد رسید، سهام خود را خواهد فروخت.

مثال تعیین حد ضرر با مقدار ثابت عددی:

فرض کنید سرمایه گذاری حد ضرر دارایی خود را عدد 100 تومان در نظر گرفته. در این حالت، هر موقع قیمت سهام خریداری شده به اندازه 100 تومان، نسبت به قیمت زمان خرید پایین آمد، وقت فروش سهم خواهد بود.

مثال تعیین حد ضرر با مقدار ثابت درصدی:

فرض کنید معامله‌گر سهمی را با قیمت 100 تومان خریده و حد ضرر خود را 10% تعیین کرده است. در این حالت، وقت فروش سهام زمانی است که سهم به اندازه 10% قیمت خرید اولیه افت قیمت پیدا کرده باشد.

متداول‌ترین درصد تعیین حد ضرر

برای تعیین حد ضرر قاعده و قانون ثابتی وجود ندارد و چیزی نیست که بشود برای همگان به طوری یکسان و مشخص تعیینِ تکلیفش کرد. هر سرمایه گذاری باید با توجه به روحیات خود، حد ضرر خاص خودش را انتخاب کند. ممکن است یک نفر از روحیه ریسک پذیری بالایی برخوردار باشد و بتواند به راحتی با ضررهای سنگین کنار بیاید، اما یک نفر دیگر در همین شرایط، دچار حملات عصبی شده و زندگیش در وضعیت نگران کننده‌ای قرار بگیرید. بر همین اساس، حد ضرر مقارن و مناسب با روحیه و سقف تحمل افراد مشخص خواهد شد. اما اگر بخواهیم با توجه به اعتقاد اکثریت، یک رای کلی صادر کرده و میانگینی معقول را ارائه دهیم، بهترین درصد برای حد ضرر، عدد 8% است.

این یعنی اگر زمانی قیمت سهم با افت 8 درصدی مواجه شد، سرمایه گذار باید فورا اقدام به فروش کند. اما متداول‌ترین محدوده تعیین حد ضرر 5 الی 15 درصد و میانگین، در حوالی 10% کل سرمایه است. یادتان باشد اگر رفتار سهم شما نسبت به کل بازار متوقف مانده و در حال درجا زدن بود، این اتفاق هشداری است که مجدد سهام خود را مورد تحلیل و بررسی قرار بدهید.

خد ضرر در بورس

حد ضرر متحرک یا تکنیکال و ترسیمی

برای تعیین حد ضرر با استفاده از روش تکنیکال و ترسیمی، از همان ابزارهای ترسیم نموداری استفاده می‌کنند که در تحلیل‌های تکنیکال کاربرد دارد. حالا شرایطی را در نظر بگیرید که پس از تعیین حد ضرر و خرید، سهام شما بیش از حد انتظار رشد کردند؛ در چنین شرایطی باید حد ضرر را تغییر داده و سقف بلندتری برای آن مشخص کنید. اگر سرمایه‌گذار پس از سودهای چشم‌گیر، حد ضرر خود را حرکت نداده و به همان عدد قبلی اکتفا کند، امکان از دست رفتن سودهای بالقوه زیاد خواهد بود. پس منطقی است که با هر پله بالا آمدن سهام، حد ضرر را هم به همان میزان بالا بیاورید. به تغییر حد ضدد در چنین شرایطی حد ضرر متحرک یا Trailing Stop Loss می‌گویند.

نحوه تعیین و اعمال حد ضرر

احتمالا تا به این جای کار متوجه شده‌اید که حد ضرر یک فاکتور نسبی است؛ بنابراین نمی‌توانیم برای تعیین و محاسبه آن از فرمول ثابت و مخصوصی استفاده کنیم؛ با این وجود مشخص کردن حد ضرر از الزامات دنیای سرمایه گذاری است. برای انتخاب یک حد ضرر متناسب باید دو عامل مهم قیمت سهام و حجم معامله را در نظر داشته باشیم. پس از مشخص کردن حد ضرر، تلاش کنید در شرایط نامساعد روحیه خود را حفظ کرده، از احساسی برخورد کردن بپرهیزید، ضرر را قبول کنید و حد ضرر را تغییر ندهید. در کلیت سعی کنید وارد معاملاتی نشوید که نسبت سودشان به ضرر کم باشد و بدانید ریسک کمتر، مساوی وجود فرصت بیشتر برای خطا خواهد بود.

مفهوم ریسک به ریوارد حد ضرر

میزان ریسکی پذیری یک نفر در مقابل سودی که برای رسیدن به آن برنامه ریزی کرده است را ریسک به ریوارد می‌گویند. در واقع، ریوارد همان سود است و ریسک به ریوارد، نسبت ریسک پذیری افراد به سودِ پیش بینی شده. سرمایه گذاران برای آن که در معاملات خود به ریوارد یا سود خوبی دست یابند، باید متحمل مقداری از ریسک شده باشند. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت در معاملات، نسبت سود به ضرر آن معامله است.این نکته را فراموش نکنید که درصد احتمال رسیدن به حد ضرر کمتر خواهد شد اگر، حد ضرر در فاصله مناسبی با قیمت قرار گرفته باشد؛ پس هر چقدر این دو عدد به یکدیگر نزدیک باشند، احتمال رسیدن به حد ضرر بیشتر خواهد شد.

خد ضرر در بورس
مثال:

فرض کنید برای شرکت در یک مسابقه بخت آزمایی، باید مبلغ 10 هزار تومان هزینه کنید و اگر بخت یارتان باشد و برنده از میدان بیرون بیایید، صاحب 10 میلیون تومان خواهید شد. این معادله به معنای آن است که شما با حد ضرر 10 هزار تومان و سود 10 میلیون تومانی وارد مسابقه شده باشید. در واقع سود این معامله بخت آزمایی بسیار بالا خواهد بود اگر با موفقیت همراه باشد و اگر مسابقه را ببازید هم ضرر چندانی نخواهید کرد اما، شما باید موارد دیگری را هم در نظر داشته باشید و آن تعداد شرکت کنندگان است. اگر تعداد شرکت کنندگان حاضر در این مسابقه 1 میلیون نفر باشد؛ فکر می‌کنید حضور در این مسابقه تا چه اندازه توجیح پذیر خواهد بود؟

برای محاسبه و اندازه‌گیری سود و ریسک واقعی در معاملات بازارهای مالی، می‌توانید از فرمول‌های زیر استفاده کنید:

محاسبه سود واقعی: نسبت برد × مقدار سود

محاسبه ریسک واقعی: (نسبت برد – ۱) × (سرمایه اولیه)

برچسب‌ها

دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرات کاربران
  • سلام
    مطالب بسیار مفید بودن با این شرایط اقتصادی و افت بازار بورس شرکت در بورس کل سرمایه باختیم
    ممنون میشم راهنمایی کنید برای کلاس ها کجا ثبت نام کنم

    • دوست عزیز شما چرا بدون آموزش وارد بازار بورس شدی بورس مثل مشاغل دیگه نیست بگی برم انجام بدم حین کار یاد می گیرم اینجا بحث سرمایه درمیونه اونم سرمایه ما تو ایران که هر ریالش به زور به دست اومده