چگونه تحریم غرب بر طلای روسیه می تواند نتیجه معکوس داشته باشد؟

پس از تهاجم روسیه به اوکراین حدود یک ماه پیش، ایالات متحده و متحدان غربی آن به سرعت مجموعه‌ای از تحریم‌های اقتصادی و تجاری را علیه روسیه اعمال کردند. این محدودیت ها شامل محدودیت خرید نفت و تحریم الیگارش‌های میلیاردر نزدیک به رئیس جمهور ولادیمیر پوتین می‌باشند.

روسیه نیز با اعمال ممنوعیت های صادراتی از جمله تجهیزات مخابراتی، پزشکی، وسایل نقلیه، کشاورزی، تجهیزات الکتریکی و همچنین برخی از محصولات جنگلی مانند چوب، به تحریم ها پاسخ داد. اما ممنوعیت ایالات متحده برای معاملات طلا با روسیه واکنش‌های متفاوتی را در سراسر جهان به همراه داشته است. روز پنج‌شنبه، ایالات متحده به صراحت اعلام کرد که هرگونه تراکنش مربوط به طلا مربوط به بانک مرکزی روسیه از قبل تحت پوشش تحریم‌های موجود است و هر گونه تخلف احتمالاً تحریم‌های ثانویه را به دنبال خواهد داشت.

روسیه حدود 132 میلیارد دلار ذخایر طلا دارد که تقریباً 20 درصد از ذخایر در بانک مرکزی روسیه است که به لطف افزایش فعالیت خرید از زمان الحاق کریمه در سال 2014 است. این ذخایر، همراه با 630 میلیارد دلار ذخایر ارزی روسیه، می تواند به تامین مالی هزینه های جنگی این کشور کمک کند. اعلامیه ایالات متحده برای مسدود کردن معاملات طلا در کنار گروه هفت و متحدان اتحادیه اروپا انجام شد که ممنوعیت ذخیره طلا را نیز اعمال خواهند کرد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه پوتین ممنوعیت ذخایر خارجی را دزدی نامید و آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی اوایل این ماه فاش کرد که حدود 300 میلیارد دلار مسدود شده است.

با این حال گروهی از کارشناسان خوشبین نیستند که ممنوعیت طلا به همان اندازه مؤثر باشد اما عده ای دیگر  می گویند که پوتین ممکن است اقدام متقابل نهایی علیه همه تحریم ها را رونمایی کرده باشد.

گمانه زنی های فزاینده ای از سوی مقامات آمریکایی وجود دارد مبنی بر اینکه روسیه از ذخایر عظیم طلای خود برای حمایت از ارز خود به عنوان راهی برای دور زدن تأثیر تحریم ها استفاده می کند. یکی از راه‌های انجام این کار مبادله طلا با ارز خارجی نقدشونده‌تر است که مشمول تحریم‌های فعلی نیست. راه دیگر فروش شمش از طریق بازارها و دلالان طلا خواهد بود.

با این حال برخی از کارشناسان اکنون دلیل منع معاملات طلای روسیه را زیر سوال می برند. هر گونه تحریم بر ذخایر طلای روسیه چیزی جز آشکار کردن میزان درک بوروکرات های دولتی از طلا نیست.

براین لاندین، سردبیر گلد نیوز لتر  Gold Newsletter گفت: زیبایی طلا، بر خلاف ارزها، این است که یک ذخیره ارزش غیرقابل ردیابی است که طرف مقابل ندارد. روسیه حداقل در مقادیر کمتر می تواند به راحتی طلا را در بازار آزاد بفروشد. لاندین با اشاره به اینکه چین نشان داده است که خریدار مشتاق طلا است، افزود: در مقادیر عمده می تواند به راحتی طلا را بدون سابقه معامله به چین بفروشد.

جف رایت، مدیر سرمایه‌گذاری ولف پک کپیتال  Wolfpack Capitalمی‌گوید به هر حال احتمالاً فروش طلا اولین انتخاب روسیه نیست، زیرا می‌تواند به طور موثر نشانه‌ای از سقوط کامل اقتصاد این کشور و نشانه‌ای از ضعف رهبری روسیه باشد. رایت افزود: در عوض روسیه به احتمال زیاد به جای فروش طلا به فروش نفت با تخفیف به کشورهای همسو با روسیه متوسل می شود.

چند روز پیش پوتین به شرکت های نفت و گاز روسیه دستور داد نفت و گاز خود را منحصراً به روبل به کشورهای غیردوست بفروشند.

پوتین دستور داده است که قراردادهای گاز با کشورهای غیر دوست آنهایی که مسئول تحریم‌ها علیه روسیه هستند به روبل تسویه شود. همچنین به بانک مرکزی روسیه و تامین‌کنندگان گاز مانند گازپروم یک هفته فرصت داد تا این تغییر را اجرا کنند. سال گذشته حدود 97 درصد از فروش گاز خارجی گازپروم به یورو و دلار بود. پرداخت‌های انرژی راه نجاتی برای اقتصاد روسیه است که به طور فزاینده منزوی شده است و فروش گاز غرب ضربه تحریم‌های سخت را کاهش داده است. پس از سقوط 40 درصدی روبل در پی حمله روسیه به اوکراین روبل توانسته است بخش زیادی از ضررهای خود را در برابر دلار پس بگیرد اگرچه هنوز نزدیک به 30 درصد پایین تر از سطح قبل از حمله است.

مشخص نیست پوتین تا کجا حاضر است برای اجرای این دستور پیش برود. هفته گذشته روسیه علی رغم گمانه زنی ها مبنی بر اینکه ممکن است به روبل پرداخت کند پرداخت اوراق قرضه مهمی را به دلار آمریکا انجام داد. وینیسیوس رومانو، تحلیلگر ارشد ریستاد گفت: در یک سناریوی شدید، اصرار بر پرداخت روبل ممکن است باعث شود خریداران جنبه‌های دیگر قراردادشان مانند مدت زمان را بازگشایی کنند. در تحلیل نهایی، تحریم‌ها احتمالاً ضربه بزرگی به اقتصاد روسیه وارد می‌کنند، اما روسیه هنوز هم ممکن است اهرم‌های مهمی برای کاهش این ضربه داشته باشد.