تشخیص عیار طلا در خانه + ۱۲ روش ساده 

به دنبال افزایش قیمت لحظه‌ای طلا و سکه در ایران، بسیاری به دنبال راهی جهت حفظ ارزش پول خود هستند. از همین رو امروزه سرمایه گذاری در طلا و به خصوص طلای فیزیکی بیشتر از هر زمان دیگری در ایران اهمیت پیدا کرده است. خرید فیزیکی طلا به شکل‌های مختلفی مانند خرید طلای آبشده، سکه، شمش، طلای نو، طلای دست دوم و … انجام می‌شود. در نتیجه تشخیص عیار طلا جهت اطمینان از اصالت طلای خریداری شده یکی از دغدغه‌های مهم خریداران این فلز گران‌بها است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با روشهای تشخیص طلای اصل و تشخیص طلای تقلبی در منزل بیشتر آشنا کنیم. پس با ما تا انتها همراه باشید.

تست چگالی طلا

یکی دیگر از روشهای تشخیص طلای اصل که در دسته‌بندی روشهای بدون دستگاه نیز طبقه‌بندی می‌شود، انجام تست چگالی طلا است. چگالی به معنای نسبت جرم به حجم در یک ماده است. چگالی فلز طلا نسبت به سایر فلزات بزرگتر است. بنابراین این موضوع می‌تواند کمک زیادی به تشخیص عیار طلا کند. برای تشخیص عیار طلا با استفاده از این روش ساده می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. در مرحله نخست جرم قطعه طلای خود را با استفاده از یک ترازو دقیق اندازه‌گیری کنید.
2. سپس یک استوانه مدرج را تا مقدار مشخصی پر از آب کنید.
3. در مرحله سوم، طلا را درون استوانه بیاندازید و ببینید که سطح آب چند سانتی متر مکعب افزایش پیدا کرده است.
4. سپس اعداد حجم دوم را از اولی کم کنید تا تفاوت سطح آب پس از اضافه کردن فلز طلا به دست بیاید. در واقع عدد بدست آمده معادل با حجم طلا است.
5. در انتها میزان جرم طلا را تقسیم بر حجم آن کنید تا چگالی آن بدست آید.

هرچه این عدد به ۱۹.۳ نزدیک‌تر باشد طلا از عیار بالاتری برخوردار است. شما می‌توانید در جدول زیر چگالی انواع طلا را مشاهده کنید:

مگنت تست (آزمایش مغناطیسی)

یکی دیگر از روش‌های تشخیص عیار طلا استفاده از مگنت تست (آزمایش مغناطیسی) است. در این روش برای تشخیص طلای اصل از بدل باید آهنربایی قوی کنار آن قرار دهید تا ببینید طلا چه واکنشی نشان می‌دهد. معمولا طلای اصل به آهنربا جذب نمی‌شود. در نتیجه اگر جذب شد، یا طلای شما دارای ناخالصی  است و یا بدل است. البته که این روش بدور از خطا نیست. چون ممکن است طلای شما با فلزهای غیر مغناطیسی مثل استیل ساخته شده باشد.

روش XRF (طیف سنج نوری)

در این روش برای تشخیص عیار طلا، از اشعه ایکس استفاده می‌شود. در واقع XRF دستگاهی است که برای تشخیص عیار طلا به کار می‌رود. برای تعیین عیار طلا، قطعه طلای مورد نظر را در دستگاه گذاشته و دستگاه اشعه ایکس را به قطعه می‌تاباند. در طی این فرایند، اشعه ایکس باعث واکنش اتم‌های سایر فلزات موجود در قطعه طلا شده و به تولید اشعه ایکس دوم منجر می‌شود. آزمایشگران می‌توانند با کمک دومین اشعه ‌ایکس، مقدار دیگر فلزات موجود در قطعه طلا را متوجه شوند. لازم به ذکر است که این روش بیشتر برای آزمایش شمش‌های طلا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش کوپلاسیون (Copulation)

