تحلیل تکنیکال در بورس

تحلیل تکنیکال چیست؟

هدف اصلی تمام افرادی که در بازارهای مالی فعالیت می‌کنند، پیش­بینی قیمت­‌هاست. به همین منظور هر ساله روش‌­ها و متدهای متفاوت و جدیدی، برای پیش­بینی روند قیمت‌­ها به وجود می­‌آید. به طور معمول تحلیل قیمت سهام به دو روش کلی صورت می­گیرد، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال. به پیش­بینی قیمت سهام مختلف با استفاده از روش­هایی که پایه و اساس آن رفتار گذشته قیمت و روند سهام است، تحلیل تکنیکال می‌گویند. این تحلیل در تمامی بازارهای مالی جهان از فارکس و بیت‌کوین و طلا گرفته تا نفت و بازار بورس تهران قابل پیاده سازی می­باشد. فعالان بازارهای مالی در سراسر جهان در کنار آموزش بورس از این روش‌­ها برای کسب سود بیشتر استفاده می­کنند.

اصول پایه­ و اولیه تحلیل تکنیکال

برای شرح خلاصه‌ای جامع از اصول اولیه تحلیل تکنیکال، ضروری است که سه نکته کلی زیر را در نظر داشته باشیم.

1. همه نکات و جزئیات در قیمت یک سهم دیده می­شود.

اخبار مثبت و منفی در مورد سهام، مشکلات و موارد مهم اقتصادی و جو جامعه، تاثیر خود را مستقیما روی قیمت سهام می­گذارند و ما را متوجه شرایط به وجود آمده می­کنند.

• همه قیمت­ها طبق روند مشخص و معینی حرکت می­کنند.

تمامی روندهای به وجود آمده به نحوی با روندهای گذشته هماهنگ و همراه هستند. این روندها نمی‌توانند بدون نظم و نامرتب به هر سمتی حرکت کنند

• تاریخ همیشه تکرار می‌شود.

این جمله به این معناست که اغلب فعالان بورس، تمایل دارند تا واکنش­هایی مطابق با زمان گذشته داشته باشند؛ بنابراین روندهای به وجود آمده به مرور زمان تکرار خواهند شد.

الگوهای قیمتی چیست؟

الگوهای قیمتی در واقع اشکال خاصی از نمودار سهام هستند که بعد از تشکیل آن­ها، افراد می­توانند روند قیمتی را با درصد قابل قبولی حدس بزنند. از مهم­ترین الگوهای قیمتی می­توان به الگوی برگشتی، الگوی پرچم و الگوی سر و شانه اشاره کرد.

روند چیست؟

یکی از کلیدی­‌ترین نکات برای یادگیری تحلیل تکنیکال، شناخت درست روندها می­باشد. روندها به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم می­شوند.

1. روند صعودی و مثبت: هرگاه در نمودار یک سهم، دره­ها به صورت متوالی، هر یک بالاتر از دره قبلی قرار گرفتند. همچنین قله­ها هم به همین منوال، به طور متوالی، یکی پس از دیگری به سمت بالا حرکت کردند، روندی شکل خواهد گرفت که به آن روند صعودی و مثبت می‌گویند. معمولا برای شناسایی یک روند، حداقل سه قله و سه دره متوالی را در نظر می­گیرند؛ اما برای اطمینان بیشتر، می­توان این تعداد را افزایش داد. برای انجام دقیق این کار، قله­‌ها و دره­‌ها را با استفاده از یک خط اریب به یکدیگر وصل می­‌کنند؛ اگر این خط بدون برخورد به نمودار و به صورت صعودی قرار گرفت، یعنی روند را درست شناسایی کرده­ایم.

قله: سقف قیمتی در هر نوسان

دره: کف قیمتی در هر نوسان

• روند نزولی یا منفی: روند نزولی، درست برعکس شده همان روند صعودی است؛ به این صورت که اگر در نمودار یک سهم، قله­‌ها به صورت متوالی از یکدیگر پایین‌­تر بوده و دره­‌ها نیز به همین منوال باشند، این روند یک روند نزولی خواهد بود.
• روند خنثی یا بدون تغییر و رنج: در این نمودارها هیچ صعود یا نزول ممتدی دیده نمی­شود. قله­ها و دره­ها یا در یک راستا بدون شیب قرار دارند یا به صورت یکی در میان بالا و پایین می­روند.

