متاورس؛ تحقق تخیل در قرن 21

چندی پیش، مارک‌ زاکربرگ در رویدادی تحت عنوان connect از تغییر نام فیسبوک به متا خبر داد. نامی که نشان می‌داد موسس فیسبوک نیز قرار است پا به دنیای متاورس و یا به زبان خودمانی‌تر فراجهان، بگذارد. دنیایی که پیشتر در فیلم‌های علمی و تخیلی شاهدش بودیم و فکرش را نمی‌کردیم به این زودی‌ها اسمش را از شرکت‌های بزرگی همچون فیسبوک و مایکروسافت بشنویم.

متاورس چیست؟

Metaverse که در حقیقت برگرفته از دو واژه meta به معنی فرا و universe به معنی جهان، است؛ اصطلاحی است که اولین بار در رمان علمی-تخیلی «سقوط برف» به قلم Neal Stephenson در سال 1992 عنوان شده. واژه‌ای که نه تنها زاکربرگ، که بسیاری دیگر از رویاپردازان فناوری در حال کار بر روی آن هستند. پروژه‌ای که قصد دارد با استفاده از واقعیت مجازی و افزوده در کنار دنیای حقیقی، چیزی فراتر از امکاناتی که اینترنت در اختیار شما می‌گذارد، به کاربرانش ارائه دهد.

متاورس هنوز به قدری رشد نکرده که بتوان تعریف جامعی برایش ارائه کرد. با این حال زاکربرگ متاورس را به عنوان محیطی مجازی توصیف می‌کند که به جای اینکه تنها آن را در قاب تلفن‌همراه و یا لپتاپ خود ببینید، به داخل آن وارد می‌شوید.

متاورس دنیایی از جوامع مجازی به هم پیوسته است که کاربران در آن، ابتدا کاراکتری شبیه به خود را ایجاد می‌کنند و با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی، عینک‌های واقعیت افزوده، تلفن‌همراه و غیره با یکدیگر تعامل می‌کنند. درست مثل یک زندگی حقیقی اما در دنیایی مجازی و یا بهتر بگوییم تر

نمونه‌هایی از متاورس

Fortnite، Roblox و غیره، شاید به ظاهر پروژه‌های متاورس محسوب شوند اما در حقیقت تمامی آن‌ها بخش کوچکی از یک متاورس بزرگتر محسوب می‌شوند. بنابراین زمانی متاورس اصلی و رویای بزرگ مارک زاکربرگ محقق خواهد شد کع تمامی این متاورس‌ها با یکدیگر ترکیب شوند و داده‌های آن‌ها با هم در ارتباط باشد. برای درک بهتر مفهوم متاورس، در ادامه به بررسی و ویژگی‌های هرکدام از این پروژه‌ها پرداختیم:

Ready Player One

فیلم بازیکن شماره یک آماده که برگرفته از کتابی با همین نام به نوشته ارنست کلاین است؛ شاید بهترین نمونه برای درک متاورس باشد. در این فیلم علمی-تخیلی که سال 2045 را به تصویر می‌کشد، با پناه بردن به دنیای OASIS، از دنیای حقیقی پر از فقر و تغییرات آب و هوایی فرار می‌کنند. در دنیای متاورس OASIS مردم نه تنها بازی می‌کنند، بلکه به مدرسه می‌روند، کار می‌کنند و حتی مالیات می‌پردازند.

Fortnite

فورتنایت یکی از دنیاهای مجازی گسترده‌ای است که امروزه میلیون‌ها کاربر دارد. نمونه‌ای از یک متاورس در قالب بازی که بازیکنان در آن می‌توانند دنیای خود را بسازند. به گفته مدیرعامل شرکت اپیک گیمز، از آنجایی که فورتنایت، یک فضای مجازی سه بعدی است که عناصر بازی و غیربازی را ترکیب می‌کند، نمونه‌ای از متاورس محسوب می‌شود.

