تورم به کدام سو می‌رود؟
طبق گزارش مرکز آمار، تورم نقطه‌ای مردادماه (افزایش قیمت‌ها در مرداد سال جاری به نسبت مرداد سال قبل) به رقم 52.2 درصد رسید. اوج این رقم در تیرماه اتفاق افتاد و تورم عدد 54 درصد را نیز به خود دید و در بالاترین سطح دو دهه‌ی اخیر قرار گرفت.
چرا تورم جهش کرد؟
درحالی‌که تورم نقطه‌ای در اسفند سال گذشته عدد 34.7 درصد را ثبت کرده بود؛ اما با شروع سال جاری، دو عامل باعث شد تورم مجددا شعله‌ور شود:
- افزایش نرخ ارز از 4200 تومان به نرخ نیمایی
- کاهش احتمال دستیابی به توافق برجام و درنتیجه افزایش انتظارات تورمی
دولت با تخصیص ارز ترجیحی(4200 تومان) تا ابتدای سال جاری، با کسری بودجه بالایی مواجه میشد. از طرفی بعد از درگیری روسیه و اوکراین و افزایش قیمت جهانی غلات، انگیزه قاچاق گندم از ایران نیز افزایش پیدا کرده بود. دولت برای جلوگیری از قاچاق و در جهت کاهش کسری بودجه، ناچارا ارز ترجیحی را حذف کرد و بعد از آن، تورم ماهانه در خردادماه به رقم 12.2 درصد رسید و رکورد چهل ساله‌ی تورم ماهانه نیز شکسته شد. نمودار2 این مهم را به تصویر می‌کشد.
طی هفته‌های اخیر با از راه رسیدن اخبار مثبت برجامی و با کاهش اثر حذف ارز ترجیحی، سرعت رشد قیمت‌ها نیز کاهش پیدا کرد. و تورم از اوج 12.2 درصد به 2 درصد در مردادماه رسید. نمودار3 نیز مؤید این موضوع است.
مسیر پیشِ روی تورم چیست؟
تورم در ایران به شدت با کسری بودجه و درآمدهای نفتی گِره خورده است. طبق برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس، کسری بودجه‌ی دولت در سال جاری بیش از 700 هزار میلیارد تومان است، بنابراین اگر امکان دستیابی به درآمدهای نفتی برای دولت میسر گردد، کسری بودجه منجر به رشد نقدینگی و درنتیجه تورم خواهد شد.
اما در صورت احیای برجام، دولت به یک‌باره درآمدهای ارزی زیادی به دست خواهد آورد، از این طریق علاوه بر اینکه می‌تواند کسری بودجه خود را کنترل نماید؛ با تزریق دلار به بازار، ریال را جمع‌آوری نموده و از طریق سرکوب ارزی مانع رشد قیمت کالاها و خدمات خواهد شد. ضمن اینکه توافق برجام، انتظارات تورمی در جامعه را نیز به شدت کاهش داده و تورم نیز نزولی خواهد شد.