گزارش مسکن تهران | فصل پاییز سال 1400

در پاییز 1400 مجدد شاهد رشد قیمت مسکن هم در حوزه فروش و هم در حوزه اجاره بودیم. این فصل رشد 3.8 درصدی متوسط قیمت مسکن را نسبت به فصل تابستان به همراه داشت. نسبت پوتربا همچنان کاهشی است و با توجه به افزایش قیمت مسکن، نشان دهنده دهنده سرعت رشد بسیار بالای نرخ اجاره نسبت به رشد قیمت مسکن است. در ادامه گزارش به بررسی اوراق تسه و تحلیل آن ها و همچنین بررسی املاک در سطح جهانی پرداخته شده است.

گزارش مسکن پاییز در یک نگاه

• ترکیه بیشترین نرخ رشد اسمی قیمت املاک در سال منتهی به بخش سوم سال 2021
• منطقه3 بیشترین کاهش قیمت در پاییز نسبت به تابستان
• منطقه22 بیشترین افزایش قیمت در پاییز نسبت به تابستان
• 4% متوسط رشد معاملات در بناهایی با عمر بالای 16 سال
• 17% کاهش نرخ پوتربا در بهار1400 نسبت به زمستان 99
• 23% متوسط رشد نرخ اجاره بها در بهار 1400 نسبت به زمستان99
• 3.8% متوسط رشد نرخ مسکن در پاییز نسبت به تابستان

مقدمه

بازار مسکن به عنوان یک بخش عمده اقتصادی، نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد. مسکن یکی از مهمترین دارایی های مقاوم در برابر تورم است و در نتیجه نوسان های اقتصادی به شدت بر آن تاثیرگذار است؛ پس با افزایش نا اطمینانی در مورد نرخ تورم، تقاضا برای مسکن به عنوان کالایی سرمایه ای افزایش می یابد. با توجه به ساختار اقتصاد کشور و نیز با توجه به ویژگی مسکن به عنوان یک کالای سرمایه ای، قیمت مسکن همواره از نوسان ها و تحرک های مازاد نقدینگی در جامعه تأثیر می پذیرد و به صورت ادواری، با افزایش جهش­ وار مواجه است.

این امر باعث کاهش شدید قدرت خرید اقشار فاقد مسکن شده است. علاوه بر خانوار این بازار برای بنگاه­ های اقتصادی هم جذابیت بسیاری دارد. حال در کشورمان با توجه به فرهنگ و سبک زندگی، این کالا اهمیت دوچندان دارد. در نتیجه تحولات بخش مسکن می­ تواند تأثیر معناداری بر بخش­ های دیگر اقتصاد گذارد. مطالعات بر روی اقتصاد کشورهای مختلف از وجود یک رابطه قوی بین متغیرهای کلان اقتصادی و متغیرهای بخش مسکن حکایت دارند. نزدیک به 122 رشته فعالیت، با این بخش در ارتباط بوده و نسبت به تأمین نهاده­ های تولید و پشتیبانی پس از تولید آن اقدام می کنند.

لذا رونق یا رکود بازار مسکن تأثیر مهمی در کل اقتصاد و صنایع وابسته بر جای می گذارد. سرمایه گذاری در بخش مسکن و تعداد ساختمان­ های در حال ساخت از جمله مهم ­ترین شاخص ­های پیشرو برای محاسبه رشد اقتصادی به حساب می ­آیند. افزایش فعالیت ­های ساختمانی رشد اقتصادی را به همراه خواهد داشت و رکود در این بخش می ­تواند یکی از عوامل یا نشانه­ های رکود اقتصادی باشد.

مساحت و جمعیت تهران

تهران در پهنه ‌ای بین دو وادی کوه و کویر و در دامنه ‌های جنوبی البرزگسترده شده‌ است. از نظر جغرافیایی نیز در ۵۱ درجه و ۱۷ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۳۳ دقیقه طول خاوری و ۳۵ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴۴ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.گستره کنونی تهران از ارتفاع ۹۰۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا امتداد یافته‌ است؛ این ارتفاع از شمال به جنوب کاهش می ‌یابد. برای مثال، ارتفاع در میدان تجریش، در شمال شهر حدود ۱۳۰۰ متر و در میدان راه‌ آهن که ۱۵ کیلومتر پایین‌تر است، ۱۱۰۰ متر است.از دید ناهمواری ‌های طبیعی، تهران به دو ناحیه کوهپایه ‌ای و دشتی تقسیم می‌ شود. از کوهپایه ‌های البرز تا جنوب شهرری، تپه‌ های کوچک و بزرگ پرشماری وجود دارند.

