چهارمین رکود بزرگ اقتصاد ایران رقم خورد
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، شاخص مدیران خرید(یا همان شامخ) در آذرماه 1403 به طرز قابل‌توجهی کاهش یافته و نمایانگر رکود عمیق اقتصاد ایران در ماه مزبور است. بر این اساس، عدد شامخ معادل 45.5 واحد بوده و کمترین عدد بعد از تیرماه را به ثبت رسانده است(عددِ کمتر از 50 واحد بیانگر رکود است و هرچه این عدد کمتر باشد، رکود نیز بیشتر است).
بنا بر روایت مدیران، بی‌ثباتی و جهش نرخ ارز علاوه‌بر اینکه قیمت مواد اولیه را افزایش داده، قدرت خرید مشتریان و درنتیجه تعداد سفارشات را نیز محدود کرده است. همچنین، قطعی برق و کمبود انرژی، به معضل جدّی بنگاه‌های تولیدی تبدیل شده و تولید آن‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
شامخ صنعت نیز برای چهارمین ماه متوالی نزولی ماند و به عدد 46.8 واحد کاهش یافت. بر این اساس، بخش صنعت در آذرماه یکی از بدترین رکودهای خود در چند سال اخیر را تجربه کرده و فعالیت‌های تولیدی در این بخش به نسبت ماه قبل به طرز محسوسی کاهش یافته است.
اثرات رکود اقتصادی به مرور در سایر بخش‌های اقتصاد نیز نمایان خواهد شد، به عنوان مثال، در نبود تولید، نیاز بنگاه‌ها به استخدام نیروی کار نیز کمتر شده و در نهایت مشاغل ایجاد شده نیز کاهش یافته و بی‌ثباتی در بازار کار به مرور زمان افزایش یابد.
بنگاه‌ها در تنگنای نقدینگی
در نبود تولید، به مروز از سود شرکت‌ها نیز کاسته شده و منابع داخلی آن‌ها برای تامین مالی محدود شده است. همچنین بانک مرکزی سیاست انقباض‌پولی را در جهت کنترل تورم، در دستور کار قرار داده و در حال حاضر نشانه‌ای مبنی بر آسان‌گیری پولی وجود ندارد. با این اوصاف، بخش تولید به شدت دچار کمبود نقدینگی است.
از طرفی، جهش نرخ ارز، قیمت مواد اولیه را به شدت افزایش داده و شاخص قیمتی مواد اولیه در آذرماه به 83.9 واحد رسیده که بالاترین عدد بعد از اردیبهشت‌ماه محسوب می‌شود. این موضوع بیش از پیش، فشار بر بنگاه‌ها و بخش تولید را دوچندان کرده است. اثرات این افزایش‌ها در ماه‌های آتی در سبد خانوار و تورم مصرف‌کننده نیز نمایان خواهد شد.
نبود نقدینگی در کنار جهش ارزی و کمبود منابع انرژی و قطعی‌های برق، باعث شده تا بخش تولید به رکود تورمی دچار شود. اگر به جزئیات اجزاء مختلف شاخص مدیران خرید توجه کنیم، کاملا مشهود است که تمامی بخش‌ها در موضع رکود به سر می‌برند.
همانطور که از نمودار فوق نیز مشهود است، در میان اجزاء مختلف شاخص مدیران خرید، بیشترین کاهش در آذرماه مربوط به «میزان سفارشات جدید مشتریان» بوده که عدد 41.8 واحد را به ثبت رسانده و در پایین‌ترین سطح بعد از تیرماه 1403 قرار گرفته است.
توضیح: در گزارش شامخ، عدد 50 بیانگر عدم تغییر وضعیت اقتصاد نسبت به ماه قبل است و اعداد بالاتر از آن نشان‌دهنده رونق و پایین‌تر از 50 واحد نیز نشان‌دهنده رکود اقتصادی است.