آشنایی با آلفا و بتای صندوق های سرمایه گذاری

آشنایی با آلفا و بتای صندوق های سرمایه گذاری

در این مقاله قصد داریم در رابطه با یکی از مفاهیم اصلی صندوق‌ها، یعنی آلفا و بتای صندوق های سرمایه گذاری صحبت کنیم. این روزها تعداد زیادی از مردم به سرمایه گذاری در بازار های مالی علاقه مند شده اند، اما همه آن‌ها به اندازه کافی با این بازار آشنا نیستند و نمی‌دانند از بین بی‌شمار سهم موجود در بازار، کدام سهم را انتخاب کنند.

صندوق های سرمایه گذاری بعنوان یک گزینه کم هزینه، متنوع و حتی مطمئن، می تواند راه نجات سرمایه گذاران مخصوصا تازه واردها در این بازار باشد. یک تجربه درست و خوشایند سرمایه گذاری که می‌تواند مسیر زندگی شما را تغییر دهد.

اما می‌دانیم که تعداد صندوق ها و ملاک های انتخاب بهترین صندوق هم کم نیستند و این سوال پیش می‌آید که کدام صندوق مناسب تر است؟ و بر چه اساسی باید صندوق را انتخاب کرد؟ ما در اینجا به شما کمک می‌کنیم تا با یکی از مهم ترین ملاک ها در انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری مناسب آشنا شوید و آن چیزی نیست جز آلفا و بتای صندوق سرمایه گذاری.

ضریب بتا چیست؟

بتا ضریبی است که تغییرات ارزش دارایی ها را در طول زمان نسبت به نوسانات بازار نشان می‌دهد. در واقع بتا نشان می دهد که اگر شما دارایی A را داشته باشید، نسبت به کل بازار چه ریسکی را قبول کرده اید و حساسیت سرمایه گذاری شما در بازار چقدر بوده است.

بتا می‌تواند عددی مثبت یا منفی باشد. هر چه مقدار عددی بتا بیشتر باشد، حساسیت سرمایه گذاری شما به تغییرات شاخص بازار بیشتر است. یعنی با تغییر شاخص بازار، ارزش دارایی شما تغییرات بیشتری را تجربه می‌کند. بنابراین ریسک سرمایه گذاری شما بیشتر خواهد بود.

از انجا که ریسک و بازده رابطه مستقیم دارند پس می‌توان بتا را ملاکی برای بررسی بازده نیز درنظر گرفت. یعنی بتای بیشتر مساوی است با ریسک بیشتر و ریسک بیشتر همان بازده بیشتر است.

نحوه محاسبه بتای صندوق های سرمایه گذاری

همانطور که می‌دانید وقتی شما یک واحد از صندوق های سرمایه گذاری را می‌خرید، در واقع سبدی از سهم های مختلف را خریده اید. پس برای بررسی هر ویژگی در صندوق باید آن ویژگی را در سهم های تشکیل دهنده آن صندوق بررسی کرد. برای بتا نیز داستان همین است. یعنی برای نتیجه گیری در مورد بتای صندوق باید ابتدا بتای سهم ها را بررسی کرد. این که بتا چگونه محاسبه می‌شود و برای سهم ها چه مفهومی دارد.

فرمول محاسبه بتا 1

در این رابطه، R سهم همان بازدهی سهم و Rm بازدهی بازار است.

به این ترتیب بتای صندوق سرمایه گذاری برابر با میانگین موزون بتای سهم های تشکیل دهنده صندوق است و به صورت زیر محاسبه می‌شود:

فرمول محاسبه بتا 2

توجه داشته باشید که بتای بازار همواره برابر یک است. زیرا داریم:

فرمول محاسبه بتا 3

تحلیل ضریب بتای صندوق های سرمایه گذاری

برای تحلیل بتای صندوق های سرمایه گذاری می‌توانید از جدول زیر استفاده کنید.

