برای عبور از شرایط بحرانی به ۵ هزار اتوبوس نیاز داریم

از طرفی فرسودگی اتوبوس‌های بین‌شهری، در سال‌های اخیر خسارت‌های زیادی را به بار آورده است. با مروری بر اخبار، مشخص می‌شود که برخی تصادفات به‌دلیل فرسودگی اتوبوس‌ها بوده است؛ از اتوبوس خبرنگاران گرفته تا بروز حادثه برای دانش‌آموزان در ماه گذشته. حال با نزدیک شدن به تعطیلات نوروزی، کمبود و فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل بین‌شهری بار دیگر توجهات را جلب کرده است.

تسهیلاتی که مورد استقبال قرار نگرفت

چندی پیش، معاون وزیر راه و شهرسازی آخرین وضعیت فرسودگی اتوبوس‌های بین شهری را تشریح کرد و گفت: در زمینه اتوبوس برون‌شهری دچار فرسودگی هستیم و بیش از 70 تا 80درصد اتوبوس های فعلی کشور بالای 15 سال سن دارند، در حالی که میانگین سن ناوگان در دنیا کمتر از پنج سال است.

وی در پاسخ به اینکه چه برنامه‌ای برای نوسازی این ناوگان دارید؛ اظهار کرد: در ناوگان اتوبوسی کشور، هم با کمبود مواجهیم و هم فرسودگی داریم و باید واردات و نوسازی را با هم پیش ببریم. در این سال‌ها چند کار انجام شده که مهم‌ترین آن مصوبه شورای اقتصاد، یعنی تامین 85هزار ناوگان بوده که حدود 9هزار دستگاه آن اتوبوس است.

رضا اکبری ادامه داد: این مصوبه در واقع تسهیلاتی را ایجاد می‌کند که تولیدکنندگان داخلی یا واردکنندگان بتوانند اتوبوس وارد کنند و بر اساس پیمایشی که بعد از آوردن اتوبوس‌ها در کشور اتفاق می‌افتد، از محل صرفه‌جویی سوخت در اثر بهینه‌سازی، گواهی صرفه‌جویی دریافت کنند. این مصوبه به دلیل اینکه ساختارش اصطلاحا حالت پسینی دارد، یعنی تسهیلات بعد از واردات اتفاق تعلق می‌گیرد، مورد استقبال قرار نگرفته و تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان تمایلی به اجرای آن نشان نداده‌اند.

رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اضافه کرد: با فعالان این بخش جلساتی برگزار کردیم. آنها حرف‌شان درست است و می‌گویند باید اول وام داده شود، زیرا وام آخر کار فایده‌ای ندارد و آنها سرمایه اولیه می‌خواهند.

وی بیان کرد: با همکاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حال پیگیری هستیم تا بتوانیم این مصوبه را به پیشینی تبدیل کنیم.

اکبری با اشاره به اینکه در قانون بودجه سال گذشته، امسال و در برنامه هفتم، سه تا چهار مصوبه برای واردات اتوبوس داشتیم، اظهار کرد: مصوبه واردات را امسال تحت عنوان مصوبه اربعین، خرداد ماه از دولت گرفتیم که از خرداد تا کنون در وزارت صمت ثبت سفارش انجام شده است. تعدادی از آنها تایید فنی از ما دریافت کردند. همچنین تعداد کمی از این ثبت سفارش ها توانسته به واردات تبدیل شود.

در شرایط ایده‌آل به 8هزار دستگاه اتوبوس نیاز داریم

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: به طور کل حدود 150 دستگاه اتوبوس خریداری شده که وارد مرزها خواهد شد. حدود 70 دستگاه وارد کشور شده و حدود 75 دستگاه هم در گمرکات و درحال انجام فرآیند ترخیص است. البته این اعداد بسیار کوچک بوده و اگر حدود 2هزار دستگاه اتوبوس وارد کشور شود حداقل 3هزار دستگاه دیگر نیاز است که کشور را از وضعیت بحرانی دور کند.

رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور با اشاره به اینکه در آستانه سفرهای نوروزی قرار داریم و احتمالا بلیت اتوبوس کم است، گفت: برای وضعیت ایده آل در کشور حداقل به 8هزار دستگاه اتوبوس نیاز داریم. تولیدکنندگان داخلی حرف‌شان این است که باید حداقل نصف هزینه تمام‌شده اتوبوس را در روز اول به آنها تحت عنوان وام بدهیم که این عدد قابل‌توجهی است. یعنی اگر بخواهیم هزار دستگاه اتوبوس را در داخل تولید کنیم، اگر بر فرض 10میلیارد تومان وام برای هر اتوبوس بدهیم، حدود 10هزار میلیارد تومان می‌شود که فعلا این بودجه را کسی تامین نکرده است. تامین آن در توان وزارت راه و سازمان راهداری هم نیست. با وزارت نفت و صمت هم چند مکاتبه کردیم که هیچ‌کدام تا کنون به نتیجه نرسیده است. معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: در بحث واردات هم بروکراسی واردات پیچیده است. واردات اتوبوس حدود 18مرحله دارد.

بعضی از این فرآیندها مهلت دارد. یعنی اگر واردکننده در راس زمانی یک یا دوماه نتواند به مرحله بعد برود، به‌خصوص در مساله تخصیص ارز، دوباره این فرآیند به مرحله اول بازمی‌گردد که این موضوع باعث شده است استقبال از واردات اتوبوس در این فرآیند به شدت کاهش یابد.

وی همچنین بیان کرد: کسانی هم که توانسته‌اند اتوبوس وارد کنند به شدت از این وضعیت گلایه‌مند هستند. اگرچه جلسات بسیاری با وزیر صمت و وزیر راه و شهرسازی برگزار کردیم و جمع‌بندی این بود که اگر واقعا در کوتاه مدت بخواهیم 2هزار تا 3هزار دستگاه اتوبوس را سریعا وارد کنیم، باید مصوبه‌ای از سران قوا بگیریم و اختیار کل این فرآیند به وزیر راه و شهرسازی داده شود و کل فرآیند ثبت‌سفارش، تایید فنی و حتی تخصیص ارز را وزارت راه انجام دهد.

به گفته این مقام مسئول، قبلا هم این موضوع مسبوق به سابقه بوده است. مثلا برای واردات کشنده در سال‌های قبل از 1400، کل فرآیند در اختیار وزارت راه و شهرسازی بود و همه این فرآیندها را انجام داد.

اکبری در پایان گفت: اگر این اتفاق رخ بدهد، می‌توانیم قول بدهیم که 2هزار دستگاه اتوبوس را ظرف یک سال وارد کنیم.