Facebook’s Horizon

پروژه Horizon فیسبوک نیز بخش کوچکی از یک پروژه متاورس محسوب می‌شود. فیسبوک، Horizon را تجربه اجتماعی در فضای VR توصیف کرده که در آن می‌توانید با استفاده از کاراکتری که برای خودتان طراحی می‌کنید با دیگران تعامل داشته باشید. جلسات خود را در محیطی مجازی برگزار می‌کنید اما همه‌چیز به طوری است که گویی در آنجا حضور دارید.

اگر هنوز درک درستی از دنیای Horizon ندارید پیشنهاد می‌کنیم حتما این ویدیو را پلی کنید!

IMVU

شبکه‌ اجتماعی سه بعدی مبتنی بر آواتار که در آن کاربران می‌توانند با دوستان خود تعامل داشته باشند. خرید کنند، در گردهمایی‌ها شرکت داشته باشند و حتی با ایجاد محصولات مجازی درآمد کسب کنند. این شبکه اجتماعی نیز نمونه‌ای قابل درک از متاورس محسوب می‌شود. IMVU امروزه بیش از 7 میلیون کاربر دارد که بیش از 55 دقیقه از روز را در این شبکه اجتماعی می‌گذرانند.

Roblox

Roblox یک پلت فرم بازی دیجیتال و نرم افزار ساخت بازی است که توسط Roblox Corporation ساخته شده است. این پروژه نیز همانند فورتنایت به کاربران اجازه می‌دهد تا آواتارهای دیجیتالی خود را سفارشی ایجاد کنند. در حقیقت باید گفت Roblox چشم‌انداز پویاتری از متاورس را نسبت به دیگر پروژه‌ها به نمایش می‌گذارد.

با توجه به گزارشات Roblox، کاربران، تنها در سه ماهه اول سال 2021، 10 میلیارد ساعت را صرف بازی در این محیط کرده‌اند. 42 میلیون کاربر، روزانه وارد سیستم شدند و 652 میلیون دلار ارز مجازی Robux خرج کردند.

اجزای تشکیل دهنده متاورس

در حقیقت متاورس، فراجهانی‌ست که از کنار هم قرار گرفتن اجزایی مثل واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و غیره، ایجاد می‌شود و برای حوزه‌هایی از جمله گیم، آموزش، جلسات اداری، خریدهای آنلاین، شرکت در کنسرت‌ها و سرگرمی و تقریبا هر حوزه‌ای که در واقعیت با آن سر و کار دارید مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که عموماً، چه مولفه‌هایی با قرار گرفتن در کنار هم می‌توانند فراجهانی خاص‌تر با عنوان متاورس برای ما ارائه دهند.

آواتار (Avatar)

همانطور که در نمونه متارس‌های امروز بیان کردیم، آواتار یکی از مهمترین مولفه‌هایی است در متاورس وجود دارد. نسخه مجازی شما که به صورت سه بعدی ایجاد می‌شود و برای تعامل با سایر بازیکنان و کاربران در محیط مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آواتار می‌تواند دقیقا شبیه به خود حقیقی شما باشد و یا به صورت کاراکتری که دوست دارید ایجاد شود.

قابلیت همکاری (Interoperability)

دنیای دیجیتال امروزی همانند یک مرکز خریدی عمل می‌کند که در آن هر فروشگاهی از ارز دیجیتال مختص خود پشتیبانی می‌کند. در صورتی که در متاورس، دارایی‌ها و داده‌های دیجیتال قابلیت انتقال در فضاهای مختلف را دارند.

حرکت بین اجزا مختلف

امروزه اجزای بسیاری مانند: خرید مجازی، کنسرت‌ها، بازی‌های آنلاین و غیره، می‌توانند یک متاورس را تشکیل دهند. اما پلتفرمی وجود ندارد که تمامی این اجزا را به هم مرتبط کند. در حالی که در فضای سه‌بعدی بازی می‌کنید، پیام و تماستان را هم دریافت کنید و یا با همان آواتاری که در بازی طراحی کرده‌اید وارد بخش دیگری شوید.

