با تاریخچه عرضه اولیه ها بیشتر آشنا شویم !

قبلاً در مقاله عرضه اولیه (IPO) چیست ؟ به صورت مفصل در مورد این موضوع که عرضه اولیه چیست، چه ویژگی هایی دارد و چطور می توان درآن شرکت کرد با شما صحبت کرده ایم. در ادامه این بحث این بار می خواهیم تاریخچه این سهام و میزان بازدهی آن ها را در طول زمان مورد بررسی قرار دهیم.

عرضه اولیه ها از ابتدای شروع به کار بورس وجود داشته اند و هر شرکت تازه واردی این فرآیند را تجربه کرده، اما عرضه اولیه به روش “بوک بیلدینگ” یا همان روش”ثبت سفارش” از مرداد 96 شروع شده است. تا قبل از این عرضه اولیه ها با استفاده از حراج انجام می شدند و در نتیجه هر شخصی که زودتر سفارش خرید ارسال می کرد می توانست از این سهام بخرد (درست مثل صف خریدهای همین الان!) اما با توجه به مساوی نبودن شرایط بین سهامداران، روش ثبت سفارش جایگزین این روش شد.

“در روش ثبت سفارش بعد از تعیین بازه زمانی و قیمتی ثبت نام، همه افراد می توانند در عرضه اولیه ثبت نام کنند و در نهایت سهام عرضه شده به طور مساوی بین تمام شرکت کننده ها تقسیم می شود.”

بعد از عرضه اولیه سهام شرکت “به پرداخت ملت” در نماد “پرداخت” با این روش ، تا به امروز سهام 60 شرکت دیگر در بازارهای بورس و فرابورس عرضه اولیه شده است. یکی از نکات جالب در زمینه عرضه اولیه ها رشد فوق العاده زیاد مشارکت هست. مقایسه مشارکت 66 هزار نفری در عرضه اولیه “پرداخت” با 2 میلیون و 357 هزار نفری که در عرضه اولیه “غگیلا” شرکت کردند، نشان دهنده نزدیک به 38.3 برابر شدن کدهای فعال ظرف نزدیک به سه سال شده است.

 احتمالاً سوالاتی از قبیل “آیا تا به حال عرضه اولیه ضرر ده داشته ایم؟” یا “چه زمانی برای فروش عرضه اولیه ها مناسب تر است؟” بارها و بارها به ذهن شما خطور کرده. برای پاسخ به این سوالات و سایر موارد مشابه اون ها، ابتدا لیست نمادهای عرضه اولیه شده به روش ثبت سفارش، درصد بازدهی هر کدام از آن ها در صورت فروش در اولین روزی که صف خرید شکسته شده و بازدهی در صورت نگهداری سهم تا الان را بررسی می کنیم.

اگر با دقت به ستون مقایسه درصد سود در اولین عرضه صف خرید نگاه کنید کاملا مشخص است که تا اوایل سال98، بازدهی عرضه اولیه ها به محدوده سی تا شصت درصد محدود می شده اما با افزایش بازدهی عمومی بازار انتظار رشد این سهام بین مشارکت کنندگان افزایش چشمگیری پیدا کرده و این موضوع منجر به افزایش این درصد بازدهی به محدوده صددرصد و بالاتر از آن شده است.

لطفا خوب دقت کنید که اکثر این بازدهی ها در زمانی اتفاق افتاده اند که شاخص ها درحال رشد بودند و در نتیجه نمی توان همین انتظار را در زمان استراحت بازار هم داشت. همانطور که این موضوع برای “شفا” اتفاق افتاده است. این سهم در روزهایی عرضه شد که شاخص کل در حال سپری کردن آخرین روزهای استراحت خود بود و این سهم برای مدتی بعد از عرضه اولیه با افت مواجه شد. این موضوع در نمودار زیر که مربوط به معاملات روزهای ابتدایی این سهم هست نشان داده شده.

همانطور که مشاهده می کنید برای این عرضه اولیه در آن دوره زمانی نزدیک به 6 ماه زمان نیاز بوده تا بتواند به قیمت زمان عرضه برسد.

