تحلیل بنیادی شرکت پتروشیمی شیراز
معرفی شرکت:
شرکت پتروشیمی شیراز به عنوان اولین واحد تولیدی صنایع پتروشیمی ایران به صورت شرکت سهامی خاص در سال ۱۳۴۳ و به منظور تولید کودهای شیمیایی ازته آغاز به فعالیت نمود و در سال ۱۳۸۳ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است. اولین طرح توسعه شرکت با بهره برداری از واحد سودا اش (سدیم کربنات) در سال ۱۳۵۲ به مرحله اجرا در آمد و سپس در سال ۱۳۵۵ با احداث واحدهای STPP و DAP روند توسعه ادامه یافت.
یکی از بزرگترین طرح‌های توسعه شرکت در سال ۱۳۶۴ به مرحله ی بهره برداری رسید. در این طرح واحدهای جدید تولید آمونیاک، اوره، اسید نیتریک، و نیترات آمونیوم با ظرفیتی معادل ۱۰ برابر واحدهای قدیم به همراه واحدهای کلر آلکالی، متانول، پرکلرین و آرگون به ترتیب طی سالهای ۱۳۶۷ و ۱۳۶۹ و ۱۳۷۲و ۱۳۷۳ به بهره برداری رسیدند.
با ادامه روند توسعه و به دنبال خارج ساختن واحدهای قدیمی از چرخه تولید ، طرح اوره و آمونياك سوم پتروشيمی شیراز در سال ۱۳۹۵ به بهره برداری رسید. با بهره برداری از این طرح سالانه ۶۷۷,۰۰۰ تن آمونياک و ۱,۰۷۳,۰۰۰ تن اوره تولید می‌گردد که نقش مهمی در تامین نیازهای کشور و همچنین عرضه به بازارهای جهانی خواهد داشت.
در حال حاضر طرفیت اسمی واحدهای تولیدی شرکت برابر با ۳,۲۴۹,۷۰۰ تن در سال می‌باشد.
این شرکت جزء واحدهای تجاری فرعی شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان (سهامی عام) بوده و کنترل کننده نهایی آن، شرکت سرمایه گذاری غدیر (سهامی عام) است. همچنین شرکت مالک ۱۰۰ درصد سهام شرکت خدمات فنی و مهندسی گسترش پتروشیمی شیراز (شرکت فرعی) که موضوع فعالیت آن ساخت و توليد انواع کيسه هاي پلي پروپيلن دولایه و لمينت، توليد انواع پارچه‌هاي گلي پروپيلن لمينت دار در ابعاد مختلف و فشردگي‌هاي مختلف مورد استفاده در کليه صنایع اعم از صنایع بسته بندي، کشاورزي، پتروشيميایي، غذایي، پزشكي و… است، می‌باشد.
مواد اولیه:
مواد اولیه شرکت عمدتا گاز مصرفی می باشد که از طریق خط لوله سراسری و از شرکت ملی گاز ایران تامین می‌گردد. میانگین نرخ گاز خوراک در سال مالی ۱۳۹۹ برابر ۱۶,۲۳۵ ریال و برای شش ماهه اول سال ۱۴۰۰ برابر ۲۶,۷۴۶ ریال می‌باشد. در سایر مواد مصرفی از قبیل آب، برق، بخار و سایر سرویس‌های جانبی پشتیبانی، توسط نیروگاه مجتمع تولید می‌گردد. تامین کنندگان عمده کیسه مصرفی مورد نیاز نیز شرکت‌های پلی تک سیرجان، گلسان كیسه و گلسان یافت می‌باشد.
محصولات تولیدی:
کود اوره گرانول و پریل: از اوره به صورت گسترده در کودهای شیمیایی به عنوان یک منبع مغذی و مناسب نیتروژن استفاده می شود.
