اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟ | 18 اسفند 99
من‌جمله سوالات مهم این روزها این است که رشد اقتصادی ایران طی سال جاری چه روندی را طی کرده و در ادامه احتمالا به چه سمت و سویی کشیده خواهد شد؟
مرکز آمار ایران، اخیرا آمار مهمی را در خصوص رشد اقتصادی ایران منتشر کرد؛ در نوشتار پیش‌ِ رو، سعی داریم به تحلیل و واکاوی این موضوع بپردازیم.
مطابق آمار مذکور، اقتصاد ایران طی نه ماهه ابتدایی سال جاری با احتساب نفت به میزان 1.2 درصد کوچک‌تر شده است و به تعبیر دیگر، رشد اقتصادی منفی 1.2 درصدی را به خود دیده است و همین رقم بدون احتساب نفت معادل منفی یک درصد بوده است.
کدام رشته فعالیت‌های اقتصادی چه سهمی از اقتصاد را دارند؟
مطابق آمار مذکور، تولید ناخالص داخلی ایران از رقم 5295 هزار میلیارد ریال در نه ماهه ابتدایی سال 1398 به رقم 5231 هزار میلیارد ریال در سال جاری کاهش یافته است.
در این بین، نکته‌ی حائز اهمیت این است که بعد از مدت‌‌ها، در پاییز سال جاری رشد اقتصادی ایران مثبت شد و این رقم با احتساب نفت معادل 0.8 و بدون احتساب نفت به رقم 0.2 درصد رسیده است.
احتمالا سوال دیگری که به ذهن مخاطب متبادر می‌شود این است که کدام بخش‌های اقتصادی چه سهمی از کل اقتصاد را به خود اختصاص داده‌اند؟ و کدام‌یک در رشد اقتصادی موثرتر هستند؟
نمودار1 سهم گروههای عمده از تولید ناخالص داخلی را به تفکیک رشته فعالیت‌های مختلف طی دو سال 98 و 99 به تصویر می‌کشد.
سهم گروههای عمده در تولید ناخالص داخلی:
مطابق نمودار فوق، بخش خدمات بالای 50 درصد از کل تولید ناخالص داخلی ایران را به خود اختصاص داده است(بخش خدمات شامل حمل و نقل، رستوران و هتل‌داری، بخش سلامت و بهداشت، اطلاعات ارتباطات، گردشگری و… می‌باشد.) و از آنجائیکه طی نه ماهه ابتدایی سال جاری به واسطه شیوع ویروس کرونا، این بخش از اقتصاد دچار رکود شد؛ درنتیجه، سهم آن از 54 درصد در سال 98 به 52 درصد در حال حاضر کاهش یافت.
بعد از خدمات، بخش صنعت و استخراج نفت و گاز طبیعی بیشترین سهم از کل تولید را به خود اختصاص داده‌اند.
کدام زیربخش‌های اقتصادی چه مقدار رشد را به خود دیدند؟
شاید بد نباشد که رشد هرکدام از رشته فعالیت‌های اقتصادی را به طور جداگانه بررسی نمائیم. نمودار2 رشد هرکدام از زیربخش‌های اقتصادی را به تفکیک نشان می‌دهد.
همانطور که از نمودار فوق نیز مشهود است، آنچه که باعث شده است تا رشد اقتصادی در نه ماهه‌ی نخست سال جاری، رقم منفی را به خود ببیند، بخش خدمات بوده است.
این بخش به دلیل شیوع ویروس کرونا و اعمال محدودیت‌‌‌های بیشتر در رفت و آمد، رشد منفی را تجربه کرد و از آنجائیکه بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است، برآیند کل رشد اقتصادی نیز منفی شد.
سِیر زمانی رشد اقتصاد ایران به چه نحوی بوده است؟
برای اینکه فراز و فرود رشد اقتصادی ایران با تمامی جوانب آن نمایان شود، لازم است این موضوع را در سِیر زمان بررسی کنیم.
نمودار3 این مهم را به خوبی نشان می‌دهد.
مطابق نمودار فوق، اقتصاد ایران بعد از خروج ترامپ از برجام در اردیبهشت 1397، وارد روند رکودی شده و رشد منفی را به ثبت رسانده است.
به گونه‌ای که مشخصا در تابستان 1397 این رقم به عدد 9.7- درصد رسید و دلیل آن را باید در اعمال تحریم‌های سنگین در بخش نفتی جستجو کرد.
بعد از آن نیز رشد اقتصادی ایران تماما منفی بوده و در پاییز سال جاری، مجددا روزنه‌‌های امید نمایان شده و رشد اقتصادی رقم مثبتی را به خود دید.
همچنین، پیش‌بینی‌های سازمان‌های معتبر بین‌المللی و مراکز آماری و پژوهشی داخلی حاکی از این است که رشد اقتصادی ایران با فروکش کردن موج کرونا، طی سال آتی مثبت باشد.
طبیعتا این امر می‌تواند با ایجاد بازدهی و سود بیشتر برای شرکت‌ها، P/E آن‌ها را به واسطه‌ی افزایش EPS مخرج، تا حد قابل قبولی کاهش دهد.