از روش‌های تشخیص طلای تقلبی در منزل می‌توان به روش کوپلاسیون اشاره کرد. این روش در واقع نوعی آزمایش اسید برای طلا است. این روش که تنها در آزمایشگاه تخصصی قابل اجرا است، یکی از روش‌های دقیق تشخیص عیار طلا می‌باشد. در این روش آزمایشگر، طلای آب شده را با ترکیبات گوناگونی مخلوط می‌کند. سپس آن را در محفظه‌ای سربی قرار داده و با دمای 1050 درجه سلسیوس حرارت می‌دهد. سپس آن را 90 دقیقه در اسید نیتریک می‌جوشاند و وزن آنچه که باقی مانده را می‌سنجد. در نهایت اختلاف وزن بین قبل و بعد از مراحل آزمایش، میزان خلوص طلا و عیار واقعی آن را نشان می‌دهد.

روش سنگ محک

شما برای عیارسنجی طلای دستساز هم می‌توانید از ابزارهای ساده تشخیص عیار استفاده کنید. سنگ محک یکی از همین روش‌ها است. در واقع سنگ محک یک سنگ سیاه رنگ از جنس کوارتز است. شما می‌توانید برای عیارسنجی طلای دستساز آن را بر روی سنگ محک بکشید. اگر اثری از طلا روی سنگ محک باقی ماند طلای شما اصل است.

البته این کار باید به صورتی انجام شود که ظاهر طلا آسیبی نبیند. اگر در این آزمایش، عیار طلا کمتر از 14 تشخیص داده شود، برای دقت بیشتر از اسید نیتریک و نمک طعام برای خوراندن ناخالصی‌ها استفاده می‌کنند و دوباره باقی‌مانده را با سنگ محک می‌سنجند. عموما این روش بیشتر برای تشخیص اصل بودن طلا استفاده می‌شود.

آزمایش اسید برای طلا

آزمایش اسید برای طلا یک روش تخصصی و خطرناک از روشهای تشخیص طلای اصل است. محلول استانوس کلرید محلولی اسیدی است که از ترکیب قلع و کلرید بدست می‌آید. این محلول به عنوان یک محلول آزمایشگاهی در ایران در دسترس است. گفتنی است که از این محلول اغلب برای تشخیص فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم استفاده می‌شود. در طی این آزمایش، فلزات گران‌بها در محلول استانوس کلرید حل می‌شوند و یک رسوب سفید رنگ از خود ایجاد می‌کنند. در ادامه مراحل انجام آزمایش اسید برای طلا آورده شده است:

• برای آزمایش از یک بشر شیشه‌ای یا پلاستیکی غیر واکنش‌دهنده استفاده کنید.
• محلول استانوس کلرید تازه را با استفاده از چوب پنبه داخل آن بریزید.
• سپس فلز طلا را به آرامی در محلول استانوس کلرید قرار دهید.
• در نهایت اگر رسوب سفید رنگی ایجاد شد، فلز طلا یا هر نمونه فلز دیگری حاوی فلزی گران‌بها است.

شاید از خود بپرسید که اگر این رسوب سفید رنگ ایجاد نشد چه؟ این بدان معناست که نمونه فلز شما حاوی فلز گرانبها نیست.

تشخیص طلا از روی رنگ

تشخیص طلا از روی رنگ یکی دیگر از روشهای بدون دستگاه برای عیارسنجی است. نکته‌ای که وجود دارد این است که طلای اصل به هیچ وجه تغییر رنگ نمی‌دهد. این در حالی است که طلای تقلبی بعد از مدتی به رنگ سیاه درمی‌آید. بنابراین اگر جواهر طلایی را خریداری کردید و دیدید که این جواهر بعد از مدتی به رنگ سیاه متمایل شد، بدانید که احتمالا در ساخت آن از روکش طلا استفاده شده و جواهر طلا اصل نیست.