آمونياک: آمونیاک مهمترین ترکیب هیدروژنی عنصر ازت است که از تجزیه مواد آلی ایجاد می‌گردد. بیشترین موارد استفاده آمونیاک درون واحدی است که در تهیه اوره، نیترات و اسید نیتریک استفاده می‌شود.
متانول: ماده‌ای سبک و فرار است که در تولید محصولاتی همچون حلال‌ها، رنگ‌ها، پلاستیک‌ها و ضدیخ‌ها استفاده می‌شود.
نیترات آمونیوم: نوعی کود شیمیایی است که برای نیتراته کردن خاک، جهت کشاورزی بکار می‌رود.
اسيد نيتريک: اين محصول اسيد قوی و مايعی خورنده است که برای تهیه کودهای شیمیایی، تولید نیترات‌های معدنی و آلی و صنایع پلاستیک سازی کاربرد دارد.
آرگون: این محصول عموماً جهت پر کردن حباب‌های لامپ‌ها و پنجره‌های دوجداره، تصفیه زیرکنیوم، و شستن فلزهای مذاب به منظور جدا کردن گازهای حل شده در آن به کار می‌رود.
محصول UAN :این محصول در میان شرکت‌های موجود در منطقه خلیج فارس به صورت انحصاری در اختیار شرکت پتروشیمی شیراز می باشد و دارای قابلیت جذب بهتر در زمین های کشاورزی، حمل ونقل و انبارداری راحت‌تر تلفات و ضایعات کمتر، ضریب شوری پایین‌تر، امکان پذیری افزودن سموم کشاورزی و سایر ریزمغذی‌ها و استفاده از زیرساخت‌های آبیاری قطره ای جهت توزیع در زمین و همچنین مزیت رقابتی بهتر جهت استفاده در شرایط خشک سالی می‌باشد. فرآیند تولید محصولات پتروشیمی شیراز به صورت زیر است:
تکنولوژی‌های تولید محصولات پتروشیمی شیراز به شرح زیر است:
نگاهی به صنعت اوره:
کود اوره با بالاترین مقدار نیتروژن در بین تمام کودهای جامد نیتروژنی، مهمترین کود در دنیاست. اوره در کشاورزی به عنوان کود شیمیایی حاوی نیتروژن و ماده اولیه بسیاری از ترکیبات شیمیایی مهم و صنعتی، بازار رو به رشدی دارد. اوره پرمصرف ترین، کود شیمیایی است که به عنوان منبع نیتروژن محصولات کشاورزی در جهت افزایش محصول و حاصلخیزی بیشتر خاک به کار گرفته می‌شود. با توجه به افزایش جمعیت و اهمیت مصرف خوراک، نقش اوره در روند تولید مواد غذایی موضوعی با اهمیت است. عوامل مختلفی بر تغییرات تقاضا اوره و کودهای شیمیایی تاثیرگذارند. از جمله این موارد میتوان به تغییرات آب و هوایی، رشد اقتصادی، تغییر جمعیت و نرخ مواد اولیه تولید اوره اشاره کرد. نحوه تولید و قیمت گذاری این محصول، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان داخلی و میزان فروش و صادرات هر یک از تولیدکنندگان، از موضوعاتی است که باید به آنان توجه کرد.
اوره و آمونیاک در ایران
در ایران ۷ شرکت پتروشیمی در صنعت اوره و آمونیاک فعالیت می‌کنند، شرکت های پتروشیمی شیراز، پتروشیمی پردیس، پتروشیمی خراسان، پتروشیمی کرمانشاه، پتروشیمی رازی، پتروشیمی لردگان و پتروشیمی مسجد سلیمان از شرکت های فعال در این زمینه هستند. پتروشیمی لردگان سال گذشته با طرفیت اسمی یک میلیون تن اوره، وارد مدار تولید شد. پتروشیمی مسجد سلیمان نیز چندی پیش به بهره برداری رسید، اما سهام آن تا امروز در بورس عرضه نشده است. پیش بینی می‌شود پتروشیمی هنگام نیز امسال به بهره برداری برسد. همچنین در این صنعت، شرکت‌های صنایع کشاورزی و کود زنجان، پتروشیمی گلستان، پتروشیمی زنجان، پتروشیمی هرمز و پتروشیمی همت نیز در حال احداث هستند.