بتاتحلیل
1->βنوسان سهم/صندوق بیشتر از نوسان شاخص بازار و در جهت مخالف آن است. مثلا اگر β=1.5 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم 15% افت (رشد) خواهد کرد.
1- =βنوسان نوسان سهم/صندوق برابر اما در جهت عکس تغییرات شاخص بازار است. مثلا اگر β=1 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم 10% افت (رشد) خواهد کرد.
β بین منفی یک و صفرنوسانات سهم/صندوق کمتر و در جهت مخالف با تغییرات شاخص بازار است. مثلا اگر β= 0.5 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم 5% افت (رشد) خواهد کرد.
0=βنوسانات قیمتی این سهم/صندوق ربطی به شاخص بازار ندارد و نمی‌توان رابطه معناداری بین آن‌ها یافت. اگر β=0 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم ممکن است هر مقداری رشد یا افت کند.
β بین صفر و یکنوسان سهم/صندوق کمتر از نوسان شاخص بازار و هم جهت با آن است. (سهم کم ریسک است.) مثلا اگر β=0.5 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم 5% رشد(افت) خواهد کرد.
Β=1نوسان سهم/صندوق متناسب و هم جهت با نوسان شاخص بازار است. اگر β=1 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم 10% رشد(افت) خواهد کرد.
1<βنوسان سهم/صندوق بیشتر از نوسان شاخص بازار و هم جهت با آن است. (سهم پرریسک است.) مثلا اگر β=1.5 باشد و بازار10%  رشد(افت) کند این سهم 15% رشد(افت) خواهد کرد.

شاید یک مثال خوب برای درک بهتر بتا، دو روی یک سکه باشد. همانطور که با انتخاب یک صندوق با بتای بالا، می‌توان طعم شیرین بازده بالا را چشید، باید همواره این نکته را در ذهن داشت که این بازده بالا ناشی از ریسک بالاست و احتمالا در شرایط نزولی بازار، سرمایه گذار ضرر بیشتری را نسبت به میانگین بازار متحمل خواهد شد.

 پس اگر شما فردی ریسک پذیر هستید می توانید به سراغ صندوق ها با بتای بیشتر بروید. اما اگر استراتژی محافظه کارانه ای در سرمایه گذاری دارید بهتر است صندوق ها با بتای کوچکتر (بین1 و 1-) را انتخاب کنید.

آلفا صندوق سرمایه گذاری چیست؟

در کنار ضریب بتا، شاخص دیگری به نام آلفا وجود دارد که ان را «بازده فعال» صندوق نیز می‌نامند. در واقع آلفا مقدار بازده مازاد یک صندوق را نسبت به شاخص بازار نشان می‌دهد.

اگر الفا برابر با یک باشد یعنی ان صندوق 1%  عملکرد بهتری نسبت به شاخص معیار خود داشته است. یا اگر الفا 0.05- باشد یعنی عملکرد صندوق مذکور 0.05%  ضعیف تر از شاخص معیار خود بوده است.

به طور کلی الفا می تواند عددی مثبت، منفی یا صفر باشد. الفای صفر یعنی بازده متناسب با ریسک عمل می کند. به طور کلی هرچه مقدار الفا بیشتر باشد، یعنی صندوق عملکرد بهتری داشته است.

مقادیر آلفا و بتا صندوق سرمایه گذاری را از کجا می‌توان بدست آورد؟

شما با مراجعه به سایت فیپ ایران، با کلیک بر روی سربرگ صندوق ها می توانید تمام اطلاعات لازم از عمر صندوق تا خالص ارزش دارایی و بازدهی صندوق در دوره های زمانی مختلف را برای صندوق های در سهام، مختلط، درآمد ثابت و غیره ببینید. علاوه بر سایت fipiran.com می توانید اطلاعات مربوط به صندوق ها را در وب سایت تخصصی هر صندوق نیز مشاهده کنید. به این جدول نگاه کنید، دو ستون آخر این جدول مقادیر بتا و الفا را برای هر صندوق نشان می‌دهد.

