تورم به کجا می‌رود؟ | تداوم کاهش قدرت خرید خانوار
آخرین گزارش مرکز آمار ایران در خصوص تورم شهریورماه نشان از تداوم سِیر صعودی تورم و کاهش قدرت خرید خانوار دارد. در حالیکه اقتصاد ایران سال جاری را با کاهش تورم آغاز کرد و حتی تورم ماهانه‌ی آن به عدد 0.7 درصد نیز کاهش یافته بود، متاسفانه مجددا از خردادماه در مسیر صعودی قرار گرفت. نمودار1 این مهم را به تصویر می‌کشد.
مطابق نمودار فوق، تورم ماهانه به طرز فزاینده‌ای رو به رشد بوده و به بالاترین رقم خود طی ده ماهه اخیر رسیده است. در پاسخ چرایی این موضوع، باید مجموعه‌ای از عوامل را واکاوی نمود. رشد متغیرهای پولی در کنار اوج‌گیری انتظارات تورمی، دو عامل مهمی بوده‌اند که این اتفاق ناخوشایند را رقم زده است.
مطابق آمار بانک مرکزی، پایه پولی ایران طی پنج ماهه ابتدایی سال جاری معادل 12.4 درصد رشد کرده، این درحالی است که همین رقم در مدت مشابه سال گذشته 2.9 درصد بوده؛ بنابراین، رشد 9.5 واحد درصدی متغیر مذکور نسبت به مدت مشابه سال گذشته، متعاقبا رشد نقدینگی و درنتیجه افزایش قیمت‌ها را رقم خواهد زد.
رصد لحظه‌ای و تحلیل روند روزانه بازارهای مالی در کانال تلگرامی تحلیل با سیگنال
دولت در سه ماهه ابتدایی سال حتی برای پرداخت حقوق کارکنان خود نیز به استقراض از بانک مرکزی روی آورد و در قالب برداشت از تنخواه آن، موجبات رشد پایه پولی را رقم زد. این برداشت، بیش از 50 هزار میلیارد تومان بوده است.
در کنار متغیر مذکور، از خردادماه سال جاری، انتظارات تورمی نیز به واسطه اخباری که در عرصه سیاست خارجی و همچنین حوادث مربوطه به افغانستان به گوش رسید. اوج گرفت و در نهایت بازتاب آن در بازارهای دارایی با پیشتازی بازار سهام و با یک وقفه‌ی کوتاه، در قیمت کالاها و خدمات نمایان شد.
کدام گروه‌های کالایی متورم‌تر شدند؟
آمارها نشان از این دارد که بیشتر بار تورمی شهریورماه از ناحیه دو گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و اجاره‌بهای مسکن بوده است. نمودار2 نیز مؤید این امر است.
مطابق نمودار فوق، میانگین کل تورم ماهانه در شهریورماه معادل 3.9 درصد بوده، اما این رقم برای گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به نسبت بالاتر بوده. نتیجه‌ی این امر توزیع نامتوازن تورم میان خانوارهای مختلف بوده است.
چه کسانی بیشتر متضرر شدند؟
از آنجائیکه وزن خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از سبد دهک‌های پایین درآمدی(خانوارهای با درآمد کمتر)، به نسبت بالاتر است؛ درنتیجه با متورم‌تر شدن قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، سبد دهک‌های پایین نیز به میزان بیشتری متورم می‌شود. نمودار3 توزیع تورم میان دهک‌های درآمدی مختلف را به نمایش می‌گذارد.
مطابق نمودار فوق، دهک‌های پایین درآمدی به نسبت دهک‌های بالا، تورم بیشتری را به خود دیده‌اند و درنتیجه قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد نیز به میزان بیشتری کاهش یافته است.
تغییر جهت تورم نقطه به نقطه؟
تورم نقطه به نقطه شهریورماه(افزایش قیمت‌ها در شهریور سال جاری به نسبت شهریور سال گذشته) بر خلاف ماه‌های گذشته، روند نزولی نداشته و رقم مربوطه از 43.2 درصد به 43.7 درصد افزایش یافته است.
همچنین، تورم سالانه(میانگین افزایش قیمت‌ها طی یک‌سال اخیر) همچنان در مسیر صعودی خود قرار دارد به مرز 46 درصد رسیده است. نمودار4 روند این دو متغیر را به تصویر می‌کشد.
مطابق نمودار فوق، تورم سالانه از رقم 26 درصد در شهریور سال گذشته به مرز 46 درصد در شهریور سال جاری رسیده است. از آنجائیکه این رقم بسیار نزدیک به سقف تاریخی خود(عدد 49.5 درصد در سال 74) است؛ بنابراین، نیاز به اتخاذ سیاست پولی انقباضی و کنترل تورم مبرم به نظر می‌رسد. چرا که در صورتی که از سقف قبلی خود عبور نماید، احتمال رسیدن به اعداد بالاتر بسیار است.