FATF چیست؟ | اهداف و نحوه کار FATF

اف‌ای‌تی‌اف (FATF) یکی از جنجالی‌ترین مباحث در حوزه سیاست خارجی کشور و همین‌طور ارتباط اقتصاد ما با سایر اقتصادهای دنیاست که موافقان و مخالفان بسیار جدی دارد.

اما سوالی که در مرحله اول پیش می‌آید این است:

•  FATF چیست؟
• نحوه کار آن به چه شکل است؟
• اهداف FATF چیست؟

در ادامه با ما همراه باشید تا با بررسی سازمان FATF به سوالات شما پاسخ دهیم.

FATF چیست؟

گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF (The Financial Action Task Force) یک سازمان بین‌دولتی است که در سال ۱۹۸۹ توسط سازمان G7 (گروه هفت) در شهر پاریس کشور فرانسه تاسیس شد.

بطور کلی هدف از ایجاد این سازمان  طراحی سیاست‌های مبارزه با جرایم مالی مانند پولشویی یا تامین‌مالی تروریسم است.

کشورها برای عضو شدن در FATF باید ویژگی‌هایی مانند نرخ جمعیت بالا، تولید ناخالص داخلی مناسب، توسعه یافتگی نظام پولی و بانکی و… داشته باشند.

درحال حاضر 38 کشور و 2 سازمان منطقه‌ای عضو FATF هستند. لیست این کشورها در پایین آمده است:

در مجموع، بیش از 200 کشور متعهد به اجرای استانداردهای FATF هستند تا به‌عنوان بخشی از یک جریان عمومی برای پیشگیری از جرایم سازمان‌یافته، فساد و تروریسم تلاش کنند.

مجمع عمومی FATF، سه بار در سال جلسه تشکیل می‌دهد و کشورها را در صورت عدم رعایت استانداردها مورد بازخواست قرار می‌دهد.

 اگر کشوری مکررا استانداردهای FATF را اجرا نکند، FATF آن کشور را کشوری پرخطر و تحت نظارت بالا می‌نامد.

 FATF پس از این، کشورهای مذکور را به “فهرست خاکستری و سیاه” خود وارد می‌کند.

فهرست سیاه FATF شامل کشور های غیرهمکار در برابر سیاست‌های مبارزه با پولشویی این سازمان است. در حقیقت از نگاه بین‌المللی ریسک جرایم مالی و پولشویی در کشور های غیرهمکار بسیار بالا است.

این درحالی است که ریسک مالی و پولشویی در کشور های داخل فهرست خاکستری به نسبت کشورهای موجود در فهرست سیاه کمتر است.

در تاریخ نگارش این مقاله یعنی تیرماه 1403 تنها سه کشورِ میانمار،کره شمالی و ایران در فهرست سیاه FATF قرار دارند.

نحوه فعالیت FATF

۲۵ سازمان بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول (IMF)، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، سازمان ملل متحد،  بانک جهانی و … از جمله سازمان‌هایی هستند که به‌عنوان ناظر در FATF شرکت می‌کنند.

کارشناسان این سازمان گزارش‌های رسمی کشورها را درباره قوانین مالیاتی، شفافیت مالی و … ملاک قرار داده و بر همین اساس میزان ریسک سرمایه‌گذاری در یک کشور را اعلام می‌کنند.

همچنین در سازمان FATF، 40 توصیه درباره مبارزه با پولشویی و 9 توصیه درباره مبارزه با تامین مالی تروریسم طراحی شده است. در واقع رده‌بندی کشورها بر اساس  اجرای درست همین توصیه‌‍‌ها است.

مقررات مبارزه با پولشویی FATF

همان‌طور که گفته شد 40 ماده در قالب یک توصیه‌نامه درمورد مبارزه با پولشویی در این سازمان وجود دارد.

در ادامه چند نمونه از این موارد را ذکر می‌کنیم:

ماده ۱) همه كشورها باید در اسرع وقت، نسبت به تصویب و اجرای كامل كنوانسیون سازمان ملل در سال ۱۹۸۸ (كنوانسیون وین) كه در مورد مبارزه با معاملات غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر می‌باشد، اقدام نمایند.

