کشف واکسن کرونا و تأثیر آن بر بازار سرمایه

آیا واکسن کرونا می‌تواند بازار سرمایه را تکان دهد؟ این سوال مدت هاست که در ذهن تعداد زیادی از فعالان اقتصادی شکل گرفته و تاکنون پاسخ های متنوعی به آن داده شده است. حال با انتشار اخبار مربوط به نتایج آزمایش های شرکت فایزر و قدرت گرفتن احتمال موفقیت در تولید این واکسن در سایر کشورها، یکبار دیگر این موضوع اهمیت پیدا کرده است که آیا تولید واکسن کرونا و رفع محدودیت های مربوط به این بیماری، می‌تواند تأثیری بر وضعیت بازارهای داخلی مخصوصا بازار سرمایه داشته باشد؟

اولین نکته‌ای که در این بین به چشم می‌خورد رفتار بازارهای جهانی در برابر این خبر بوده است. این بازارها در شروع معاملات خود در روز دوشنبه تحت تأثیر این خبر و نتایج انتخابات آمریکا عکس العمل بسیار قدرتمندی را از خود نشان دادند. یکی از نتایج این عکس العمل رشد نزدیک به 11 درصدی قیمت نفت خام وست تگزاس و افت 4.6 درصدی قیمت جهانی طلا بود که با توجه به تأثیر شدید کرونا بر قیمت و حجم مصرف انرژی، موضوع قابل توجهی بوده است.

اما در صورت تولید واکسن، درمان این بیماری چه تأثیری بر بازارهای داخلی خواهد داشت؟ اوایل سال 99 وقتی که شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه موظف به افشای اطلاعات در زمینه تأثیرات کرونا بر وضعیت تولید و درآمد خود شدند، شاهد آن بودیم که تعداد زیادی از شرکت‌ها از عدم تأثیر پذیری یا تأثیر کم این شرایط بر روند تولید خود خبر دادند. البته در این بین برخی شرکت‌ها مثل شرکت‌های فعال در حوزه صنایع غذایی وضعیت متفاوتی داشتند و با کاهش تولید و فروش مواجه شدند. شرکت‌های فعال در حوزه حمل و نقل و گردشگری هم با توجه به محدودیت‌های متعدد، به شدت از این وضعیت تأثیر گرفتند.

در کنار این شرایط تغییر قیمت‌های جهانی در حوزه انرژی و فلزات اساسی باعث شد تا شرکت‌های فعال در این حوزه مثل پتروشیمی‌ها و فلزی‌ها به صورت غیر مستقیم از کرونا تأثیر بگیرند. البته با برگشت سطح قیمت‌های جهانی در فلزات اساسی به شرایط قبل از کرونا عملا این صنایع در حال حاضر دیگر تحت تأثیر کرونا محسوب نمی‌شوند.

با توجه به این موارد می‌توان اینطور برداشت کرد که در صورت ثابت ماندن شرایط فعلی یعنی لغو نشدن تحریم ها، ثابت ماندن نرخ دلار داخلی و عدم تغییر سایر عوامل مانند شرایط واردات مواد اولیه ، عملاً نمی‌توانیم انتظار تغیییرات جدی در صورت های مالی بخش قابل توجهی از شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را داشته باشیم. البته این موضوع در مورد شرکت‌های فعال در حوزه صنایع غذایی، شرکت‌های دارویی، حمل و نقل و گردشگری صدق نمی‌کند و این شرکت‌ها پتانسیل تغییرات قابل توجه در صورت ریشه کن شدن کرونا را دارند. همچنین دقت کنید که نوسانات قیمت سهام ناشی از هیجانات بازار در هر زمانی می‌تواند منجر به تغییر قیمت بازاری سهام شود، هرچند که رشدی در صورت‌های مالی رخ نداده باشد.

در این بین به این به چند موضوع دقت کنید؛ اول اینکه بازار سرمایه در برگیرنده تعداد محدودی از شرکت‌های فعال در سطح کشور است و در نتیجه تأثیرات کرونا بر وضعیت کلان اقتصادی را نمی‌توان معادل این بازار در نظر گرفت، کما اینکه آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد در حال حاضر کرونا منجر به کاهش محسوس رشد تولید ناخالص ملی شده است. از طرفی کرونا باعث افزایش بیکاری در حوزه توزیع و خدمات (یکی از بزرگترین حوزه های اقتصادی ایران از نظر تعداد فعالان و خارج از بازار سرمایه) و از دست رفتن بخش قابل توجهی از درآمد طبقات متوسط جامعه شده است که نتیجه آن کاهش قدرت خرید و در نتیجه کاهش حجم فروش در بخش خدمات و مواد مصرفی است. این شرایط منجر به تقویت تأثیر غیر مستقیم کرونا بر اکثر صنایع کشور بوده است.

در کنار موارد قبل، این نکته را هم مدنظر داشته باشید که تأثیرات کرونا بر وضعیت اقتصادی در سطح بین المللی به مرور شکل گرفته و رفع این تأثیرات هم زمانبر خواهد بود در نتیجه نوسانات کوتاه مدت در بازارهای مختلف نمی‌تواند به اندازه کافی ابعاد مثبت یا منفی این پدیده را نشان دهد. همچنین در حال حاضر تأثیر سایر عوامل مثل قیمت دلار، سود سپرده های بانکی، تحریم ها و وضعیت واردات و صادرات برای بازار سرمایه چشمگیرتر از نتایج اقتصادی کرونا در نظر گرفته می‌شود.