بازار جهانی اوره:
مهمترین کشورهای تولید کننده اوره در جهان، عربستان، چین و قطر هستند. در حالی که تقریبا ۴۱ درصد از اوره مصرفی در شرق آسیا (چین و هند)، ۲۶ درصد در جنوب شرق آسیا و ۳ درصد در غرب آسیا مصرف می‌شود، یعنی حدود ۷۰ درصد از آوره تولیدی در آسیا مصرف می‌شود. بعد از آسیا، آمریکا با ۱۷ درصد و قاره اروپا با ۱۰ درصد در رتبه های بعدی قرار می‌گیرند. چین، هند، آمریکا، اروپا و برزیل ۷۰ درصد از کودهای تولید شده در جهان را مصرف می‌کنند. در این بین سهم چین با ۲۸درصد نسبت به دیگر کشورها بسیار بیشتر است.
ریسک‌های قیمتی صنعت اوره:
در این بین عواملی وجود دارند که باعث تقویت قیمت اوره در جهان و عواملی که باعث تضعیف نرخ اوره می‌شوند. این عوامل شامل موارد زیر است:
عوامل تقویتی:
- بسته شدن کارخانه‌های تولید اوره در چین
در حال حاضر چین به میزان ۹/۷ میلیون تن ظرفیت خالی اوره دارد که طی سال ۲۰۱۷ به میزان یک میلیون تن از آن بسته شده است. انتظار می‌رود تا پایان سال آینده بخش دیگری از ظرفیت تولید اوره چین تعطیل شود. مسائل مالی، نگرانی‌های محیط زیستی و نرخ بالای زغال سنگ می‌تواند موجب سریع‌تر تعطیل شدن واحدهای تولید اوره شود.
- رشد تقاضا در هند:
در برخی سال‌ها به دلیل شدت بارش های موسمی، مصرف اوره در هند بیشتر از حد انتظار می‌شود و این امر موجب رشد تقاضا شده است.
عوامل تضعیفی:
- سخت گیری اعمال شده بر کنترل محصولات زغال سنگ در چین
در سال ۲۰۱۷، قانون ۲۷۶ روز در چین (که در آن روزهای کاری معادن زغال سنگ از ۳۳۰ روز به ۲۷۶ روز کاهش پیدا کرد) موجب تقویت قیمت زغال سنگ و نتیجتا اوره شد در بخش زغال سنگ بخش زیادی از ظرفیت تولید باید به طور دائمی بسته شود، در حالی که قاطع به نظر می‌رسد، اما تضمینی وجود ندارد که این روند ادامه یابد. طی سال ۲۰۱۷ در چین، سه طرح توسعه جمعا به طرفیت ۳/۳ میلیون تن به دلیل عدم توجیه اقتصادی، که توسط شرکت‌های Chitianhua و Sinofert Fuling و Shandong Hual در حال انجام بود، منتفی شد. بنابراین CRU در پیش بینی خود، طرفیت جهانی تولید اوره را طی سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ به میزان ۳/۳ میلیون تن کاهش داده است. بهره برداری از برخی پروژه‌ها نیز به اواخر سال ۲۰۲۱ یا ۲۰۲۲ منتقل شده است. این در حالی است که این پروژه‌ها در صورت تامین مالی، پتانسیل این را دارند که زودتر به بهره برداری برسند.