شهر تهران 730 کیلومتر مربع و  حدود 620 کیلومتر مربع (بدون احتسای حریم) مساحت دارد. منطقه 4 تهران با تقریبا 62 کیلومتر مربع بزرگترین و منطقه 10 تهران با تقریباً 8 کیلومتر مربع کوچکترین منطقه شهر تهران می باشند. در نمودار زیر مساحت مناطق مختلف تهران قابل مشاهده و مقایسه می باشد.

تهران پرجمعیت ترین شهر و پایتخت ایران، مرکز استان تهران می باشد. طبق آخرین آمار جمعیت تهران حدود 8 میلیون و 700 هزار نفر است. این شهر بیست و چهارمین شهر پر جمعیت جهان و پرجمعیت ترین شهر باختر آسیا  به شمار می رود. کلان شهر تهران همچنین دومین کلان شهر پر جمعیت خاورمیانه است.

بر اساس آخرین آمار منطقه 4 تهران با حدود 917 هزار نفر  دارای بیشترین جمعیت و منطقه 9 تهران با حدود 174 هزار نفر دارای کمترین جمعیت  در بین مناطق مختلف شهر تهران هستند. در نمودار زیر پراکندگی جمعیت در بین مناطق مختلف شهر تهران قابل مشاهده می باشد.

اگر بخواهیم تراکم جمعیت را در مناطق مختلف شهر تهران بررسی کنیم، متوجه می شویم که منطقه 10 تهران دارای بیشترین تراکم جمعیتی می باشد. کمترین تراکم جمعیتی نیز به منطقه 22 اختصاص می یابد. واضح است که در مناطق مرکزی تهران که مساحت کوچکتری دارند، تراکم بالاتری از جمعیت را شاهد باشیم.

پروانه­ های ساخت

پروانه ساختمان یا جواز ساختمان یک پرونده رسمی از سوی شهرداری می‌باشد که به مالک یا پیمانکار اجازه می دهد تا پروژه نوسازی و ساخت ‌و ساز یا بازسازی را طبق ضوابط و قانون مشخص شروع کرده و ادامه دهد. هرگونه عملیات ساخت ‌و ساز بدون صدور پروانه ساختمان غیرقانونی بوده و توسط مراجع نظارت بر ساختمان متوقف خواهد شد. این استانداردها حصول اطمینان از ایمنی سازندگان و ساکنان ساختمان در نظر گرفته‌ شده است.

اصلی ‌ترین هدف اخذ جواز ساخت اطمینان از ساخت ‌و سازی قانونی مطابق با مشخصات فنی و رعایت اصول شهرسازی مطابق با آیین ‌نامه ‌ها و ضوابط طرح جامع شهری است. بهره ‌مندی از تسهیلات بانکی، بیمه شدن ساختمان و افراد مشغول کار در ساختمان، جلوگیری از بروز حوادث ساختمانی و استفاده از تجارب فنی و مهندسی در ساخت بنا از دیگر دلایل اخذ جواز ساختمان به شمار می‌ آیند.

در چند سال اخیر نسبت تعداد پروانه ­های ساخت شهر تهران به پروانه ­های کل کشور حدود 7.5 درصد بوده است. اما به طور کلی این نسبت از سال 96 کاهش شده و تقریباً میتوان گفت از سال 96 تا 99 نصف شده است. در بهار 1400 نیز این کاهش مشاهده میشود، به صورتی که این نسبت در بهار 1400 نسبت به مدت مشابه در سال 99 (بهار99) بیش از 7 درصد کاهش پیدا کرده است.

در نمودار زیر نسبت پروانه های ساخت تهران به کل پروانه ها مشخص شده است. مشخص است که این نسبت در سنوات گذشته رو به کاهش بوده است. این موضوع نشان دهنده این است که رغبت سازندگان برای ساخت در شهر تهران کاهش یافته است.

