آموزش تابلو خوانی یا بازارخوانی در بورس

تابلو خوانی چیست و چه فوایدی دارد؟

سرمایه‌گذاران با آموزش تابلو خوانی می‌توانند در داد و ستدهای خود موفق‌تر ظاهر شده و معاملات پر سودی را به ثمر برسانند. اما تابلو خوانی چیست و چگونه برای فعالان بازارهای مالی مفید واقع می‌شود؟ اگر بخواهیم به زبانی ساده و واضح و همچنین جامع و اساسی از معنای تابلو خوانی برایتان بگوییم؛ تعریف تابلو خوانی به شرح زیر خواهد بود:

تابلو خوانی یعنی پیش بینی قیمت سهام، تنها با توجه به تغییرات رخ داده بر روی تابلوهای بورسی. زمانی که یک معامله‌گر قصد خرید یا فروش سهمی را داشته باشد، با بررسی هر نماد، از میزان خرید و فروش و نوسانات قیمتی آگاهی پیدا خواهد کرد. علاوه بر این از عرضه و تقاضای آن سهم و دیگر اطلاعاتی که در تابلوها وجود دارد؛ یک شناخت کافی نسبت به وضعیت کوتاه مدت و میان مدت آن سهم پیدا خواهد کرد.

در این روش دیگر نیازی به تحلیل بنیادی یا تحلیل تکنیکال نیست و شخص سرمایه‌گذار تنها با تکیه بر یک سری تجربیات و مهارت‌هایی که تاکنون به دست آورده است، می‌تواند با مشاهده تابلو، قیمت آینده را پیش بینی کرده و حدس بزند. از آن جایی که این روش با سرعت بالایی به تحلیل ختم می‌شود، در میان سرمایه گذاران از جذابیت زیادی برخوردار است و روز به روز به محبوبیت بیشتری می‌رسد. تابلو خوانی بیش از هر چیز جنبه روانشناسانه بورس را در بر می‌گیرد.

برای تابلوخوانی به تجربه، مطالعه و همچنین نظر تئوریسین‌های بازار بورس نیاز دارید تا در بلند مدت، با مشاهده تابلو نمادها، اتفاقاتی را پیش بینی کنید که آماتورها در کشف آن‌ها عاجز و ناتوانند.

تابلو خوانی بورس یا بازار خوانی چیست؟

تابلو خوانی یکی از مهم‌ترین ارکان، در جهت تشخیص روند حرکتی هر سهم می‌باشد. شما با استفاده از مولفه‌های تابلو خوانی و بهره‌گیری از تحلیل تکنیکال، می‌توانید تا حدودی جهت حرکت سهمِ مورد نظر خود را تشخیص دهید.

در ادامه به معرفی و بررسی برخی از مهم‌ترین فاکتورهای تابلوخوانی بورش خواهیم پرداخت.

روش‌های تابلو خوانی در بورس

در تابلوی معاملات یک سهم، اطلاعات متعدد و فراوانی گنجانده شده است. یکی از با اهمیت‌ترینِ این داده‌ها «قیمت سهام» است.

برای آموختن و فهم ساده‌تر تابلو خوانی با یک مثال شروع می‌کنیم.

برای دسترسی به تابلوهای بورس، ابتدا وارد سایت http://www.tsetmc.com/ شوید و نماد یکی از سهام شرکت‌های بورسی را انتخاب کنید. ما در این قسمت، آموزش تابلو خوانی را با بررسی سهام شرکت «لیزینگ صنعت و معدن» ادامه خواهیم داد.

با انتخاب نماد مورد نظر، تابلو معاملات سهم باز می‌شود.

استخراج قیمت سهم از طریق تابلو خوانی

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، «قیمت سهام» یکی از با اهمیت‌ترین قسمت‌های تابلو خوانی یک سهم است؛ «قیمت سهام در حال حاضر». «قیمت معامله» هم که بیانگر آخرین قیمت معامله ‌شده سهام است، یکی دیگر از آیتم‌های تابلو هر نماد به حساب می‌آید. میانگین قیمت معاملاتی که در طول روز صورت گرفته را، با توجه به حجم معاملات انجام شده، «قیمت پایانی» می‌نامند. «قیمت پایانی» همان قیمتی است که در آن روز سهام بسته می‌شود. در تابلو هر نماد قیمتی که آخرین معامله آن روز صورت گرفته است با عنوان «آخرین قیمت» مشخص شده است. اگر عدد «آخرین قیمت» از «قیمت پایانی» که میانگین قیمتی معاملاتی یک 24 ساعت بود، بیشتر باشد؛ یعنی اقبال و توجه بازار نسبت به این سهم افزایش یافته است. افزایش توجه بازار هم حکایت از روند مثبت احتمالی آن سهم در روز کاری آینده دارد.

حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی سهام بورس تاثیرگذار است؛ بنابراین اگر حجم مبنا بسیار بیشتر از تعداد سهام معامله شده در یک روز باشد، قیمت پایانی به صفر نزدیک خواهد شد. این نکته را به خاطر داشته باشید که این قائده شامل سهام فرابورسی نمی‌شود.

در این قسمت از تابلو، قیمت پایانی و همچنین قیمت اولین و آخرین معامله سهم درج شده است.

بازه تغییرات قیمت روزانه، هفتگی و سالانه سهم را می‌توانید در این بخش مشاهده کنید.

این بخش از تابلو که در بالا، سمت چپ صفحه قرار گرفته است؛ اطلاعات مهمی را در اختیار معامله گران می‌گذارد. در این قسمت می‌توانیم نسبت تعداد خریداران را به فروشندگان سنجیده و با توجه به حقیقی یا حقوقی بودن خریداران و فروشندگان تحلیل خود را انجام داده و علاوه بر آن حجم معاملات صورت گرفته بر این سهام را بررسی کنیم.

تعداد، حجم و ارزش معاملات در این قسمت عنوان شده است.

اگر به اطلاعاتی در مورد تعداد سهام، حجم مبنا، سهام شناور و یا میانگین حجم ماه نیاز دارید، موارد مورد نظر شما در این قسمت درج شده است.

برای دیدن روند کنونی معاملات هر سهم به این بخش مراجعه کنید. در این قسمت، سه حالت کلی که می‌تواند برای یک سهم به وجود داشته باشد. اول، تشکیل شدن صف خرید است؛ دوم تشکیل شدن صف فروش و سوم، متعادل صورت گرفتن میزان خرید و فروش‌ها.

اگر بخواهید، قیمت و حجم معاملاتی که در طول روز انجام شده است را به طور تصویری و نمودار ببینید، این قسمت برای شما طراحی شده است. با نگاه کردن به این بخش از تابلو می‌توانید در کمترین زمان ممکن، بیشترین اطلاعات را به دست آورید.

در میانه تابلو سهم بورسی که باز کرده‌اید، یک باکس باریک به چشم می‌خورد که در این باکس، اطلاعات مربوط بهP/E  و  EPS گنجانده شده است.

اردر ترس در تابلوخوانی چیست؟

در فرایند تابلوخوانی، اصطلاحی با عنوان order یا همان اُردِر وجود دارد که با دستمایه قرار دادن آن، سهامداران کوچک و مبتدی را می‌ترسانند. با ایجاد اردر، سهام بیشتری با کف قیمتی جمع آوری می‌شوند. زمانی که سرمایه‌گذارانِ بازیگر، تصمیم می‌گیرند سهمی را بالا ببرند؛ باید حجمی که مورد نیازشان است را در پایین‌ترین قیمت ممکن جمع کنند. آن‌ها با به کارگیری اردر ترس و اجرایی کردن این فرایند، بر روی سهام و قیمت‌ها کنترل پیدا می‌کنند.

استراتژی فروش در تابلوخوانی

برخی از معامله‌گران که قصد فریب دیگر سرمایه گذاران و کسب سود از این طریق را دارند؛ گاهی در قالب بازیگر رفته و دست به اقداماتی نمایشی و فریبنده می‌زنند. بازیگرانی که قصد دارند سهمی را در کف قیمتی جمع آوری کنند، بعضا با فروختن کدهای حقوقی از یک سو و خرید آن‌ها با کد حقیقی از سویی دیگر کار خود را پیش می‌برند. به این حرکت اصطلاحا کد به کد می‌گویند. آن‌ها با این اقدام نمایشی، شرایط را برای بالا بردن قیمت سهام فراهم می‌کنند.