بازار اوره برای ایران:
خریداران داخلی
به دلیل ماهیت اوره، بخش کشاورزی بیشترین تقاضا را برای این محصول دارد که به صورت حمایتی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد. بخش دیگر محصولات شرکت نیز از طریق بورس کالا به پتروشیمی‌هایی که صنایع پایین دستی دارند فروخته می‌شود. از این شرکت‌ها میتوان به سازمان صنایع دفاع، شرکت صنایع شیمیایی فارس، پتروشیمی شازند اراک، شرکت ماکرواینترنشنال، شرکت های عمران شیمی روز، عزت شیمی، ازنق شیمی و پتروشیمی ارومیه اشاره کرد.
خریداران خارجی
بازارهای صادراتی نزدیک به 80 درصد از تولید 6.5 میلیون تنی اوره ایران را به خود اختصاص داده اند. بیشترین حجم صادرات این محصول به کشورهای همسایه است. چین، هندوستان، افغانستان، عراق، امارات، سریلانکا، مالزی، میانمار، تایوان، کره جنوبی، سومالی، ترکیه و… از خریداران این محصول به شمار می‌روند. علاوه بر کشورهای همسایه بخشی از این محصول به برزیل نیز صادر می‌شود.
مقدار تولید: در سال 1400 با یک سناریوی محافظه کارانه و در نظر گرفتن تولید واقعی 9 ماهه و پیش بینی زمستان در نظر گرفته شده است. با توجه به اینکه شرکت طرح توسعه‌ای تولید سال آینده نیز برابر با امسال در نظر گرفته شده است که بسیار نزدیک به ظرفیت عملی است.
مقدار فروش:
هر ساله معادل 60 الی 70 درصد اوره فروخته شده پتروشیمی شیراز در بازارهای صادراتی بوده که این نسبت در سالهای بعدی ثابت در نظر گرفته شده است.
مبلغ فروش:
مبالغ فروش شیراز در سال جاری حاصل درآمد واقعی 9 ماهه و پیش بینی زمستان است. بنابر افشای خود شرکت به دلیل پیش فروش اوره در ماه های گذشته کماکان این محصول را با نرخ دلاری کمتری فروخته است به نحوی که متوسط دلاری فروش هشت ماه ابتدایی امسال در محدوده 300 دلار بوده است اما این شرکت در آذر ماه اوره را با نرخ 510 دلار صادر کرده است.
بهای تمام شده کالای فروش رفته:
در سالهای گذشته سربار تولید بیش از نیمی از بهای تمام شده را تشکیل میداد اما این نسبت در سال جاری به هم خورده است. به علت رشد ناگهانی قیمت گاز تحت تاثیر رشد حیرت آور گاز TTF هلند و گاز NBP بریتانیا نرخ گاز داخلی نیز دستخوش تغییر شد و از حدود 12 سنت به 40 سنت در حال حاضر رسیده است.
اما با در نظر گرفتن سقف قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها در سال ۱۴۰۱ که حداکثر ۵ هزارتومان خواهد بود ریسک تغییرات شدید قیمت در بهای مواد اولیه را نخواهد داشت.
نتیجه گیری:
در وضعیت فعلی که سمت و سوی نرخ‌های جهانی چندان مشخص نیست و قیمت دلار در بازار داخلی وضعیت با ثباتی را تجربه نمی‌کند نمی‌توان با قطعیت از آینده صحبت کرد اما باید اشاره کرد که رشد قیمت دلار برای پتروشیمی‌ها همچون شمشیری دو لبه است و اگرچه شرکت با نرخ‌های بالاتری محصولات خود را به فروش می‌رساند اما افزایش نرخ خوراک می‌تواند حاشیه سود این شرکت‌ها را تهدید کند.
با فرض دلار 30 تومنی و نرخ اوره 450 دلاری در سال آینده و همچنین ثابت ماندن سقف 5 هزار تومانی گاز خوراک و همچنین بدون افزایش سرمایه، انتظار داریم در سال 1401 شرکت پتروشیمی شیراز به ازای هر سهم 1,629 تومان سود بسازد.
ممنون. این جنس تحلیل ها مفید هستند.