تورم آذرماه قدرت خرید کدام خانوارها را کاهش داد؟ | 9 دی 99
توزیع درآمدها در آذرماه به چه نحوی بوده است؟ تورم آذرماه 1399 چقدر بوده؟ کدام خانوارها تورم بیشتری را متحمل شده‌اند؟ روند تورم صعودی است یا نزولی؟
این‌ها من‌جمله سوالات مهمی است که در یادداشت پیش‌رو به آن‌ها خواهیم پرداخت. مطابق آمار اخیر مرکز آمار ایران، روند تورم نقطه‌ای بعد از هشت ماه نزولی شد، در واقع این نشان از کند شدن روند حرکت قیمت‌ها دارد. بنابراین کاهش تورم به معنی کاهش قیمت‌ها نیست؛ بلکه نشان دهنده کاهش سرعت رشد قیمت‌ها است. نمودار1(نمودار پایین) روند تورم نقطه‌ای را نشان می‌دهد.
تورم نقطه‌ای در آذرماه درواقع میزان رشد قیمت‌ها در آذر1399 را به نسبت آذر1398 نشان می‌دهد. مطابق نمودار فوق، روند تورم نقطه‌ای از فروردین الی آبان‌ماه افزایشی بوده و در آذرماه مجددا روند نزولی شده است(اگرچه رقم تورم آذرماه همچنان بسیار بالا است)
شاید بد نباشد کمی دقیق‌تر تورم مربوط به سبد مصرفی خانوارها را بررسی کنیم. نمودار2 تورم گروه‌های کالایی مختلف را نشان می‌دهد.
همانطور که از نمودار فوق نیز به خوبی نمایان است، گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورم به نسبت بیشتری را تجربه کرده‌اند درحالی است که گروه خدمات به میزان کمتری متورم شده است. نتیجه این تغییرات نامتوازن، توزیع نابرابر تورم در سطح خانوارها خواهد بود، نمودار3 این موضوع را به خوبی به تصویر می‌کشد.
مطابق نمودار فوق، تورم آذرماه به شکلی نامتوازن میان دهک‌های مختلف توزیع شده است و از قضا دهک‌های پایین درآمدی(خانوارهای کم‌برخوردار) تورم بیشتری را متحمل شده‌اند به گونه‌ای که سه دهک پایین درآمدی هرکدام بیش از سه درصد تورم را طی یک‌ماه تجربه کرده‌اند در حالیکه دهک دهم تورم منفی(کاهش قیمت) را تجربه کرده است.
اما شاید بد نباشد تورم آذرماه را به تفکیک دو گروه شهری و روستایی نیز مورد بررسی قرار دهیم چراکه تصور بسیاری بر این است که همواره رشد قیمت‌ها در مناطق شهری بالاتر از مناطق روستایی است. (نمودار4 را ببینید)
مطابق نمودار فوق، برخلاف تصور رایج؛ خانوارهای روستایی در هردو ماه آبان و آذر تورم بیشتری را متحمل شده‌اند و این به واسطه رشد قیمت گروه کالاها و آشامیدنی‌ها رخ داده است.
صد البته توزیع تورم در ماه‌های مختلف متفاوت است، به عنوان مثال در مهرماه سال جاری بیشترین بار تورمی را دهک‌های بالای درآمدی(خانوارهای برخوردار) متحمل شدند و دلیل اصلی آن را باید در افزایش بی سابقه دلار در همان ماه جستجو کرد. نمودار5 مقایسه میان تورم مهرماه و آذرماه را به خوبی به تصویر می‌کشد.
همانطور که از نمودار فوق نیز مشهود است، در مهرماه دهک‌های بالای درآمدی تورم به مراتب بیشتری را متحمل شده‌اند اما در آذرماه دقیقا عکس آن اتفاق افتاده است. نمودار6(نمودار پایین) دلیل این امر را به خوبی به تصویر می‌کشد.
مطابق نمودار فوق، روند دلار طی مهرماه الی آذرماه نزولی بوده و قیمت دلار در مهرماه به مراتب بالاتر از قیمت آن در آبان و آذر بوده است، دقیقا به همین دلیل بخش خدمات در مهرماه به میزان بیشتری متورم شده و بیشتر افزایش هزینه‌ها نیز معطوف به همین بخش و درنتیجه خانوارهای پردرآمد بوده است. اما طی دو ماه آبان و آذر با وجود نزولی شدن روند دلار؛ خانوارهای کم‌درآمد به دلیل افزایش قیمت گروه کالاها و آشامیدنی‌ها بار قیمتی بیشتری را متحمل شده‌اند و به میزان بیشتری نیز متضرر شده‌اند چرا که طی دو ماه اخیر با افزایش قیمت بیشتری مواجه شده و از آنجا‌ئیکه سهم این گروه از سبد مصرفی خانوارهای کم‌درآمد بیشتر است؛ درنتیجه بیشتر افزایش هزینه‌ها را نیز همین خانوارها تجربه کرده‌اند.