چرا کاهش قیمت نفت خبری بد برای اقتصاد جهان و آمریکا است؟

به طور سنتی اینگونه تلقی می‌شد که کاهش قیمت نفت به معنای رشد اقتصاد در جهان است. هنگامی که قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند، نفت ارزان قیمت به بازارها تزریق شده و منجر به حرکت چرخ‌های صنعتی می‌شود.

اما کاهش‌های اخیر قیمت نفت به دلیل احتمال وقوع رکود اقتصادی است، نه به خاطر فراوانی انرژی ارزان؛ و این موضوع می‌تواند به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش انرژی منجر شود.

بخش انرژی یکی از ارکان اصلی اقتصاد آمریکا و جهان است و کاهش شدید قیمت نفت می‌تواند باعث از بین رفتن فرصت‌های شغلی، کاهش درآمدهای مالیاتی و تبعات اقتصادی گسترده‌تر شود—گرچه ممکن است برخی بخش‌ها از این کاهش منتفع شوند.

از واردکننده به صادرکننده

تا چندی پیش، کاهش قیمت نفت در آمریکا با استقبال زیادی مواجه می‌شد. بنزین ارزان‌تر به‌معنای درآمد قابل تصرف بیشتر برای مصرف‌کنندگان، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل برای کسب‌وکارها، و رونق در صنایعی بود که نفت را به‌عنوان نهاده استفاده می‌کنند. اما در سال ۲۰۲۵، این دیدگاه ساده‌انگارانه دیگر کاربرد ندارد. معادله اقتصادی به‌شدت تغییر کرده است.

در سال ۲۰۰۵، ایالات متحده روزانه حدود ۱۲.۵ میلیون بشکه نفت و فرآورده‌های نفتی وارد می‌کرد. در آن زمان، کاهش قیمت نفت باعث صرفه‌جویی عظیمی در هزینه‌های وارداتی کشور می‌شد و فواید خالص اقتصادی مشخصی داشت. اما در سال ۲۰۲۵، این وضعیت کاملاً معکوس شده است.

به لطف رونق نفت شیل، آمریکا اکنون صادرکننده‌ی خالص حدود ۲.۳ میلیون بشکه در روز از نفت خام و فرآورده‌های پالایش‌شده است. بنابراین وقتی قیمت نفت کاهش می‌یابد، آمریکا در صادرات بیشتر ضرر می‌کند تا آن‌چه از واردات صرفه‌جویی می‌شود.

این بدان معناست که امروز کاهش قیمت نفت در واقع کسری تجاری آمریکا را افزایش می‌دهد همان مشکلی که اعمال تعرفه‌ها قرار بود آن را حل کند.

در این میان، طنز ماجرا اینجاست که برخی از پر سر و صداترین طرفداران تعرفه‌ها، که معتقدند باعث بهبود تراز تجاری می‌شود، از کاهش قیمت نفت نیز استقبال می‌کنند—در حالی که این کاهش، قدرت صادراتی آمریکا را تضعیف کرده و کسری را تشدید می‌کند.

به نشانه نگاه کنید، نه فقط به قیمت

مسئله‌ی مهم دیگر دلیل کاهش قیمت نفت است. قیمت‌ نفت ممکن است به دلایل مختلفی کاهش پیدا کنند: افزایش عرضه، کاهش تقاضا، یا ترس از وقوع مشکلات اقتصادی.

به عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۰، قیمت نفت به‌طور تاریخی سقوط کرد و حتی برای مدت کوتاهی منفی شد. اما دلیل آن رونق اقتصادی و افزایش تولید نفت نبود، بلکه همه‌گیری کرونا بود که باعث تعطیلی جهانی اقتصاد شد.

اکنون نیز کاهش قیمت نفت ناشی از فراوانی انرژی ارزان نیست، بلکه به دلیل نگرانی از وقوع رکود اقتصادی است. این کاهش، خبر خوبی نیست بلکه علامت هشدار جدی است.

بنابراین می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که کاهش قیمت نفت نه به معنای ایجاد رشد در اقتصاد جهان بلکه به معنای ترس از ایجاد رکود در اقتصاد جهانی است. رکودی که سرریز آن می‌تواند به اقتصاد آمریکا نیز وارد شود.

انرژی؛ ستون فقرات اقتصاد آمریکا

اگر شرایط اقتصادی بدتر شود، سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساخت‌های انرژی و تولید جدید کاهش خواهد یافت. همان افرادی که شعار «حفاری، حفاری، حفاری!» سر می‌دادند، ممکن است خود را در وضعیتی ببینند که دکل‌های نفتی تعطیل می‌شوند، هزینه‌های سرمایه‌ای کاهش می‌یابد و مشاغل حذف می‌شوند.

وقتی قیمت‌ها به زیر سطح سوددهی نفت شیل برسد، تولیدکنندگان عقب‌نشینی می‌کنند و این مسأله تأثیرات زنجیره‌ای در سراسر اقتصاد دارد.

اگرچه مصرف‌کنندگان از قیمت پایین‌تر بنزین سود می‌برند، اما باید بدانیم که بخش انرژی اکنون نقش بزرگی در اقتصاد ایالات متحده ایفا می‌کند. این بخش میلیون‌ها شغل ایجاد کرده، اقتصاد چندین ایالت را پایه‌گذاری کرده و سهم عمده‌ای در تولید ناخالص داخلی دارد. زمانی که قیمت نفت به‌شدت کاهش می‌یابد، درآمدهای مالیاتی کم می‌شود، اشتغال کاهش می‌یابد، و سودآوری شرکت‌های انرژی ضربه می‌خورد.

نگاهی چندوجهی

بنابراین دفعه بعد که کسی گفت «کاهش قیمت نفت به نفع آمریکا است»، به تصویر کامل‌تر نگاه کنید. شاید در سال ۲۰۰۵ این حرف درست بود، اما در سال ۲۰۲۵، اوضاع پیچیده‌تر شده است.

نباید با نسخه‌ی اقتصادی دیروز، اقتصاد امروز را تحلیل کنیم. دنیای انرژی تغییر کرده—و جایگاه آمریکا در این دنیا نیز. کاهش قیمت نفت ممکن است هنوز باعث ارزان‌تر شدن بنزین شود، اما به‌عنوان نشانه‌ای از تحولات گسترده‌تر در اقتصاد، این کاهش هشداری است که نادیده گرفتن آن، به زیان ما تمام می‌شود.