ترافیک تهران مطلوب است؟

ریشه ترافیک شهر تهران!

معاون حمل‌‌‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در نشست خبری که در روزهای پایانی سال 1403 برگزار شد به بیان اقدامات ویژه شهرداری در توسعه حمل ‌‌‌ونقل عمومی پرداخت و عنوان کرد که شهرداری تهران امسال با تکمیل 39 کیلومتر خط جدید مترو، افتتاح 18 ایستگاه و 20 ورودی جدید مترو، خرید واگن‌‌‌های جدید مترو، نوسازی و خرید اتوبوس‌‌‌ درون‌‌‌شهری و واردات تاکسی برقی اقدامات شایانی در مسیر توسعه حمل‌‌‌ونقل عمومی انجام داد. خبرنگار روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در این نشست از محسن هرمزی پرسید، ریشه جهش تصاعدی ترافیک در شهر تهران طی سال‌های اخیر چیست و چرا به‌رغم آنکه کارشناسان بر توسعه حمل‌ونقل عمومی تاکید دارند؛ شهرداری همچنان بخش عمده‌‌‌ای از بودجه محدود خود را صرف بزرگراه‌‌‌سازی و تکمیل بزرگراه‌‌‌های قدیمی با ایجاد پل‌‌‌های روگذر و زیرگذر می‌کند؟ درواقع صرف این هزینه در بخش حمل‌ونقل عمومی آیا نمی‌تواند نتیجه به مراتب بهتری برجای بگذارد؟

معاون حمل‌ونقل شهرداری تهران در پاسخ به سوال «دنیای‌اقتصاد» گفت: به طور قطع ساخت خیابان و بزرگراه تاثیر مثبتی بر کاهش بار ترافیکی برجای نمی‌‌‌گذارد؛ چرا که به ازای ساخت خیابان‌‌‌های جدید، خودروهای شخصی جدیدی وارد خیابان‌‌‌ها می‌شود. وی ادامه داد: با وجود این تکمیل طرح‌‌‌های قبلی در بزرگراه‌‌‌ها مانند احداث پل و رمپ‌‌‌های تعریف‌شده در اصل یک بزرگراه است. چرا که گاهی شاهد هستیم یک خودرو به دلیل عدم‌اجرای یک رمپ باید چند کیلومتر اضافه‌‌‌تر طی کند و این یعنی افزایش ترافیک و مصرف سوخت. هرمزی ادامه داد: توسعه حمل‌‌‌ونقل عمومی ضرورتی غیرقابل کتمان است؛ در دوره فعلی شهرداری تهران در این زمینه اقدامات جدی انجام شد. آمار ساخت مترو، تامین واگن و خرید اتوبوس گواه این مدعاست.

معاون حمل‌ونقل شهرداری تهران گفت: در شرایط فعلی و با توجه به بهبود ایجاد شده در بخش حمل‌ونقل عمومی ضروری است که با فرهنگ‌‌‌سازی، مردم به سمت استفاده از حمل‌ونقل عمومی متمایل شوند. در عین حال ارزان بودن قیمت سوخت باعث شده تا مردم استفاده از خودروی شخصی را به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی ترجیح دهند. درواقع راحتی و ارزانی استفاده از خودروی شخصی مانع از آن می‌شود که مردم به سمت استفاده از حمل‌ونقل عمومی بروند و این موضوع بر بار ترافیکی شهر تهران اضافه می‌کند. معاون شهردار تهران ادامه داد: توسعه حمل‌ونقل عمومی، واقعی‌‌‌سازی قیمت سوخت و فرهنگ‌‌‌سازی برای گسترش استفاده از حمل‌ونقل عمومی حلقه‌‌‌های زنجیره جایگزینی حمل‌ونقل عمومی به جای استفاده از خودروی شخصی است.

چرا خودروی شخصی در تهران زیاد می‌شود؟

در حالی که معاون شهردار تهران معتقد است ارزانی و راحتی عامل افزایش تردد خودروهای شخصی در شهر تهران و در نتیجه ترافیک است، اما بررسی‌‌‌های میدانی «دنیای‌اقتصاد» و صحبت شهروندان از آن حکایت دارد که کمیت و کیفیت غیرمطلوب حمل‌ونقل عمومی به بروز این موضوع منجر شده است. اگرچه داده‌‌‌های اعلامی از سوی شهرداری تهران از بهبود وضعیت حمل‌ونقل عمومی در بخش افزایش تعداد اتوبوس، افزایش تعداد واگن و حتی خطوط و ایستگاه‌‌‌های مترو در دوره فعلی مدیریت شهری حکایت دارد؛ اما همچنان تهران با اهداف حمل‌ونقل عمومی تعریف‌شده برای این شهر فاصله جدی دارد. 

