آیا یوآن دیجیتال آینده بازار کامودیتی و دلار را تهدید میکند؟

یوان دیجیتال از جمله ارزهای ملی دیجیتال است که بنا به تصمیم دولت چین در مرحله تست آزمایشی قرار است بین شهروندان این کشور توزیع شود و کم کم جای خود را در مبادلات داخلی و خارجی کشور چین باز کند. آنچه در این مقاله به آن خواهیم پرداخت مزایا و معایب این کار و تحلیل آینده این تصمیم بر بازارهای جهانی و مبادلات اقتصادی بین کشورهاست.

براساس گزارش CNBC چین قرار است طبق قرعه‌کشی ۴۰ میلیون یوان دیجیتال چین به شهروندان خود در پکن اعطا کند. طبق گفته اداره نظارت و مدیریت محلی پکن، شهروندان پکن می‌توانند از دو برنامه بانکی در این قرعه‌کشی شرکت کنند.

یوآن دیجیتال؛ اولین ارز الکترونیکی دنیا است که توسط یک بانک مرکزی ارایه  و پشتیبانی میشود. در ادامه پایلوت، DCEP خارج از چین و در کشورهای امارات هنگ_کنگ تایلند در حال آزمایش است. غولهای پرداخت چین شامل Alipay و Ant نیز بصورت پایلوت شروع به قبول یوان دیجیتال کرده اند.

مزایای ارز دیجیتال یوآن چین

هر بسته که به شهروندان داده‌ می‌شود حاوی ۲۰۰ یوان (۳۱ دلار) چین است که شهروندان می‌توانند در مراکزی که به یوان دیجیتال چین خدمات می‌دهند از این رمزارز استفاده کنند. دومین اقتصاد بزرگ جهان از سال ۲۰۱۴ بر روی توسعه ارزهای دیجیتال تحقیق می‌کند اما هنوز یوان دیجیتال چین به صورت گسترده در دسترس مردم قرار نگرفته است.

لی‌بو، معاون بانک مردمی چین در رابطه با توسعه یوان دیجیتال چین گفت: ما قصد داریم دامنه آزمایشات خود را گسترش دهیم و حتی قصد داریم به بازدیدکنندگان المپیک ۲۰۲۲ پکن اجازه دارند از یوان دیجیتال استفاده کنند.

کارشناسان می‌گویند یوان دیجیتال ارز رایجی است که ایمنی بالایی دارد کار با آن آسان است و از طریق بانک مرکزی چین پشتیبانی می‌شود، اما در اپلیکیشن‌های علی پی و ویچت فقط با سپرده‌های بانکی پشتیبانی می‌شود.

یوان دیجیتال بالاترین سطح حفاظت را به مشتریان ارائه می‌دهد کاربران آن می‌توانند بدون نام با آن پرداخت انجام دهند وحریم خصوصی کاربر تضمین می‌شود. این ارز فرصتی را فراهم می‌کند تا پرداخت‌های مستقیم به دیگر کشور‌ها انجام شود و این به معنای کاهش تاثیر تحریم‌های آمریکا است.

باتوجه به اینکه در سال‌های اخیر تنش‌های تجاری چین و آمریکا شدت یافته است و آمریکا از انحصار دلار به عنوان سلاح تحریم استفاده می‌کند اقداماتی، چون ارز دیجیتال می‌تواند مانع تهدید‌های آمریکا شود.

بنا به ادعای لی بو رئیس بانک مرکزی چین، هدف از این کار دیجیتالی کردن اسکناس و سکه‌های بانکی در گردش است.

لی‌بو در پایان گفت: یوان دیجیتال برای مصارف داخلی است نه تلاشی برای به چالش کشیدن سلطه دلار امریکا.

آیا یوآن دیجیتال یک ارز دیجیتال است؟

وقتی به صحبت راجع به پدیده‌ای به نام رمزارز می‌پردازیم، معمولا به چیزی مانند بیت‌کوین اشاره داریم که از اهرمی تمرکز زدایی‌شده و آنلاین به نام بلاک‌چین استفاده می‌کند تا قادر به ثبت و ضبط مبادلات باشد. بیت‌کوین و دیگر رمزارزها مانند اتریوم، حامی مبادلات مالی ناشناس و بی‌نیاز از یک مرد میانی -یا به عبارت دیگر، بانک مرکزی- هستند. اما نوسان فراوان در ارزش این ارزها باعث می‌شود که برای استفاده در ابعاد گسترده و کشوری مناسب نباشند.

مدیریت یوان دیجیتال برعهده بانک مرکزی چین است و بنابراین در نقطه مقابل ارزهای تمرکز زدایی شده قرار می‌گیرد. ضمنا هنوز مشخص نیست که این ارز از فناوری بلاک‌چین استفاده خواهد کرد یا خیر.