مقادیر آلفا و بتا صندوق سرمایه گذاری

به اولین صندوق در این جدول نگاه کنید. بتا صندوق آوای سهام کیان 0.89 یعنی عددی مثبت است. پس این صندوق هم جهت با بازار رشد یا افت می کند. اما چون این عدد کوچکتر از یک است پس مقدار رشد و افت آن کمی کمتر از شاخص بازار است. مثلا اگر شاخص بازار 10% رشد(افت) کند، این صندوق 8.9% رشد(افت) خواهد کرد.

ردیف بعدی صندوق ارزش کاوان اینده را با بتای 1.07 نشان میدهد. در اینجا نیز بتا مثبت است. پس این صندوق هم جهت با بازار حرکت میکند. اما میزان رشد یا افت ان بیش از شاخص بازار است زیرا مقدار بتا بزرگتر از یک است. یعنی اگر شاخص 10% رشد(افت) کند، این صندوق رشد(افت) 10.7% را تجربه می‌کند.

در مقایسه آلفا این دو صندوق، مشاهده می‌کنید که الفا صندوق اوای سهام کیان 0.02- و الفای صندوق ارزش کاوان اینده 0.08 است. یعنی عملکرد صندوق اوای سهام کیان 0.02% ضعیف تر از بازار و عملکرد صندوق ارزش کاوان اینده 0.08% بهتر از شاخص بازار بوده است.

برای آشنایی بیشتر با نحوه دسترسی به اطلاعات تکمیلی صندوق های سرمایه گذاری، می‌توانید از دیتای پردازش شده سایت سیگنال استفاده کنید.

حرف آخر

توجه کنید که در بررسی آلفا و بتای صندوق، ابتدا باید دارایی های آن را بررسی کرد و سپس رشد صندوق را بر اساس شاخص مربوطه سنجید. با توجه به این که تقریبا هیچ صندوقی 100٪ سرمایه گذاری خود را در بازار سهام انجام نمی دهد، پس نمی توان رشد یا افت صندوق را تنها با شاخص کل سهام مقایسه کرد. از طرفی بتا اگر چه مهم است اما نمی توان برای خرید و فروش واحد های صندوق، تنها بر اساس آن تصمیم گیری کرد. بتا، آلفا، NAV و دیگر ویژگی های صندوق باید در کنار هم بررسی شوند. ممکن است صندوقی بتای بزرگتر از یک داشته باشد اما به این دلیل که آلفای مثبتی ندارد، بازدهی مورد نظر محقق نشود.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

سوالات متداول

اگر دو صندوق بتای یکسان داشته باشند، انتخاب کدام صندوق بهتر است؟

اگر ملاک انتخاب را تنها بر اساس الفا و بتا قرار دهیم، بین دو صندوق با بتای یکسان، صندوقی که آلفای بزرگتری دارد، عملکرد بهتری دارد.

چگونه می‌توانم به لیست بهترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دسترسی داشته باشم؟

با استفاده از گزارش‌های تحلیلی سایت سیگنال می‌توانید بصورت ماهیانه، فصلی، شش ماهه و سالانه بهترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری را شناسایی کنید.

رتبه بندی انواع صندوق‌های سرمایه گذاری براساس ریسک به چه صورت است؟

در بین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های درآمد ثابت کم ریسک ترین و صندوق‌های سهامی پر ریسک ترین هستند. همچنین صندوق های مختلط از لحاظ ریسک حد وسط دو نوع دیگر هستند.

دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرات کاربران
  • آموزش عالی بود ، مقاله خیلی خوب نوشته شده طوری که منی که کاملا بی سوادم در زمینه بورس و .. خیلی خوب یاد گرفتم👌🏻👌🏻👌🏻👌🏻🌸

    • سلام دوست عزیز همونطور که در مقاله توضیح داده شده، ضریب الفا از تفاوت بازده مازاد صندوق و شاخص معیار بوجود میاد.