شاخص خدمات و مصالح ساختمانی

از مهم ترین عوامل تعیین کننده قیمت مسکن، نرخ خدمات و مصالح ساختمانی است. رشد این دو می تواند نویدبخش رشد قیمت مسکن در آینده را بدهند. در نمودار زیر به بررسی این دو شاخص تأثیرگذار در قیمت مسکن میپردازیم. در این نمودار دو شاخص خدمات و مصالح ساختمانی از سال 95 تا بهار 1400 مورد بررسی قرار گرفته است. واضح است که این دو شاخص رفتار صعودی داشته و همواره در حال رشد بوده اند. شدت این رشد از سال 98 بیشتر شده است. مشابه این اتفاق را در قیمت مسکن نیز داشته ایم و در سال 98-99 با جهشی در قیمت مسکن رو به رو بوده ایم.

نکته دیگری نیز که از نمودار زیر مشخص است این است که بخش خدمات عمدتاً رشد کمتری از مصالح داشته اند. دلیل این مورد را نیز می توان با همبستگی بیشتر بخش مصالح ساختمانی با نرخ ارز توجیه کرد. با این حال نرخ رشد مسکن بیش از نرخ رشد این دو بوده که این موضوع نشان دهنده این است که نرخ مسکن صرفاً به نرخ خدمات و مصالح وابسته نیست و پارامترهای دیگری نیز در تعیین نرخ مسکن تأثیر گذار هستند.

سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساخت

وضعیت سرمایه گذاری بخش خصوصی می تواند در بعد کلان، آینده بخش مسکن و تفکرات فعالان حوزه ساخت و ساز را در مورد این بازار مشخص کند. نمودار زیر سرمایه گذاری بخش خصوصی را در فصل های مختلف از زمستان 97 تا بهار 1400 مورد بررسی قرار داده است. با توجه به تورم و افزایش عمومی سطح قیمت ها، سرمایه گذاری بخش خصوصی نیز از زمستان سال 97 با جهش قابل توجهی همراه بوده است.

در مورد نمودار زیر چند نکته قابل توجه است. نکته اول افزایش اختلاف بین پروژه های شروع شده و تکمیل شده نسبت به دوره های قبل است. و نکته دیگر قابل توجه افزایش ساخت و سازهای نیمه تمام است؛ که افزایش چشمگیر نرخ مصالح و همچنین خدمات را میتوان عاملی تأثیرگذار در تأخیر در اتمام پروژه های ساخت ساز دانست.

معاملات مسکن تهران

در سراسر دنیا، مسکن یکی از امن­ ترین سرمایه گذاری ها برای مقابله با ریسک تورم است. در اقتصاد ایران نیز که در طول چند دهه گذشته، متوسط تورم سالانه بیش از 20 درصد بوده و به علاوه بازارهای مالی از توسعه یافتگی چندانی برخوردار نبوده، مالکیت واحد مسکونی برای هر خانوار بهترین سپر در مقابل شوک های تورمی بوده است. در ایران به دلیل توسعه نیافتگی و عدم کارآمدی بازارهای مالی و سرمایه، بازار مسکن نقش اصلی را در جذب دارایی­های افراد بر عهده داشته و می­تواند آن را به عنوان نماینده بازار دارایی قلمداد کرد که روابط پسین و پیشین قابل توجهی با سایر بخش­های اقتصادی دارد. اما امروز در مقایسه با سه دهه قبل، نسبت شهروندانی که مالکیت واحدهای مسکونی خود را دارند، کاهش یافته است؛ جمعیت 30 درصدی مستأجران دهه ی 70 به رقم 40 درصد نزدیک شده و در تهران از مرز 50 درصد هم گذشته است.

در ماه های اخیر، کسری بودجه شدید دولت، کاهش شدید درآمدهای ارزی کشور و اتخاذ سیاست انبساطی بانک مرکزی موجب ایجاد بی اطمینانی نسبت به نرخ تورم و نرخ ارز شده است؛ در نتیجه، با توجه به نقش مسکن در حفاظت از دارایی خانوارها و سرمایه گذاران در برابر شوک های تورمی، تقاضا برای مسکن به عنوان کالایی سرمایه ای افزایش یافته و دیگر تناسبی بین قدرت خرید افراد فاقد مسکن و قیمت مسکن وجود ندارد.

در نمودار زیر میانگین قیمت و حجم معاملات مسکن در شهر تهران قابل مشاهده است. همانطور که مشاهده می­ شود پس از یک حجم قابل توجه که در تقریبا تیر ماه 99 معامله شده است؛ یک جهش در بازار مسکن شروع شده است که این جهش تا اواخر سال 99 ادامه پیدا کرده است. ولی از نظر معاملات تقریبا از اواخر پاییز بازار مسکن به یک رکود عمیق فرو رفته است که این موضوع از حجم معاملات کاملا مشهود است. البته از اواخر روزهای بهار 1400 شاهد افزایش قابل توجه معاملات بودیم. از اواخر بهار و تابستان 1400، افزایش نرخ ارز محرکی برای افزایش مجدد قیمت ها در مسکن تهران شد و میانگین نرخ مسکن را در تهران تا حدود 32 میلیون تومان برای هر متر در فصل پاییز رساند. انتظار می رود در ادامه نیز بازار تمایلات افزایشی خود را حفظ کند. البته همچنان با توجه به انجام دور جدید مذاکرات برجام، ریسک نوسانات نرخ ارز بر سر بازار است.

نوسانات بازار مسکن در مناطق مختلف شهر تهران در فصل پاییز

پراکندگی معاملات مسکن در مناطق مختلف شهر تهران

عمر بنای معامله شده

در نمودار زیر پراکندگی معاملات مسکن بر اساس عمر بنای معامله شده قابل مشاهده است. همواره از گذشته ساختمان ­هایی با سن تا 5 سال (یا به­عبارت دیگر نوساز) مورد توجه بازار بوده­ اند. اما موضوعی که قابل توجه است این است که این در چند فصل اخیر از محبوبیت ساختمان­ های نوساز کاسته شده و ساختمان ­هایی با عمر بالاتر از میزان معاملات بیشتری برخوردار بوده ­اند.

برای نمونه در پاییز سال1400 نسبت به تابستان 1400 میزان معامله بناهایی با عمر تا 15 سال حدوداً 2 درصد کاهش یافته و از طرف دیگر آمار معاملات ساختمان های با عمر بیش از 16 سال با رشد حدود 4 درصدی همره بوده اند. این موضوع با توجه به جهش های صورت گرفته در قیمت مصالح و خدمات و به طور کلی قیمت مسکن قابل توجیه است.

میانگین نرخ اجاره در شهر تهران

همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، مسکن کالایی با دوام است و در گروه کالاهای سرمایه ­ای طبقه ­بندی می­شود. بر اساس طبقه­بندی کالاها و خدمات در بخش هزینه­ های خانوار (COICOP) که مورد توصیه مراجع ذیصلاح نیز می­باشد، همه انواع کالاهای بادوام را نمی ­توان کالای سرمایه­ ای محسوب کرد. نکته ­ای که حائز اهمیت است این است که، قیمت مسکن از آن­جا که یک کالای سرمایه ­ای است، در محاسبات مربوط به تورم منظور نمی­شود. اما در مورد اجاره ­بها باید بدانیم که، هزینه پرداختی خانوار بابت اجاره بها بر اساس قیمت بازار به­دست آمده و تغییرات آن در شاخص تورم نیز لحاظ می­شود.

در نموار زیر میانگین نرخ اجاره­ بها در فصول مختلف مشاهده می­شود. (لازم به­ذکر است که داده­ها از مرکز آمار استخراج شده است) همانطور که مشاهده می­ شود، نرخ اجاره همواره روند صعودی داشته و از حدود یکسال گذشته شتاب این حرکت صعودی نیز بیشتر شده است. برای مثال میانگین نرخ اجاره برای هر متر واحد مسکونی در شهر تهران در بهار 1400، 834633 ریال بوده است که به نسبت مدت مشابه سال قبل حدود 50 درصد رشد داشته است. همچنین نسبت به فصل زمستان سال 99 نیز 23 درصد رشد را تجربه کرده است.

نسبت پوتربا

نسبت پوتربا که از آن به عنوان شاخصی از حباب سنجی بازار مسکن یاد می­کنند؛ در واقع حاصل تقسیم «ارزش متوسط هر متر آپارتمان» (P) بر «متوسط اجاره سالانه یک متر مربع آپارتمان» (R) حاصل می­شود.  در سنوات گذشته این نسبت در رنج حدوداً  15 تا 20 قرار داشته است؛ که در در سال 97 این رنج طولانی مدت شکسته شده و اعداد بلاتر از 25 در این شاخص رؤیت شده است.

فعالان بازار ملک، از روی نسبت P به R، عایدی اجاره‌داری مسکن را نیز محاسبه می‌کنند. به این معنی که یک موجر، سالی چند درصد از دارایی ملکی خود، از محل اجاره آن، عایدی نقدی به‌دست می‌آورد. در دوره‌هایی که شیب قیمت مسکن نزولی می‌شود و بازار در اوج و سپس انتهای رکود قرار می‌گیرد، به علت کاسته شدن از ارزش معاملاتی ملک، نرخ عایدی بازار اجاره افزایش پیدا می‌کند؛ اما این قضیه در زمان جهش قیمت مسکن برعکس می‌شود.

میانگین این نرخ در سنوات گذشته حدود 6 درصد بوده است. این نرخ از تابستان سال 99 حدود 3 درصد بوده است. انتظار می­رود این نرخ در سنوات آتی تعدیل شود و به میانگین گذشته خود نزدیک شود. همانطور که از نمودار زیر مشخص است نسبت پوتربا از پاییز سال 99 شروع به کاهش کرده است. با توجه به عدم کاهش قیمت مسکن، می توان نتیجه گرفت که این کاهش در نرخ پوتربا حاصل افزایش قابل توجه در نرخ اجاره است که در مطالب قبل نیز به آن اشاره شد.  انتظار می رود این نسبت همچنان روند نزولی خود را حفظ کند و در آینده نیز شاید افزایش بیشتر قیمت اجاره بها باشیم.

تسهیلات مسکن (تسه)

طبق قانون بانک مرکزی، افرادی که برای خرید مسکن به وام نیاز دارند باید به بانک مسکن مراجعه کنند. بانک مسکن سه راه متفاوت را برای دریافت تسهیلات مسکن در نظر گرفته است. در سال­های گذشته، افراد باید حساب سپرده یک‌ساله باز کرده و در سرمایه‌شان تغییری ایجاد نمی‌کردند تا پس از یک سال، بانک مطابق دستورالعمل، مبلغ وام را به آن‌ها بدهد. حالا اگر نمی‌توانستید برای خرید خانه یک سال صبر کنید، در تنگنا قرار می‌گرفتید. به همین دلیل، اوراق تسهیلات مسکن از سوی مدیران بانک ایجاد شد تا شما بتوانید زودتر از موعد به وام مسکن دست پیدا کنید.

سرمایه‌گذاران با دو هدف در اوراق تسهیلات مسکن سرمایه گذاری می‌کنند؛ هدف اول، تبدیل کردن اوراق به وام و هدف دوم، استفاده از تغییرات قیمتی اوراق و کسب سود معاملاتی است.

تسـه همـان اوراق گواهـی حـق تقـدم خریـد وام مسکن بانک مسکن اسـت که بـه افـراد ایـن کمک را می­کنـد کـه بـدون سپرده گذاری بتواننـد وام خرید یا تعمیرات را دریافت کنند. در واقـع اوراق تسـه امتیـاز وام مسکن را خرید کند. ارزش اسـمی ایـن اوراق ۵۰۰ هـزار تومـان اسـت. به عنـوان مثال اگر شخصی تقاضـای وام ۱۰۰ میلیـون تومانـی داشـته باشـد بـه ۲۰۰ برگه اوراق تسـه احتیاج دارد و باید آن را از طریق کارگزاری از بازار فرابورس خریداری کند. این اوراق دارای محدودیت زمانی است و فرد بایـد تـا قبـل از بـه اتمام رسیدن مهلت زمانی اوراق، اقـدام بـه دریافت تسهیلات از بانک مسکن کنـد؛ بنابرایـن بـا توجـه بـه اعتبـار زمانی این اوراق، بـرای هـر سـری اوراق بـا توجـه بـه تاریخ صدور آن یک نماد تعریف می شود.