دستکاری قیمتی با تابلوخوانی

یکی از روش‌های کارآمد برای حقه زدن به سرمایه‌گذاران تازه‌کار دستکاری قیمت با تابلو خوانی است. این روش زمانی پیاده می‌شود که روزهای بازار منفی است و سرمایه گذارِ بازیگر، قصد جمع آوری سهام را دارد. یک سرمایه گذار قوی برای تبدیل شدن به یک بازیگر حرفه‌ای باید به گونه‌ای عمل کند که کسی متوجه جمع آوری او نشود. بازیگران ممکن است که تشکیل تیم داده و کار را برای بقیه دشوار سازند.

ترفند بازیگر در تابلوخوانی

معمولا کسانی که اقدام به نوسان گیری می‌کنند، اگر پیش بینی شان این باشد که اصلاح روند در روزهای آینده آغاز خواهد شد، شروع به فروش سهام خود خواهند کرد. اما اگر نوسان‌گیرها متوجه شوند که امکان فروش محیا نیست، از فروختن سهام منصرف شده و قصد را بر نگه داشتن سهام خواهند گذاشت. رنج‌ منفی نیز یکی از دستور کارهای موجود در برنامه بازیگران است.

برخی نکات مهم در خصوص تابلو خوانی

1. یکی از مهم‌ترین فاکتورها که باعث استقبال یا بی‌توجهی به یک نماد می‌شود، حجم معاملات است. حجم معاملات الزاما نشانه و سیگنالی برای ورود یا خروج به سهمی نیست، اما زمانی که حجم معاملات سهمی بالاست، باید سایر مولفه‌های مهم و وابسته به آن را بررسی کرد؛ مولفه‌هایی مثلِ مثل ورود و خروج حقوقی‌ها، پول هوشمند و همچنین نمودار سهم.
2. خرید یا فروش حقوقی‌ها در یک بازه زمانی، نشانه قطعی ارزشمند بودن یا نبودن یک سهم نیست. گاهی تبادل کد حقیقی یا حقوقی صوری بوده و تنها برای محک زدن توان خریدار است.
3. اگر یک سهم در حالت منفی باز شود و در مدت زمان اندکی وارد صف خرید شود و پس از آن سهم به سمت صفر تابلو رفته و با نزدیک شدن به ساعات پایانی معاملاتی، سهم به صف خرید متمایل شود؛ این اتفاق نشانه نمایش هوشمندانه بازیگران است. در کل افزایش یا کاهش‌های عجیب و غریبِ حجم معاملاتی یک سهم، نیاز به دقت و احتیاط بیشتری دارد.

اگر در نقطه حمایتی یک سهم، حجم پول وارده به حجم پول خروجی در مقاومت سهم، یکسان باشد؛ یعنی بازیگردان سهم تغییر نکرده. در این شرایط بخش نوسان قیمتی روی تابلو سهام را بررسی کنید.

• هرگز حجم معاملاتی روز بازگشایی سهمی که مدت‌ها بسته بود را معیار قرار ندهید. زمانی که یک سهم در یک دوره طولانی بسته باقی مانده باشد، در روز بازگشایی با سهامداران زیادی رو به رو خواهید بود که در صف فروش قرار دارند.
• طبق اصول تابلوخوانی، نسبت خریدار به فروشنده، یکی از مهم‌ترین آیتم‌های تعیین کننده روند قیمت است؛ اما این شرط در بلند مدت به تنهایی کافی نخواهد بود.
• اگر با مشاهده تابلو یک سهم متوجه شدید، حقوقی‌های زیادی سهم را فروخته و حقیقی‌های کمتری آن تعداد سهم را خریده‌اند؛ این یعنی قدرت خریداران حقیقی این سهم بالاست.
• تشکیل صف خرید یا فروش نشانه ارزشمندی یا بی‌ارزشی یک سهم نیست.
• اگر متوجه شدید سهمی در چند روز پی در پی با حجم بالا داد و ستد شده است، با این موضوع ساده برخورد نکنید و به طور جدی آن را مورد تحلیل قرار دهید. ممکن است نوسان مقطعی و کوتاه مدت برای آن سهم به وجود آمده باشد.
• در تکنیک‌های تابلوخوانی، حتما حجم پول خروجی و ورودی یک سهم را بررسی کنید.