  • سلام. برای صندوق با بتا یکسان هر چه الفا بیشتر باشه بهتره ولی با مراجعه به فیپ ایران صندوق هایی هستند که بتا یکسان دارند ولی صندوقی که الفا کمتر داره بازدهی بیشتری داره !!!!حتی صندوقی با الفا منفی هم هستند که از الفا مثبت ها بازدهی سالانه و شش ماهه بیشتری دارند. ایا دلیلش اینه که الفا ها و بتا روزانه محساسبه می شوند شاید در ادامه صندوقی که الفا منفی داره و بازدهی بیشتر از الفا کثبت داره الفاش مثبت بشه؟

    • سلام دوست عزیز نکته ای که باید بهش توجه کنید اینه ک الفا و بتا یکی از معیار های بازدهی صندوق ها هستند و نباید بازدهی رو تنها بر اساس الفا و بتا سنجید و همونطور که خودتون اشاره کردین چون الفا و بتا روزانه محاسبه میشن گاهی ممکنه هم قدم با بازدهی حرکت نکنن.

  • سلام. بتا صندوق مربوط به آخرین روز معاملاتی است یا یه دوره زمانی( مثلا ماهانه یا سالانه)؟

  • سلام
    چرا میزان بازدهی و سود صندوق ها در فیپ ایران با میزان سود و زیان اونها در نمودار قیمت واقعی تطابقی ندارن؟
    برای مثال من ۳ ماه پیش صندوق دارا یکم رو خریدم و الان بیش از ۳۰درصد در ضرر هستم در حالیکه در فیپ ایران بازده این صندوق در ۳ ماه گذشته فقط منفی ۱/۲۰ هست؟
    آیا ارتباطی بین قیمت پایانی نمادها و بازدهی صندوق ها در فیپ ایران وجود نداره؟
    برای مثال فیپ ایران بجای در نظر گرفتن قیمت بازاری هر نماد در تعیین سود و زیان اون، از nav استفاده میکنه؟؟؟

    باتشکر فراوان از شما

    • سلام
      همون طور در جمله آخر خودتون اشاره کردین در سایت فیپیران قیمت بر اساس nav لحاظ شده است.

  • ارزش دارایی ها در صندوق ها چقدر باید باشه تاصندوق رو انتخاب کنیم یعنی هر چی بیشتر باشه بهتره ؟وصندوقهایی که ضامن نقدشوندگی ندارند آیا مورد اطمینان هستند ؟

    • سلام
      بستگی به میزان سرمایه خودتون داره. اگه سرمایه شما زیاد باشه بهتره صندوقی رو انتخاب کنید که ارزش دارایی هاش زیاد باشه و اگه سرمایه کمی داشته باشید میتونید صندوق های کوچک تر رو هم انتخاب کنید. همه صندوق ها زیر نظر سازمان بورس هستند و قانونی فعالیت می کنند.

  • سلام بتا و الفا صندوق ها با توجه به شاخص کل بازار مقایسه می شود ؟شاخص معیار منظور چیست؟

  • سلام. ایا سامانه انلاین برای خرید انلاین صندوق های سهامی وجود دارد ؟

  • سلام ممنون ازراهنماییهای ارزشمندتون ممنون میشم درموردحق تقدم سهما واینکه آیا پترولح خوبه که سرمایه گذاری کنیم یانه؟

  • سلام
    ی سوال داشتم چرا قیمتی ک در سایت صندوق هس با قیمتی ک برای خرید کارگزاری ب ما میده مثلا کم ترین و بیشترین قیمت که در کار گزاری هس متفاوته و کدوم را باید انتخاب کنیم لطفا راهنمایی کنید ؟

    • سلام دوست عزیز
      قیمت NAV صندوق ممکن است با قیمت معاملاتی صندوق متفاوت باشد. قیمتی که شما میتونید روی آن معامله کنید همان قیمتی ست که در کارگزاری میبینید.

  • سلام وقت بخیر
    با توجه به توضیحاتی که ارائه کردید،
    چرا در سایت فیپ ایران بعضی از صندوقهایی که بتا یا آلفای بالاتر از یک دارند؛ از نظر بازدهی در بازه‌های یک ماهه، سه ماهه یا بیشتر نسبت به شاخص کل بازدهی کمتری دارند؟!!
    در حالیکه طبق توضیحات شما این صندوق‌ها می‌بایست بازدهی بهتری نسبت به شاخص داشته باشند.

    • سلام دوست عزیز صندوق ها با شاخص معیارشون مقایسه میشن با توجه به این که تقریبا هیچ صندوقی صددرصد در سهام سرمایه گذاری نمی کنه نباید انتظار داشت که رشد یا افتی دقیقا مطابق با شاخص کل بازار سهام داشته باشه. در بازدهی صندوق ها عوامل زیادی تاثیر گذاره که یکی از انها بتا هست.

  • با سلام.چگونه میتوان به سبد سهامی ی پک واحد صندوق دسترسی پیدا کرد؟

    • سلام
      سبد سهام صندوق ها در سایت صندوق قابل رویت است.

  • درود و سپاس از سایت خوب شما و تحلیل ها و پاسخ هایی که به طور دقیق و علمی ارائه می دید. ببخشید بنده دو تا سوال از خدمت شما دارم:
    سوال اول- من از یک ماه قبل، چند تا واحد از سه تا صندوق قابل معامله یا ETF در بورس خریداری کردم که یکیشون بازدهی خوبی داشت ولی دوتای دیگه نه. نکته اینجاست که علیرغم بازدهی منفی که اون دوتا برای من داشتند، در Fipiran و سایت صندوق ها، طی یک ماه اخیر، بازدهی مثبت حدود 9 درصد رو نشون میده و الان نمیدونم باید اونا رو بفروشم یا نگه دارم. دلیل این تناقض چیه؟
    سوال دوم- چرا اکثر صندوق های سرمایه گذاری مشترک بازدهی بیشتری نسبت به صندوق های ETF دارند؟
    سپاس از زحمات شما.

    • سلام
      1- بازدهی نشان داده شده در سایت فیپیران از روی رشد خالص دارایی های صندوق است. ممکن است سرمایه گذار به دلیل محاسبه هزینه های معاملات و کارمزد ها درصد کمتری رو در حساب خودش مشاهده کند.
      2-دلیل خاصی وجود نداره. بازدهی صندوق ها به مدیریت آنها برمیگرده.

  • با سپاس از اطلاعات بسیار مفیدتون در مورد صندوق های سرمایه گذاری. ایا مقدار بتای و الفای صندوقها سرمایگذاری برای شناسایی ریسک ان صندوق کفایت میکند . و یا فاکتورهای مهمتری نیز هست که بررسی شود. و مقدار بتای و الفای صندوقها سالیانه تغییر میکند و اصولا چه عواملی باعث تغییرات این مقادیر میشود؟

    • سلام
      آلفا و بتا روزانه محاسبه و نمایش داده میشود. در مقاله فوق عوامل موثر بر تغییر مقادیر آلفا و بتا توضیح داده شده است. علاوه بر این موارد برای سنجش ریسک صندوق می توان فاکتورهای مختلف دیگه ای رو هم دخیل کرد. مثلا قدرت نقدشوندگی در صندوق، تعداد مشتریان صندوق، پشتیبانی سریع و کاربردی و…

  • امیدوارم همیشه سالم و سلامت باشید. چند وقت است در سایت های مختلف دنبال مفهوم دقیق این موضوع هستم که اغلب یا کپی برداری از هم هستند یا مطالب با هم تناقض دارد.
    بسیار سپاسگزارم از این مقاله‌ی عالی شما

  • سلام.
    ببخشین صندوق مشترک یکم آبان بتای ۱.۱ داره.
    ولی دیروز که شاخص ۳درصد رشد داشت. این صندوق فقط ۱ درصد رشد داشت.
    مگر نباید بیشتر از شاخص رشد داشته باشه؟

    • سلام، دقت کنید که این مقادیر به صورت آماری بررسی و تعیین میشن و قرار نیست همیشه نسبت رفتار بازار و سهم دقیقا مطابق این اعداد باشد

  • سلام ممنون از آموزش های خیلی خوبتون
    یه سوال داشتم
    افزایش قیمت سهام صندوق های سهامی به چه صورت هست هر روز محاسبه میشه یا زمان مشخص در ماه یا هفته داره

    • سلام ارزش سهام موجود در پرتفوی صندوق ها روزانه محاسبه می شود.