آیا پروژه متاورس مختص فیسبوک است؟

مارک زاکربرگ پس از تغییر نام فیسبوک به متا، چشم‌اندازی پنج ساله را برای رسیدن به متاورس ترسیم کرد. زاکربرگ سرمایه‌گذاری عظیمی در این حوزه کرده و 2 میلیارد دلار برای خرید Oculus (نمایشگر سربند واقعیت مجازی) هزینه کرده است.

با این حال باید گفت پروژه متاورس عظیم‌تر از آن است که تنها محدود به شرکت‌هایی نظیر فیسبوک باشد. بلکه برای رسیدن به یک فراجهان، بایستی تمام شرکت‌هایی مثل مایکروسافت، متا و غیره پروژه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

متاورس و ارزهای دیجیتال

هم‌اکنون که این مطلب را می‌خوانید، کاربران در شاخه‌های کوچکی که جزو متاورس محسوب می‌شوند، در حال خرید و فروش هستند. خرید و فروش زمین‌، لباس، منزل، آثار هنری و موارد دیگری که با رمزارزها معامله می‌شوند. برخی از این ارزهای دیجیتال پس از تغییر نام فیسبوک به متا و سر زبان افتادن واژه متاورس، ارزش بیشتری پیدا کرده‌اند و برخی هنوز ارزش پایینی دارند.

3 ارز دیجیتالی که در حال حاضر در متاورس مورد استفاده قرار می‌گیرند و با پیشرفت این فناوری ممکن است ارزش بالایی پیدا کنند به شرح زیر است:

ارز دیجیتال SAND

پلتفرم سندباکس نیز همانند Decentraland بر پایه بلاکچین اتریوم ایجاد شده و در زمینه گیم فعالیت می‌کند. نمونه کوچکی از متاورس که دارایی‌های کاربران در آن به شکل توکن‌های NFT است. این بازی توسط Animoca Brands و در سال 2018 ایجاد شد و در حال حاضر بیش از یک میلیون کاربر فعال دارد. ارز دیجیتال اصلی که کاربران با استفاده از آن در سندباکس خرید و فروش می‌کنند SAND نام دارد و از جمله توکن‌هاییست که در آینده فرصت رشد خواهد داشت.

محیط بازی Sandbox آنقدرهایی جذاب بوده که بتواند افراد شناخته شده را نیز به سمت خود جذب کند. برای مثال اسنوپ دراگ یک کپی دیجیتالی از عمارت خود را در این بازی طراحی کرده است.

ارز دیجیتال MANA

Decentraland یک پلتفرم واقعیت مجازی است که به نوعی یک متاورس هم محسوب می‌شود. Decentraland توسط بلاکچین اتریوم پشیبانی می‌شود و به کاربران این امکان را می‌دهد که در دنیای مجازی خود زمین خریداری کنند.

این زمین‌های مجازی و مستغلاتی که در بازی توسط کاربران ایجاد و خریداری می‌شوند در اصطلاح Land و با ارز دیجیتال مانا خرید و فروش می‌شوند. در حقیقت شما در این بازی با ایجاد آواتارهای مختلف و منحصربه فرد، با دیگران تعامل و کسب درآمد می‌کنید.

از آنجایی که رمز ارز MANA بر پایه بلاکچین اتریوم و یک توکن ERC20 محسوب می‌شود، اکثر کیف‌ پول‌ها آن را پشتیبانی می‌کنند. همچنین در بیشتر صرافی‌های آنلاین قابلیت تبدیل دارد و ممکن است پس از فراگیر شدن دنیای متاورس، ارزش بالایی پیدا کند.

دنیای مجازی Decentraland هنوز در حال توسعه است و مداوم تغییر می‌کند. افزایش ارزش توکن های MANA از یک به 2.5 دلار، نشان دهنده افزایش علاقه و محبوبیت دنیای مجازی Decentraland است.

ارز دیجیتال Terra Virtua Kolect

Terra Virtua در سال 2016 و توسط دو کارآفرین در لندن تاسیس شد. Terra Virtua در ابتدا با عنوان یک سرگرمی VR مبتنی بر بلاکچین مطرح شد. اما در حال حاضر از جمله بازارهای پر طرفدار NFT به شمار می‌رود که با استفاده از توکن Terra Virtua Kolect خرید و فروش می‌شوند.

