افزایش نرخ سود بانکی چه تاثیری بر بورس دارد؟

با ابلاغ بانک مرکزی، نرخ سود سپرده‌ها و سود تسهیلات رسما افزایش یافت. به طور کلی افزایش نرخ بهره رقیبی برای بازارهای مالی(اعم از بورس، دلار، طلا و…) محسوب می‌شود. افزایش نرخ سود عموما انگیزه‌ی سرمایه‌گذاران برای خرید دارایی‌های ریسکی را کاهش داده و بخشی از سرمایه را در قالب سپرده‌ی بلندمدت در شبکه‌ی بانکی بلوکه می‌کند.

اما نکته حائز اهمیت این است که نرخ بهره در کنار تورم معنی پیدا می‌کند، در شرایطی که تورم حوالی 40 درصد است، نرخ بهره‌ی فعلی نمی‌تواند محرک خوبی برای سپرده‌گذاری در بانک باشد. در حال حاضر نرخ سود سپرده‌های بلندمدت با سررسید یک‌ساله معادل 20.5 درصد تعیین گردیده، این عدد بسیار کمتر از رشد قیمت کالاها و خدمات در بازه‌ی یک‌ساله است. بنابراین سپرده‌گذاری در بانک نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای خرید کالاها و خدمات باشد.

چرا نرخ بهره حقیقی مهم است؟

در شرایطی که انتظارات تورمی بالا است، نرخ بهره‌ی حقیقی(یا همان تفاضل نرخ بهره‌ی بانکی و تورم) منفی خواهد شد، این موضوع باعث شکل‌گیری تقاضا در بازار کالا و خدمات و درنتیجه تشدید تورم می‌شود.

بعد از اعمال تحریم‌ها در سال 97 و با اوج‌گیری انتظارات تورمی، نرخ سود بانکی متناسب با آن تغییر نکرد و ثابت نگه داشته شد، این امر نرخ بهره‌ی حقیقی را به شدت منفی کرد و در نهایت با سیال‌تر شدن نقدینگی(تبدیل نقدینگی از سپرده‌های بلندمدت به سپرده‌های کوتاه‌مدت و جاری)، افزایش تقاضا در بازارهای مالی را رقم زد؛ به نحوی که بورس به اوج خود رسید و از محدوده‌های تعادلی خود فاصله گرفت. دلار و طلا نیز دچار اضافه‌جهش قیمتی شدند و در نهایت ریزش همه‌ی بازارهای مالی در سال 99 را شاهد بودیم.

دولت برای کنترل تورم، اخیرا نرخ بهره را بالا برد تا بتواند از منفی بودن نرخ بهره حقیقی بکاهد و بخشی از نقدینگی سرگردان را در قالب سپرده‌های بلندمدت حفظ کند.

واکنش بازارها به افزایش نرخ سود بانکی

عموما افزایش نرخ بهره می‌تواند در بازارهای مالی و به ویژه بازار سهام نوسان ایجاد کند و عرضه‌ی سهام را رقم بزند؛ اما نکته حائز اهمیت این است که نرخ بهره‌ی اوراق از چندماه پیش افزایش داشته و این موضوع در بازار سهام نیز منعکس شده؛ از طرفی برخی بانک‌ها حتی قبل از اعلام افزایش نرخ سودبانکی، نسبت به افزایش آن اقدام کرده بودند؛ بنابراین ابلاغیه افزایش نرخ سود بانکی، شوک عجیبی به بازارهای مالی، من‌جمله بازار سهام وارد نمی‌کند.