آزمایش سرامیک

آزمایش ساده‌ی دیگری که تقریبا مشابه با روش روش سنگ محک است، استفاده از سرامیک است. برای این آزمایش یک تکه سرامیک بدون لعاب پیدا کرده و سعی کنید طلای خود را به آرامی روی سطح آن بتراشید. اگر طلای شما واقعی و اصل باشد، احتمالا متوجه ورقه‌های کوچک یا خراش‌هایی خواهید شد که به رنگ طلایی روی سرامیک قرار دارد. در صورت مشاهده رنگ سیاه بر روی سرامیک باید بدانید که طلای شما به احتمال زیاد اصل نبوده و بدل است.

تشخیص عیار طلا از روی کد طلا

یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص عیار طلا به خصوص طلای آبشده، چک کردن کد آن است. برای اینکه از ارزش و قیمت اصلی فلزی که خریداری می‌کنید اطمینان حاصل کنید، لازم است تا یک ویرگول به رقم دوم عدد حک شده روی طلا اضافه کنید. عدد بدست آمده، درصد خلوص فلز به کار رفته در آن را نشان می‌دهد.

برای مثال، اگر روی طلا عدد 750 حک شده باشد، یعنی درصد خلوص آن فلز 75.0% و عیار آن معادل با 18 است.

گاهی اوقات به جای کد بالا، هر قطعه طلای آبشده دارای یک سری عدد به همراه حروف K، KT یا KP است. در واقع این اعداد و ارقام همان شناسنامه طلا هستند و ارزش و میزان طلای خالص موجود در آن را مشخص می‌کنند. شما می‌توانید این نوع دیگر از کد را در سامانه ری‌گیری که مربوط به اتحادیه طلا و جواهر تهران است استعلام بگیرید.

آزمایش صدا

در این روش ساده از تشخیص عیار طلا لازم است تا قطعه طلای خود را نزدیک گوش‌تان کرده و با یک جسم فلزی به آن ضربه بزنید. اگر صدای زنگی که تولید می‌شود، خاص و شفاف باشد، طلا عیار بالاتری دارد. این موضوع به خاطر این است که اگر در طلا ناخالصی وجود داشته باشد صدای حاصله مبهم و غیر شفاف‌تر خواهد بود.

آزمایش شناوری

یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص طلای تقلبی در منزل، انداختن آن در یک کاسه آب است. از آنجایی که فلز طلا یک فلز سنگین و پرچگالی به شمار می‌رود، نباید روی آب شناور بماند. بنابراین اگر فلز طلا دارای درجه خلوص بالایی باشد، باید به راحتی به پایین کاسه فرو رود. اگر چنین اتفاقی نیافتاد و فلز طلا شناور ماند، احتمالا طلای شما تقلبی است.

آزمایش سرکه

یکی از روشهای تشخیص طلای اصل، استفاده از سرکه روی طلا است. شما می‌توانید از این روش تشخیص عیار طلا در خانه استفاده کنید. همچنین این آزمایش نیازی به خراش دادن سطح فلز طلا ندارد. برای این آزمایش با استفاده از قطره چکان، یک قطره سرکه را در محلی از طلای خود که دور از نظر باشد، قرار دهید. اگر لکه تغییر رنگ دهد، این فلز، طلای واقعی نیست. علاوه‌بر سرکه، این آزمایش را با لیمو ترش هم که خاصیت اسیدی دارد می‌توانید انجام دهید.

سخن پایانی

در این مقاله به انواع روش‌های تشخیص عیار طلا و روشهای تشخیص طلای اصل پرداختیم. برخی از این روش‌ها، روشهای بدون دستگاه و برخی دیگر روشهای پیچیده آزمایشگاهی بود. همچنین برخی از این آزمایش‌ها مختص به تشخیص طلای تقلبی در منزل بود. به طور کلی بهتر است تا با استفاده از روش‌های حرفه‌ای و تخصصی برای تعیین، تشخیص و عیارسنجی طلای دستساز استفاده کنید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. به نظر شما بهترین روش برای تشخیص عیار طلا چیست؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول