بررسی گروه بانکی در بازار بورس (20 اردیبهشت 99)

با توجه به سیاستهای اقتصادی دولت مبنی بر گسترش خصوصی سازی و اتخاذ تصمیم واگذاری بخش بزرگی از سهام شرکتهای دولتی به عموم مردم، در گام اول سهام متعلق به دولت از سهام بانکهای صادرات، ملت، تجارت و همچنین شرکتهای بیمه البرز و بیمه اتکایی امین از طریق ایجاد صندوق سرمایه گذاری با نام “صندوق واسطه گری مالی یکم” به افراد حقیقی واگذار گردد. دراین مقاله به بررسی وضعیت بانک‌ها خصوصاً بانک‌های بورسی پرداخته شده است.

بانک های مورد تایید بانک مرکزی

طبق آخرین گزارش بانک مرکزی، درحال حاضر 41بانک و موسسه اعتباری غیربانکی با حدود 24،000 شعبه و باجه در کشور با نظارت بانک مرکزی به فعالیت مشغول می باشند. از مجموع بانکهای مورد اشاره، تعداد 4 بانک خارجی، 3 بانک دولتی تجاری، 5 بانک دولتی تخصصی و توسعه ای، 20 بانک غیر دولتی تجاری، 2 بانک غیر دولتی قرض الحسنه، 1بانک مشترک ایرانی و خارجی ، 1بانک متقاضی دریافت مجوز و 5 موسسه اعتباری ایرانی غیربانکی می باشند.

بورس و بانک دو  گزینه جذب سرمایه در نظام اقتصادی

از دیرباز بانک و بورس دو گزینه پیش روی سرمایه گذاران برای کسب بازدهی و محلی برای جذب سرمایه ها بوده است  و افراد با توجه به چشم انداز آتی و میزان ریسک پذیری و انتظار درآمدی که دارند از هرکدام از این گزینه ها متناسب با شرایط استفاده می کنند. با افزایش تعداد بانکها در بازارسهام، وابستگی و چسبندگی این دو بازار بهم افزایش یافته و هر نوع تصمیم یا تغییری در وضعیت دو بازار سهام و پول با اثرات مثبت و منفی برای هردو بازار همراه است بعنوان مثال کاهش نرخ سود بانکی و بهبود وضعیت شاخص بورس در سال گذشته منجر جذب سرمایه جدید و  جابجایی پول از سپرده های بانکی به سایر بازارها از جمله  سرازیر شدن بخشی از آن به بازار سرمایه شده است.

نمودار شاخص کل بانک ها در بورس

در بورس شرکتها بر اساس نوع فعالیت  عملیاتی در گروههای مختلفی دسته بندی شده اند، به هر کدام از این گروه ها یک گروه صنعت گفته می شود بعنوان مثال گروه خودرویی ها، گروه فلزات اساسی، گروه بیمه، گروه مواد غذایی، گروه فرآورده های نفتی و …  همانند شاخص کل بورس که متعلق به همه سهام  شرکت های بورسی است ، هر گروه صنعت  نیز شاخص مربوط به خود را دارد.

مبنای محاسبه این شاخص ها بر اساس تغییر ارزش روزجاری شرکتها نسبت به ارزش روز اولی که وارد بورس شده اند می باشد. احتمالاً در اخبار شنیده باشید که شاخص بورس یا شاخص فلان صنعت رشد یا کاهش داشته است که دهنده رشد یا کاهش عدد شاخص نسبت به روز یا روزهای قبل بوده است. بطور کلی از شاخص ها برای بدست آوردن دید کلی یا مقایسه اجزا با آن یا مقایسه یک شاخص با یک شاخص دیگر استفاده می شود. شاخص گروه بانکی نیز بر مبنای تغییر در ارزش شرکتهای بانکی حاضر در بورس محاسبه شده و نمودار مسیر حرکت آن از سال 88 تا کنون نشان می دهد از میانه سال 97  این گروه صنعت در بورس مورد اقبال ویژه سرمایه گذاران قرار گرفته و در این بازه زمانی  رشد قابل توجه شاخص بانکی را شاهد هستیم.

جایگاه صنعت بانکی در بورس

در میان 39 گروه صنعت حاضر در بورس اوراق بهادار و بین حدود 670 شرکت بورسی و فرابورسی، صنعت بانکداری و بانکهای بزرگ و متوسط آن از جایگاه ویژه ای برخوردارند و افزایش حضور این گروه در بازار سهام بعد از ابلاغ اصل 44 و همچنین الزام بانکها به ثبت نزد بورس، به ارتباط و پیوند بیشتر دو بازار سرمایه و پول منجر شده است.