عقب بودن قابل‌توجه وضعیت کنونی حمل‌ونقل عمومی شهر تهران نسبت به وضعیت ایده‌‌‌آل باعث شده تا شهروندان پایتخت در استفاده از حمل‌ونقل عمومی با دو چالش مهم «معطلی» و «ازدحام» مواجه باشند. اگرچه در لزوم تکمیل طرح جامع ترافیکی شهر تهران مطابق برنامه مصوب تردیدی وجود ندارد؛ اما شهرداری تهران در شرایط کنونی با این انتقاد مواجه است که نحوه هزینه‌‌‌کرد بودجه تطبیقی با نیازهای شهر ندارد. درواقع عقب‌‌‌ماندگی قابل‌توجه در بخش حمل‌ونقل عمومی باعث می‌شود تا صرف بودجه در این بخش به بزرگراه‌‌‌سازی و ایجاد رمپ در بزرگراه‌‌‌های قبلی ارجح باشد. در حالی معاون حمل‌ونقل شهرداری از تامین 3‌هزار و 850 اتوبوس برای شهر تهران به عنوان دستاورد یاد می‌کند که حداقل نیاز شهر تهران به اتوبوس بیش از 6‌هزار دستگاه است. همچنین در حالی که مدت زمان انتظار برای رسیدن قطار مترو در کلان‌شهرهای مدرن 2 تا 3 دقیقه درنظر گرفته شده، این زمان برای شهر تهران 4 تا 10 دقیقه بسته به خط متفاوت است. 

این اعداد و ارقام به خوبی موید کیفیت پایین حمل‌ونقل عمومی در شهر تهران است که بخش عمده‌‌‌ای از این کیفیت پایین نتیجه کمیت پایین است. به این ترتیب «دنیای‌اقتصاد» دو ایراد اصلی به صحبت معاون حمل‌ونقل شهردار تهران مطرح می‌کند؛ نکته اول آنکه مردم به دلیل علاقه و سوخت ارزان به سراغ خودروی شخصی نمی‌‌‌روند؛ بلکه کیفیت و کمیت نامناسب حمل‌ونقل عمومی باعث بروز این وضعیت شده است. انتقاد دوم نیز بر ارجح دانستن توسعه و تکمیل حمل‌ونقل عمومی بر توسعه بزرگراه‌‌‌سازی دلالت دارد.

رشد 250 درصدی ناوگان اتوبوسرانی و افزایش خطوط مترو

محسن هرمزی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در نشست خبری که در هفته پایانی سال 1403 برگزار شد؛ به تشریح اقدامات شهرداری در حوزه تکمیل حمل‌ونقل عمومی پرداخت و گفت: شهرداری در راستای وعده‌‌‌های خود به شهروندان تهرانی اقدامات ویژه‌‌‌ای را در زمینه توسعه حمل‌ونقل عمومی اجرایی کرد. در سال‌جاری 39 کیلومتر خط جدید مترو در تهران کشیده شد، 18 ایستگاه و 20 ورودی جدید مترو تکمیل شد و به این ترتیب دارایی‌‌‌های شرکت مترو تهران با در نظر گرفتن افتتاح ایستگاه میدان خراسان، به 308 کیلومتر خط افتتاح شده و 160 ایستگاه رسید.

شهرداری تهران وعده داده بود که خطوط هفت‌گانه مترو تا پایان امسال تکمیل شود؛ با وجود این شهادت رئیس‌‌‌جمهور و پایان کار دولت سیزدهم باعث شد تا تامین مالی از محل فروش اوراق با وقفه سه ماهه مواجه شود و به این ترتیب کار تکمیل خطوط 6 و 7 مترو تهران نیز سه ماه به تعویق بیفتد و وعده می‌‌‌دهیم چند ایستگاه باقی‌مانده در خطوط 6 و 7 نیز تا پایان خرداد 1404 به بهره‌‌‌برداری برسند. هرمزی در مورد احداث خطوط جدید نیز گفت: کار حفاری خط 10 در حال انجام است، با تکمیل سه خط 8، 9 و 10، 140کیلومتر به خطوط مترو شهر تهران اضافه می‌شود.

هرمزی در خصوص وضعیت سامانه اتوبوسرانی نیز گفت: زمانی که مدیریت شهری جدید کار خود را آغاز کرد، شهر تهران 1876 اتوبوس داشت که از این تعداد 860 اتوبوس فعال و مابقی فرسوده بود؛ با توجه به خرید اتوبوس و نوسازی انجام‌شده تعداد اتوبوس‌‌‌های فعال شهر تهران به 3‌هزار و 850 مورد رسیده است. رشد 250 درصدی در نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران دستاورد دوره فعلی مدیریت شهری تهران بوده است. همچنین شهرداری تهران با هدف کاهش آلودگی، طرح تراموا یا همان اتوبوس برقی و تاکسی برقی را نیز در سال 1403 آغاز کرد و در سال آینده شاهد گسترش استفاده از این خودروهای عمومی در شهر تهران خواهیم بود.