خطوط حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال

فعالان بازار با توجه به گذشته نمودار و همچنین شرایط تغییر روند قیمتی قبل، اجازه صعود یا سقوط بیش از حد را به سهام نمی­دهند. به این موضوع خطوط حمایت و مقاومت محدوده­های قیمتی می‌گویند.

خط حمایت:

به محدوده قیمتی گفته می­شود که قیمت یک سهم به میزان کافی سقوط کرده است و حالا دارای یک قیمت جذاب برای خرید است. در گذشته نیز قیمت سهم وقتی به این حد رسیده است، سقوطش متوقف شده و شروع به بالارفتن کرده است. پس با توجه به این شرایط تقاضا در این نماد بالارفته و اصطلاحا با حمایت بازار مواجه می­­شود.

خط مقاومت:

به محدوده قیمتی گفته می­شود که قیمت یک سهم به نهایت ممکن خود رسیده است و از نگاه سرمایه گذاران دیگر هیچ جذابیت و ارزشی برای خرید ندارد. در این چنین شرایطی، قیمت برای فروشندگان جذاب خواهد بود و با بالا رفتن میزان عرضه، قیمت سهم وارد دور سقوط شده و اصطلاحا با مقاومت بازار روبرو خواهد شد.

سقف تاریخی، کف تاریخی و قیمت گذشته هر سهم می­تواند یکی از معتبرترین و واضح­ترین خطوط مقاومت و حمایت بازار در تحلیل تکنیکال باشد. خطوط حمایت و مقاومتی که فعالان بازار به آن واکنش نشان می­دهند.

انواع نمودار های قیمتی

در تحلیل تکنیکال از نمودارهای قیمتی متفاومتی استفاده می­شود که هر کدام از آن­ها اطلاعات مهمی را به ما می­دهند. انواع نمودارهای قیمتی عبارتند از:

نمودار خطی

ساده­ترین نمودار، نمودار خطی است. در این نمودار قیمت­های آخرین معاملات به وسیله یک خط به یکدیگر وصل می­شوند و نوسان قیمتی را نشان می­دهد.

نمودار میله­ای

این نمودار کاربرد بیشتری نسبت به نمودار خطی داشته و اطلاعاتی شامل قیمت باز شدن و بسته شدن سهم، قیمت اولین معامله و آخرین معامله را به ما ارائه می­دهد؛ اما کار با این نمودار به دلیل نداشتن رنگ و حجم در میله­ها، تا حدودی دشوار بوده و تحلیل سخت‌تری دارد.

نمودار کندل استیک یا شمع ژاپنی

این نمودار تمام اطلاعاتی که نمودار میله­ای نشان می­دهد را دارد با این تفاوت که شما می­توانید رنگ­ شمع­ها را تغییر داده و صعودی یا نزولی بودن آن را به راحتی تشخیص دهید. همچنین شمع­‌ها به دلیل نوع خاص نمایششان، به راحتی قابل تحلیل می‌باشند و مشکلات نمودار میل‌ه­ای را ندارند. به طور خلاصه محبوب­ترین نمودار در تحلیل تکنیکال، نمودار کندل استیک است. علاوه بر همه این موارد نمودارهای کندل استیک دارای الگوهای تحلیل بسیار قوی در تحلیل تکنیکال می­باشند. الگوهایی که هر کدام از آن­ها به تنهایی اطلاعات زیادی را در اختیار ما قرار می‌دهند. اطلاعاتی از قبیل الگوهای دوجی، ساندویچ و چکش.

اندیکاتورها و اسیلاتورها

اسیلاتور به معنای نوسانگر یا نوسان ساز و اندیکاتور نیز به معنای نشانگر یا شاخص می­باشد.

اندیکاتورها و اسیلاتورها در واقع ابزارهایی هستند که با استفاده از ریاضی و فرمول­های خاص آن، اطلاعات بسیار مفیدی را نسبت به روند سهم و آینده آن به ما ارائه می‌دهند. اسیلاتورها و اندیکاتورها دو مفهوم جدا از هم نیستند و جالب است بدانید که اسیلاتورها زیر مجموعه اندیکاتورها می­باشند. معمولا در تحلیل تکنیکال، اسیلاتورها و اندیکاتورها نقش بسزایی در گرفتن سیگنال­های خرید و فروش سهام دارند. اندیکاتورها به دو صورتِ روی نمودار و زیر نمودار نمایش داده می­شوند.