درحال حاضر 8بانک از 16بانک بورسی و فرابورسی در بازار اول بورس فعالیت می کنند . همچنین در آخرین فهرست 50 شرکت فعالتر بورس 6 بانک ملت، تجارت، پاسارگاد، صادرات، اقتصادنوین، پارسیان حضور دارند. صنعت بانکداری در بورس اوراق بهادار و فرابورس دومین و بزرگترین صنعت پس از فرآورده های نفتی است که با 3،046،606 میلیارد ریال  مجموعاً 6درصد از کل ارزش بازار را دراختیار دارد. سرمایه این صنعت بالغ بر 713،344 میلیارد ریال بوده و ارزش بازار نمادهای گروه بانکی در بورس و فرابورس بصورت زیر است.

همانطور که می دانید ارزش بازار هر شرکت از حاصل ضرب تعداد کل سهام در قیمت بازار (قیمت روزی جاری سهام که در بورس مبادله می شوند) بدست می آید. در ادامه نمودار مقایسه ای ارزش بازار هر بانک نسبت با دیگر بانکهای بورسی ارائه شده است.

بازدهی نمادهای بانکی درسال 98 و فروردین 99

با توجه به اقبال بورس درسال 98 و ابتدای سال 99 شاهد بازدهی بسیار بالای سهام گروه بانکی بوده ایم  علارقم بازده مثبت اکثر نمادهای بانکی در سال 98، اما الزاماً همه شرکتها رشد یکسانی را تجربه نکرده اند و بر اساس فعالیت های اقتصادی عملیاتی و اقبال سرمایه گذاران نرخ  رشد متفاوتی را تجربه نموده اند. در ادامه ضمن مقایسه بازدهی نمادهای گروه صنعت بانکی در سال 98 ، اطلاعات بازدهی فروردین 99  را نیز ارائه نموده ایم.

بررسی ارزش دارایی ها و نسبتهای مالی بانکهای بورسی

نسبتهای مالی یکی از پارامترهای بررسی و تحلیل سهام در روش تحلیل بنیادی می باشد که از داده های صورتهای مالی هر شرکت استخراج می شود. پاره ای از این نسبتها عبارتند از:

• بالا بودن نسبت ارزش روز دارایی ها به ارزش بازار نشان دهنده فزونی داشتن ارزش دارایی های شرکت نسبت به قیمت معامله شده در بازار است.
• تناسب ارزش روز به ارزش دفتری نشان دهنده میزان نزدیک بودن ارزش روز به ارزش دفتری می باشد.
• P/B برابر است با نسبت تقسیم قیمت بازارPrice هر سهم به ارزش دفتری Book Valueسهم. در این پارمتر با بررسی ارزش دفتری و ارزش بازار سهم،  معامله گران دورنمای آتی یک شرکت را نسبت به عملکرد گذشته آن بررسی می نمایند. اگر شرکت مورد بررسی جزو شرکتهای زیانده باشد بررسی این پارامتر اهمیت بیشتری پیدا می کند. با توجه به اینکه ارزش دفتری از حاصل تقسیم حقوق صاحبان سهام بر مجموع تعداد سهام بدست می آید و نیز حقوق صاحبان سهام از تفریق بدهی ها از دارایی ها محاسبه می گردد، در زمانیکه میزان بدهی یک شرکت از دارایی هایش بیشتر شود این عدد منفی می شود.
• P/E یکی از پارامترهای قدیمی و پرکاربرد در بازار سرمایه بوده، از تقسیم قیمت روز Price سهم بر سود حاصل شده EPS از عملیات شرکت بدست می آید. به پارامتر P/E نرخ بازگشت سرمایه نیز می گویند و میزان انتظار سود سرمایه گذاران از مبلغ سرمایه گذاری شده را نشان می‌دهد. این پارامتر صرفا با شرکتهای مشابه در یک گروه صنعت قابل مقایسه است و پایین تر بودن آن (در اعداد مثبت) می توان نشانه ای از سود سازتر بودن یا پایین تر بودن قیمت سهام نسبت به نرخ سود اطلاق شود. زیانده بودن شرکت منجر به منفی شدن این پارمتر می شود.

^*در حسابداری اعداد منفی با پرانتز() نشان داده می شود.

اقلام ترازنامه صورتهای مالی نمادهای بانکی

به منابعی که دارای ارزش اقتصادی بوده و شرکتها مالکیت شان را در اختیار می‌گیرند یا انتظار دارند در آینده منافعی  برای آن‌ها ایجاد کند دارایی گفته می‌شود. بدهی ها عبارتند از دیون و تعهدات شرکت در قبال سایرین و  حقوق صاحبان سهام از تفاضل مجموع بدهیها از مجموع دارایی ها بدست می آید.

بر طبق قانون تجارت هر شرکت ملزم است داده های صورتهای مالی خود را مطابق استاندارهای حسابداری از سیستمهای رایانه ای یا دفاتر مالی استخراج نموده و به سهامداران و سازمانهای دولتی ارائه دهد  از سویی دیگر برطبق مقررات شرکتهای بورسی موظف هستند صورتهای مالی خود را در بازه زمانهای مشخصی  بوسیله سامانه کدال در اختیار همگان قرار دهند. در ادامه اقلام ترازنامه بر اساس صورت مالی 9ماهه 98 بانکهای بورسی ارائه می شود.