این شرکت ادعا می‌کند 120 طراح، مهندس و مدلساز سه بعدی در بازار NFTهای خود دارد. از آنجایی که توکن‌های TVK این شرکت اکنون در بایننس معامله می‌شوند با مطرح شدن متاورس و افزایش تعداد کاربران در این محیط می‌توان به افزایش محبوبیت آن در بلندمدت امیدوار بود.

آیا برای ورود به متاورس نیازمند عینک AR هستیم؟

مطمئناً برای تجربه استفاده از فراجهان و وارد شدن به دنیای تخیلی و جذاب متاورس، نیازمند سخت‌افزار هستیم. حال این سخت‌افزارها می‌توانند تنها محدود به عینک‌های واقعیت افزوده و یا مجازی باشند و یا از دستکش‌های پوشیده شده از سنسور نیز استفاده شود. در هر حال توسعه این سخت‌افزارها و هزینه بالای آن‌ها طوری نبوده که بتواند تعداد کاربران زیادی را در برگیرد. برای مثال هنوز تعداد کمی از کاربران در Roblox از هدست‌های واقعیت مجازی استفاده می‌کنند.

متا (فیسبوک سابق) اعلام کرده که در حال کار، بر روی طراحی و ساخت هدستی قدرتمندتر از Oculus است. هدستی که گرانتر Oculus بوده و دارای ساختاری پیشرفته‌تر برای افزایش حس حضور در متاورس خواهد بود. بنابراین پاسخ به این سوال که آیا در آینده برای ورود به متاورس نیازمند عینک‌های AR یا VR خواهیم بود، به نوعی مثبت است.

خطرات متاورس

متاورس مطمئناً پس از دوران همه‌گیری، و طیف گسترده‌ای که بر روی تجارت جهانی خواهد گذاشت، به همان میزان می‌تواند خطرات سایبری را همراه خود داشته باشد. این فناوری هنوز نوپاست و غیرقابل پیش‌بینی بودن آن باعث می‌شود خطرات مرتبط با ان نیز افزایش یابد. حفاظت از داده‌های بیومتریک، محتوا و مالیت‌های معنوی و همچنین ارزهای دیجیتال، از دیگر چالش‌های امنیتی است که متاورس در آینده با آن‌ها روبرو خواهد بود.

مشکلات روحی پس از جایگزینی این فناوری در زندگی واقعی از دیگر خطرات متاورس به شمار می‌رود. جرمی بایلنسون، مدیر مؤسس آزمایشگاه تعامل انسانی مجازی استنفورد و مشاور زاکربرگ نیز بر روی قانون 30 دقیقه‌ای تاکید می‌کند. او معتقد است حداکثر زمانی که یک شخص باید در فضای متاورس بگذارند نهایتا 30 دقیقه است.

بایلنسون می‌گوید در آزمایشگاه من بعد از 30 دقیقه، همه باید هدست را دربیاورند، آب بنوشند، یک دیوار واقعی را لمس کنند و با یک انسان واقعی گفتگو کنند. این در صورتی است که با ورود متاورس به زندگی افراد، زمان حضور در دنیای مجازی بیش از 3 ساعت خواهد شد.

سخن آخر

با توجه به ظهور بازی‌های آنلاین، ارزهای دیجیتال و دیگر حوزه‌های فضای مجازی، شروع دوران تازه‌ای با عنوان متاورس تقریباً اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در صورت پیاده‌سازی کامل Metaverse، کاربران زمان بیشتری را به گذراندن در فضای مجازی و حتی دورکاری اختصاص دهند.

درست مثل زمانی که تلفن‌های هوشمند جای گوشی‌های دکمه‌ای را گرفتند و تماس‌های تصویری جایگزین تماس‌های صوتی شدند. مسلماً با فراگیر شدن این پروژه، ارزهای دیجیتال، ارزش بیشتری پیدا خواهند کرد و مردم بیشتر از گذشته هویت خود را به زندگی دیجیتال گره خواهند زد.