معروف­ترین اندیکاتورها عبارتند از مووینگ اوریج­ها (MA)، بولینجربند(BB)، HMA و FRACTAL؛ همچنین معروف­ترین اسیلاتورها عبارتند از استوکستیک، RSI، MACD وCCI .

البته این نکته را هم نباید از خاطر برد که اتکای تمام و کامل به اسیلاتورها و اندیکاتورها کار اشتباهی است و می­تواند باعث ضررهای هنگفتی بشود؛ چرا که آن­ها تنها یک تایید یا پیش­بینی از روندها هستند. برای تعیین اندازه روند و اعتبار آن باید از روش­های دیگر تحلیل تکنیکال نیز استفاده کرد.

فیبوناچی

یکی از معروف­ترین قواعد و نسبت­های ریاضی، نسبت­های معروف فیبوناچی می­باشند. این اعداد توسط ریاضی‌دان بزرگ ایتالیایی، «لئوناردو فیبوناچی» کشف شدند. در این سری، اعداد دارای نسبت­های مشخصی می­باشند؛ به این صورت که هر عدد 1.618 برابر عدد قبل خود و هر عدد 0.618 برابر عدد بعد خود می­باشد. این اعداد در جای جای طبیعت و هستی کارایی و قدرت خود را نشان داده­اند حتی در معاملات فعالان بازار سرمایه نیز دیده می­شوند.

به همین دلیل انواع مختلف ابزار فیبوناچی وارد تحلیل تکنیکال شد. ساده­ترین ابزار فیبوناچی اصلاحی به این صورت است که خطوطی با ضرایب 0، 0.236، 0.382، 0.5، 0.618، 0.763 و یک را روی نمودار ایجاد می­کنند. به صورت خلاصه قیمت هر سهم با احتمال­های خوبی نسبت به این خطوط واکنش نشان خواهند داد.

ایچیموکو

یکی دیگر از ابزارهای بسیار قدرتمند تحلیل تکنیکال، ابزار ایچیموکو می­باشد. با این که ایچیموکو در دسته اندیکاتورها قرار می­گیرد، اما به دلیل اطلاعات زیاد و مفیدی که از آن حاصل می‌شود، به عنوان یک سیستم و استراتژی معاملاتی خوب شناخته و تایید می­شود. به طور خلاصه، ایچیموکو از پنج قسمت مجزا به نام­های تنکن­سن، کیجون­سن، سنکوA، سنکوB و چیکو(چیمو) تشکیل شده است.

از هر کدام این قسمت‌ها، اطلاعات جداگانه و موثری بدست می­آید. به عنوان مثال در تحلیل پیشرفته ایچیموکو به ترکیب سنکوA و سنکوB، ابر کومو گفته می­شود که اطلاعات فراوانی را راجع به خطوط حمایت و مقاومتی در اختیار ما قرار می‌دهند.

موج­های الیوت

نظریه موج­ها الیوت اولین بار توسط «راف نلسون الیوت» مطرح شد. او معتقد بود که روندهای بازار که خود تشکیل موج می­دهند، همیشه از رفتار خاصی پیروی کرده و طبق آن­ها عمل می­کنند. مبحث موج­های الیوت بسیار مفصل و گستره است اما اگر بخواهیم صرفا اشاره کوتاهی به آن داشته باشیم باید بگوییم که امروزه در تحلیل تکنیکال، موج­ها به دو دسته کلی انگیزشی و اصلاحی دسته بندی می­شوند.

موج­های انگیزشی به موج‌های روند دار که صعودی یا نزولی بازار هستند، گفته می­شود. این موج‌ها معمولا شامل پنج موج کوچک می‌شوند. در این پنج موج، سه موج در جهت حرکت و دو موج در خلاف جهت حرکت اصلی روند می­باشند. موج­های اصلاحی نیز بعد از تکمیل موج­های انگیزشی به وجود می­آیند و آن­ها تا حدی اصلاح می­کنند.