معایب از دیدگاه تحلیلگران بین المللی

• عدم دخالت بانک های تجاری؛ در مورد یوان دیجیتال اکانت مستقیم نزد بانک مرکزی گشایش یافته و بانکهای تجاری و سرمایه گذاری نقشی در آن ندارند! بعلاوه بانک مرکزی میتواند یوان دیجیتال شما را خاموش کند یا قدرت خرید آن در برخی کالاها را پایین آورد (مثلا خرید دلار در زمان بحران ارزی، یا خرید گوشت اضافی در دوره تورم، یا حتی اجبار به خرید برخی اقلام در موقع رکود!)
• کاهش سلطه دلار و تنظیم اقتصاد جهانی بر پایه یوآن؛ طبق گفته یکی از مقامات ارشد کمیسیون اوراق بهادار و ارز آمریکا در روز پنجشنبه، طرح چین برای انتشار یوان دیجیتال باعث سقوط دلار آمریکا نمی‌شود چون انتشار این به اصطلاح پول‌های با ثبات با پشتوانه دلار انجام میشود. بزرگترین بانکهای مرکزی دنیا از جمله بانک مرکزی چین و فدرال رزرو آمریکا در حال کار بر روی انتشار یک پول دیجیتال هستند و هدفشان از این کار بهبود سیستم‌های پرداخت و جلوگیری از افزایش ارزهای مجازی است.طرح بانک مرکزی چین برای انتشار  یوان دیجیتال در تلاش برای بین‌المللی کردن یوان، بسیار جلوتر از طرح‌های مشابه در سایر اقتصادهای بزرگ دنیاست.
• یوآن دیجیتالی به سیستم سوئیچ یا دلار نیاز ندارد؛ گسترش استفاده از این ارز دیجیتالی بر استفاده از دلار در تجارت جهانی اثراتی خواهد داشت. چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ۱۲۰ کشور جهان است و هنگامی که یوآن دیجیتالی در معادلات جهانی مورد استفاده قرار گیرد بدون شک بر استفاده از دلار اثراتی مشاهده خواهد شد. چین اعلام کرده است که قصد ندارد یوآن دیجیتالی را جایگزین دلار کند و هدف از به‌کارگیری آن در معاملات بین‌المللی این است که به کشورها امکان داده شود بین روش‌های مختلف گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنند.
• تعادل بازار خارج از چهارچوب ها؛ این است که اگر بانک‌های مرکزی تقاضا برای پول دیجیتالی را تامین نکنند این نیاز به شیوه‌ای دیگر تامین خواهد شد. چین در سده یازدهم در دوران سلسله سانگ، پول کاغذی را اختراع کرد اما استفاده از این شکل پول به‌سرعت درحال کاهش است. استفاده از کارت‌های اعتباری بدون تماس طی دوره همه‌گیری کرونا به‌سرعت افزایش یافته اما پول دیجیتالی گزینه بهتری است زیرا استفاده از آن هزینه پایین‌تری دارد.
• کاهش قدرت بانک ها برای اخذ سیاست های پولی؛ تهدید دیگر این است که کشورهایی که ارز دیجیتالی راه‌اندازی نکنند، شاهد آن خواهند بود که بانک‌مرکزی کنترل خود بر سیاست‌های پولی را از دست خواهد داد و ارزهای دیجیتالی غیرمتمرکز نظیر بیت‌کوین یا ارزهای متمرکز نظیر دیم (Diem) که فیس‌بوک راه‌اندازی می‌کند، بر سیاست‌های پولی اثر خواهند گذاشت. به عبارت دیگر اگر این ارزهای غیر دولتی رواج پیدا کنند و از آنها برای پرداخت استفاده شود، مدیریت اقتصاد از طریق تعیین نرخ‌های بهره یا تغییر در عرضه پول توسط بانک‌مرکزی دشوارتر خواهد شد.
• خطر بزرگ برای بیت کوین با ظهور یوآن دیجیتال؛ رای استفاده از یوآن دیجیتال از فناوری پرداخت میدان نزدیک یا NFC استفاده می‌شود به این معنا که طی دوره برگزاری المپیک سال ۲۰۲۲ خریداران می‌توانند برای خرید کالاهای موردنیاز خود تلفن همراه‌شان را نزدیک دستگاه پرداخت ببرند و با یوآن دیجیتال مبلغ را پرداخت کنند. حال تصور کنید کسانی که برای دیدن آن بازی‌ها از سراسر جهان به چین آمده‌اند و دارای گوشی‌های هوشمند مناسب برای پرداخت در سیستم یاد شده هستند از یوآن دیجیتال استفاده کنند. آنها در بازگشت به کشور خود، فناوری و حساب یوآن دیجیتال را به کشورشان می‌برند. اگر در کشور مقصد سیستم‌های پرداخت با سیستم یوآن دیجیتال هماهنگ باشند، عملا ارز دیجیتالی بانک‌مرکزی چین به ارزی بین‌المللی تبدیل می‌شود. این یک ریسک ژئواستراتژیک و سیاسی برای دموکراسی‌های غربی خواهد بود. زیرا زمینه را برای ضعف جایگاه دلار به‌عنوان ارز ذخیره بین‌المللی فراهم خواهد کرد.

به ظاهر استفاده ساده ای برای یوآن دیجیتال در نظر گرفته شده اما باید سناریوهای همه گیری و انتشار گسترده آن را بررسی کرد. جنگ اقتصادی شکل گرفته بین چین و آمریکا هر روز بعدهای تازه ای پیدا میکند و با توجه به پیش بینی کارشناسان مبنی بر پیشی گرفتن اقتصاد چین از آمریکا در سال 2028 باید دید تا 7 سال آینده این دو کشور تا چه اندازه به مقابله با سیاست های انحصار گرایانه همدیگر خواهند پرداخت.

درحال حاضر بزرگترین مصرف کننده کامودیتی تولیدی در دنیا از جمله فلزات اساسی، فلزات با ارزش، مواد معدنی و غذایی کشور چین بوده و گسترش یوآن در سطح گسترده بین المللی میتواند تاثیر بالایی در جهت کنترل قیمت این کالاها داشته باشد و باعث سلطه گری محض این کشور بر بازارهای جهانی شود.