ماده ۳ ) برنامه اجرایی مبارزه با پولشویی باید شامل افزایش همكاری‌های چند جانبه و كمك‌های قانونی دوطرفه دربازرسی و تعقیب پولشویان و تحویل مجرمان به كشور اصلی باشد.

ماده ۴ ) هركشور باید تدابیری را به‌کار بگیرد كه عملیات پولشویی در آن كشور براساس مفاد كنواكسیون وین عملی مجرمانه محسوب شود.

ماده ۶ ) درصورت امكان نه تنها كاركنان شركت‌ها و موسسات بلكه خود این مراكز نیز باید تحت پیگرد قانونی قرار بگیرند.

ماده ۲۲ ) كشورها باید اقدامات عملی و اجرایی مناسبی را برای كشف یا نظارت بر نقل و انتقالات پول نقد و چك‌های در وجه حامل بین مرزی، كه قابل تبدیل به پول نقد می‌باشند، داشته باشند و تدابیر شدید امنیتی بر نقل و انتقالات پول و سرمایه، بدون اینكه آزادی انتقال سرمایه را سلب کند، داشته باشد.

ماده ۲۳ ) كشورها باید سیستم كارآمد و مناسبی را ایجاد كنند كه واسطه‌های مالی، بانك‌ها و سایر موسسات، كلیه نقل و انتقالات مالی متشکل از پول ملی و یا پول‌ خارجی را كه بالاتر از سقف معینی صورت می‌گیرد، به یك مركز ملی خاصی كه به پایگاه اطلاعاتی كامپیوتری مجهز است، گزارش كنند.

ماده ۴۰ ) كشورها باید به منظور تحویل مجرمان به كشور اصلی تا جایی كه ممكن باشد رویه‌هایی را كه درخصوص جرم‌های مرتبط با پول‌شویی اتخاذ نمایند. با توجه به سیستم حقوقی داخلی كشورها، هر كشور باید جرم پولشویی را در ردیف جرایم قابل استرداد  خود قرار دهد.

برای خواندن متن کامل این توصیه‌نامه که توسط سازمان FATF منتشر شده است، اینجا کلیک کنید.

اهداف FATF

از اهداف FATF می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد سلامت نظام پولی و مالی کشورها
• آگاهی از وضعیت قوانین مبارزه با پولشویی در بازارهای مالی مختلف در سطح جهانی
• اجرای صحیح قوانین ضد پولشویی توسط دولت‌ها
• مبارزه با تامین مالی تروریسم

عواقب حضور در فهرست سیاه

اگر کشوری مانند ایران در لیست سیاه FATF قرار بگیرد عواقب زیر متوجه آن کشور خواهد شد:

• بی اعتبار شدن تبادلات بین‌المللی بانکی
• خودداری بانک‌ها و شرکت‌های خارجی از همکاری با شرکت‌ها و بانک‌های کشور غیرهمکار
• کاهش شدید درآمد ارزی و بالا رفتن نرخ ارز
• عدم تمایل به تجارت و شراکت با کشور غیرهمکار
• بالا رفتن تورم و کاهش ارزش پول ملی
• حساسیت بالا نسبت به تراکنش‌های مالی

سخن پایانی

FATF یک سازمان بین‌دولتی برای مبارزه با جرایم مالی مثل پولشویی است. هدف اصلی این سازمان ایجاد سلامت نظام مالی در جهان است.

 اعضای FATF شامل 37 کشور (بدون درنظر گرفتن روسیه) و 2 سازمان منطقه‌ای یعنی اتحادیه اروپا و شورای همكاری خلیج فارس است.

در حال حاضر ایران به‌دلیل اینکه از عمق اهداف این سازمان آگاه نیست ضرورتی برای انجام این معاهدات بین المللی نمی‌بیند.

از سوی دیگر FATF، ایران را بخاطر عدم همکاری در لیست سیاه خود قرار داده است.

به همین علت کشورهای دیگر تمایل چندانی به برقراری روابط بین المللی در حوزه مالی (مانند تجارت و شراکت) با ایران ندارند.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای طلا و سکه به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.