پشتیبانی صنعت نفت از ۷۰‌میلیون شغل

درمجموع، صنعت نفت به‌‌‌‌‌تنهایی حدود 70‌میلیون شغل را در سراسر جهان پشتیبانی می‌کند. بافت محلی صنعت نفت یکی از ویژگی‌های ماندگار آن است.مناطق، شهرها، روستاها و جوامعی در سراسر جهان هستند که صنعت نفت کارفرمای اصلی، محرک فرصت‌های اقتصادی، میزبان دکل‌ها، پالایشگاه‌ها و دانشگاه‌‌‌‌‌های نفت و درعین‌‌‌‌‌حال مایه غرور مدنی و محلی آنهاست. «شهرهای نفتی» در هر گوشه از جهان وجود دارند و «میدلند» در ایالت تگزاس آمریکا، «آبردین» اسکاتلند، «ظهران» عربستان‌سعودی، «پورت هارکورت» نیجریه و «بندر احمدی» در کویت تعدادی از آنها هستند، بنابراین شنیدن درباره بحران استخدام در صنعت نفت، کمبود نیروی کار، عقب‌‌‌‌‌راندن نسل‌های جوان از دنبال‌‌‌‌‌کردن مشاغل حرفه‌‌‌‌‌ای در صنعت نفت و کمترپرداختن به مسائل این صنعت در دانشگاه‌‌‌‌‌ها نگران‌‌‌‌‌کننده است.

طیفی از عوامل ممکن است پشت این روندها باشد. این تصور که صنعت نفت گزینه‌‌‌‌‌ای قابل‌اتکا برای اشتغال بلندمدت نیست از جمله آنهاست و این دیدگاه‌های نادرست باعث می‌شود تا تصور غلط «نفت بخشی از آینده انرژی پایدار نیست» ایجاد می‌شود. این روند با توجه به کاهش مشاغل و اخراج‌‌‌‌‌های انبوه پیش‌بینی‌‌‌‌‌شده در مسیر تحقق هدف به‌‌‌‌‌صفررساندن کربن در فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی که حتی از سوی برخی سهامداران انرژی حمایت می‌شود، تشدید شده‌است. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی به‌‌‌‌‌روزشده درباره «نقشه‌راه کربن‌صفر» طی سال‌2023 برآورد کرده‌است که در صنایع مرتبط با سوخت‌های فسیلی، در بازه زمانی سال‌های 2022 تا 2030، ‌سیزده میلیون شغل از دست می‌رود که تقریبا‌ برابر با ازدست‌رفتن سالانه یک‌میلیون و 600‌هزار شغل، ماهانه 135‌هزار شغل و روزانه 4‌هزار و 500 شغل است.

نقطه مقابل این است که مشاغل نو در صنایع جایگزین ایجاد خواهد شد، اما چالش‌های بی‌شماری پیش‌روی این موضوع وجود دارد و نمی‌توان قابلیت انتقال مجموعه مهارت‌های شغلی را متصور بود؛ در واقع تازه‌‌‌‌‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی درباره اشتغال در صنایع انرژی جهان اعلام می‌کند که محدودیت‌هایی برای انتقال مهارت‌ها به حوزه‌های انرژی پاک وجود دارد. همه مشاغل مربوط به انرژی پاک در یک مکان واحد کنار هم قرار نمی‌گیرند یا مهارت‌ها در این زمینه با مشاغل ازدست رفته شباهتی ندارند. کارگرانی که در اواخر سال‌های کاری خود هستند، ممکن است تمایلی به تغییر حوزه کاری خود نداشته باشند، زیرا احتمال دارد درآمد آنها در صنایع نفت و گاز نسبت به‌دستمزد در بیشتر فعالیت‌های مربوط به حوزه تولید انرژی‌های نو بیشتر باشد. متخصصان صنایع نفت و گاز به‌دلیل سطح بالای مهارتشان، اتحادیه‌‌‌‌‌های کارگری تثبیت شده، لزوم جبران خطرهای شغلی و الزام‌‌‌‌‌های پویایی درمیان پردرآمدترین در هر بخش هستند.

مشاغل صنایع نفت و گاز

آژانس بین‌المللی انرژی به‌‌‌‌‌طور ویژه، درباره مشاغل صنایع نفت و گاز، سیگنال‌های متفاوتی درباره نیازهای نیروی کار در آینده نزدیک ارسال کرده‌است. حدود یک سال‌پیش از اینکه آژانس بین‌المللی انرژی نخستین‌بار سناریوی انتشار خالص صفر کربن (NZE) خود را در سال‌2021 مطرح کند، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی در گفت‌‌‌‌‌وگو با خبر‌‌گزاری آناتولی گفته بود که نگرانی اصلی من این است که‌میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در حال کار در صنعت نفت هستند، صنایع مرتبط با نفت‌خام و گاز طبیعی نیز ستون‌‌‌‌‌های محکمی برای اقتصاد جهانی هستند، اگر این صنایع سقوط کنند، تاثیر منفی بر اقتصاد جهانی نیز خواهند داشت. در سناریوی به صفر رساندن انتشار کربن آژانس بین‌المللی انرژی، سناریویی که به‌‌‌‌‌تازگی ازسوی سیاستگذاران استفاده می‌شود، بخش نفت و گاز تا سال‌2030 با کاهش بیش از 2.5میلیون شغل یا حدود 20‌درصد طی این بازه روبه‌رو خواهد بود.

شمشیر داموکلس

از دست‌دادن انبوه مشاغل پیش‌بینی‌شده با اجرای سناریوی یادشده مانند شمشیر داموکلس بر سر کارگران صنعت نفت و گاز در همه‌جا قرار دارد، افزون بر این، تاثیر انبوه نیروهای تعیدل شده یا تعطیلی بعضی از صنایع به حوزه اقتصادی محدود نمی‌شود و می‌تواند بر هماهنگی اجتماعی هم اثرگذارد. نمونه‌‌‌‌‌های گذشته به اندازه کافی در سراسر جهان از جوامعی که در پی تعطیلی اجباری یک صنعت برای بازسازی تلاش کرده‌اند، وجود دارد. در اوپک، ما پیامی روشن و ثابت درباره مشاغل صنعت نفت داریم، «جهان به تعداد بیشتری از آنها نیاز خواهد داشت»، پیش‌بینی می‌کنیم که تقاضای نفت تا سال‌2045 به 116‌میلیون بشکه در روز برسد و برای برآورده‌کردن آن و توسعه بیشتر فناوری‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، به نیروی کار بیشتری نیاز داریم.