ایـن نمـاد معاملاتـی شـامل سـه حـرف اول كلمـه تسهیلات یعنی تسـه اسـت کـه بعـد از آن یک عـدد ۴ رقمـی قـرار می گیرد که از چپ به راسـت بیانگـر سـال و مـاه صـدور اوراق اسـت. مثـلا تسـه ۰۰۰۸ یعنـی اوراق تسهیلات بانک مسکن مربـوط بـه آبـان ۱۴۰۰. ایـن اوراق در سـاعات فعـال بـازار سهام در تابلـوى فرابـورس قابـل خریـد و فروش است. همچنیـن بـه منظـور جلوگیری از سفته بـازی، این اوراق از ۲ تا ۴ ماه پس از خرید قابل فروش نیستند.

در طرح نهضت ملی مسکن، بر اساس مصوبـه شـورای پول و اعتبـار، بانک ها موظـف شـده اند که ۳۶۰ همـت را بـه بخـش مسکن اختصاص دهنـد. بر اسـاس ایـن طـرح تسهیلات ویژه ایـی بـرای خرید مسکن بـرای متقاضیـان وجـود دارد. همچنیـن در ایـن طـرح، خرید و فروش متـری مسکن در بورس کالا در نظر گرفتـه شـده اسـت. تمـام ایـن مـوارد نشان از توجـه ویـژه دولـت بـه معـضـل مسـكن دارد و در پـی همیـن سیاسـت دولـت تقاضـا بـرای مسکن افزایش یافت.

در شهریور ۱۴۰۰ سقف وام مسکن دو برابـر و همیـن امـر باعـث ایجـاد تقاضـا برای اوراق تسه در قیمت­های بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان در آذر ماه شد.

بـا توجـه بـه دلایلی که ذکـر شـد تقاضـا بـرای اوراق تسه افزایش یافت، امـا در تاریخ ۲۵ آذر مـاه هـيـات مدیره بانک مسـكـن بـرای کاهـش قیمت اوراق تسـه قانونی را وضع کردند که به موجـب آن متقاضیان دریافت وام مكلـف بـه خـریـد تنها ۵۰ درصـد اوراق لازم برای دریافت وام شـدند و ۵۰ درصد دیگر تسهیلات را بـدون خرید اوراق دریافـت مـی کننـد. ایـن قـانـون باعـث کاهـش چشمگیر قیمـت تسـه شـد و نمادهـای ایـن گـروه را با صف فروش مواجه کرد.

وضعیت مسکن در جهان

قیمت جهانی املاک همچنان در حال رشد است. 54 کشور از 56 کشور مورد بررسی در 12 ماهه منتهی به بخش سوم سال 2021 با رشد قیمتی مسکن مواجه بوده اند؛ به جز مالزی و مراکش که برخلاف روند قیمتی حرکت کرده اند. علاوه بر این، نسبت بازارهای مسکنی که شاهد رشد قیمتی سالانه بیش از ده درصد هستند، اکنون به 48 درصد رسیده است. این نسبت در ابتدای همه گیری در حدود 13 درصد بوده است.

بازار جهانی مسکن در یک نگاه:

• ترکیه کشوری که بیشترین نرخ رشد اسمی قیمت املاک را در یک سال منتهی به بخش سوم سال 2021 دارد.
• کره جنوبی کشوری که بیشترین نرخ رشد واقعی قیمت املاک را در یک سال منتهی به بخش سوم سال 2021 دارد.
• 9.4% میانگین رشد سالانه قیمت مسکن در 56 کشور مورد بررسی
• 96% نسبتی از بازار که با نرخ رشد مثبت همراه بوده‌­اند.
• 48% نسبتی از بازار مسکن که در یک سال گذشته بیش از 10 درصد رشد قیمتی داشته‌­اند.

علیرغم قرار گرفتن در دوران رونق، نشانه­ هایی وجود دارد که نرخ رشد ممکن است در برخی نقاط جهان به اوج خود رسیده است. در 18 کشور، نرخ رشد قیمت سالانه مسکن بین ژوئن تا سپتامبر امسال متوسط ارزیابی شده است. در میان این کشورها قوی ترین عملکردها از زمان شروع همه گیری مربوط به نیوزلند، ایالات متحده و انگلستان می باشد.

با توجه افزایش تورم در اقتصادهای کلیدی دنیا در جدول زیر هم نرخ رشد واقعی (با احتساب تورم) و هم نرخ رشد اسمی مسکن در یک سال گذشته در کشورهای مورد بررسی آورده شده است.

در املاک تهران نیز در بازه زمانی مشابه، تغییرات قیمت 12 ماهه حدوداً 35% می­باشد.