نمونه دیگری از کاهش قیمت عرضه اولیه بعد از گذشت چند روز از عرضه مربوط به نماد “حآسا” است. این نماد بعد از صف خرید 6 روزه تغییر مسیر داد و تا قیمت عرضه اولیه افت کرد. در نهایت نیز پس از نزدیک به 6 ماه دوباره به حداکثر قیمت اولین روزهای بعد از عرضه رسیده است.

هدف ما از ارائه این دو مثال این بود که به شما نشان بدهیم وضعیت عرضه اولیه ها تا چه حد وابسته به وضعیت عمومی بازار است و این نکته را به شما یادآوری کنیم که همیشه علاوه بر خود سهم وضعیت عمومی بازار را در نظر داشته باشید. به عنوان مثالی از سمت دیگر این سکه؛ در نمادهایی مثل “وآوا”، “تملت” و “شگویا” در صورت خروج از سهم با اولین ریزش شما درصد زیادی از رشد اولیه سهم را از دست می دادید. به عنوان مثال به نمودار “وآوا” در این بازه دقت کنید.

در صورت استفاده از روش فروش در اولین شکسته شدن صف خرید شما از این سهم با 100 درصد سود خارج می شدید اما در صورتی که تنها سه روز صبر می کردید،روندی که منجر به سود 600 درصدی شده شروع می شد.

در اکثر نمادهای ذکر شده در جدول بالا شاید با نگه داشتن بیشتر سهم حتی به مدت یک هفته سودهای خیلی بیشتری نصیب سهامدارن می شده اما ما محتاطانه ترین روش یعنی فروش سهام با اولین نشانه از شکسته شدن صف خرید را ذکر کرده ایم تا نشان بدهیم که در بدبینانه ترین حالت میزان بازدهی چطور بوده است.

نکته دیگری که در جدول ارائه شده دیده می شود مربوط به ستون مقایسه سودآوری سهام در صورت نگهداری است. همانطور که مشاهده می کنید با توجه به صعودی بودن روند کلی بازار بورس از سال 96 تا امروز تمام این سهام افزایش چند صد درصدی را تجربه کرده اند اما این افزایش ها یکسان نیست. این موضوع نشان دهنده این نکته است که نمی توان ازهمه سهام عرضه شده در بلند مدت انتظار رشد یکسانی را داشت. پس اگر به دنبال سرمایه گذاری های بلند مدت یا نگه داری این سهام برای بازه های زمانی طولانی مدت تر هستید حتما در مورد وضعیت شرکت کاملا تحقیق کنید.

در این مقاله سعی کردیم به شما هر دو روی سکه عرضه اولیه ها را نشان دهیم و بگوییم این افزایش درصد سود خارق العاده در عرضه اولیه ها جریان همیشگی بازار نیست و این مساله وابستگی شدیدی به وضعیت عمومی بازار دارد. پس سعی کنید به دور از حواشی ، بر اساس دانش، تجربه و تحلیل خودتان اقدام به خرید و فروش سهام کنید و از هیجانات مقطعی موجود در بازار پیروی نکنید.

نکته دوم در زمینه زمان فروش عرضه اولیه ها بود. همانطور که دیدید برای افرادی که ریسک پذیری فوق العاده کمی دارند یا به سرمایه خود نیاز فوری دارند(مثلا برای ثبت نام عرضه اولیه بعدی!) فروش با اولین شکسته شدن صف خرید استراتژی مناسبی بوده و در طول زمان سوددهی نسبتا مناسبی برای این افراد داشته. هرچند که اگر ریسک پذیری افراد بیشتر باشد و نیاز فوری به سرمایه خود نداشته باشند، در بازارهای صعودی مثل بازار فعلی نگهداری طولانی مدت تر سهام اکثراً منجر به افزایش سود آوری شده است.

و اما در پایان باید یکبار دیگر یادآور شویم که آنچه گفته شد نه توصیه به فروش سهام و نه توصیه به خرید است، توصیه ما بررسی بازدهی و ارزندگی سهم و وضعیت بازار بر اساس معیارهایی مانند میزان ریسک پذیری و استراتژی معاملاتی افراد، قبل از تصمیم گیری و اقدام به معامله است.