نگاهی به جایگاه ولایت فقیه

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا آیت الله محمدعلی جاودان در کتاب ره‌نمای طریق در پاسخ به سوالی درباره ولایت فقیه نوشت: مساله ولایت فقیه یکی از مسائل مسلم فقه شیعه و سنی است. اگر اختلافی هست در مراتب آن است. کسی نمی تواند مسلمان باشد و به هیچ وجه ولایت فقیه را قبول نداشته باشد.

جاودان در پاسخ به این سوال که «آیا قبول داشتن ولایت فقیه جزئی از احکام دین اسلام است یا صرفا یک نظریه سیاسی اسلامی می باشد و آیا عدم التزام به آن اشکال دینی دارد؟» اضافه کرد: بنا بر این هر کسی که مقلد است، ولایت فقیه در مرتبه افتاء یعنی فتوا دادن فقیه را قبول دارد. زیرا دلیل ندارد که من نظر این فقیه و عالم را در امر دین بپذیرم. پذیرش نظرات فقیه، آن هم به صورت بدون برو برگرد و قطعی، به معنای قبول ولایت علمی فقهی اوست.

وی افزود: در عالم اسلام کسی نیست که از یک فقیه تقلید نکند؛ چه شیعه و چه سنی. البته مگر دسته های اندک از روشنفکران و یا وهابی مسلکان جدید ایرانی که خود را از عالم و فقیه، مستغنی می دانند و با اندک فهم و دانایی به قرآن مراجعه می کنند و می خواهند حرف اسلام را به دست آورند.

این استاد حوزه ادامه داد: مرحله دوم ولایت فقیه، ولایت فقیه در مساله قضاست که این هم مورد قبول عموم مسلمانان متدین، چه شیعه و سنی است. البته در این مرحله بسیاری در مرحله عمل، سستی و کوتاهی دارند اما در واقع این گونه افراد به دنبال این هستند که مشکل خود را حل کنند و آن را از هر راه ممکن پیگیری می کنند.

وی از ولایت در اجرای احکام به عنوان مرحله سوم یاد کرد که مورد قبول بسیاری از فقیهان است و افزود: مرحله چهارم مرحله حکومت و جانشینی امام معصوم است که پاره ای از فقیهان بزرگ از جمله مرحوم نراقی، مرحوم لاری و مرحوم امام خمینی (ره) به آن اعتقاد داشته اند. مرحوم امام در درس های ولایت فقیه می فرمایند «ولایت فقیه از موضوعاتی است که تصور آن، موجب تصدیق می شود و چندان به برهان احتیاج ندارد. به این معنی که هر کس عقاید و احکام اسلام را حتی اجمالا دریافته باشد. چون به ولایت فقیه برسید و آن را به تصور آورد، بی درنگ تصدیق خواهد کرد و آن را ضروری و بدیهی خواهد شناخت».

جاودان افزود: حضرت امام(ره) در جای دیگر در توضیح معنای آن می فرماید «سنت و رویه پیامبر اکرم(ص) دلیل بر لزوم تشکیل حکومت است. زیرا اولا خود، تشکیل حکومت داد و تاریخ گواهی می دهد که تشکیل حکومت داده است؛ والی به اطراف می فرستاده، به قضاوت می نشسته و قاضی نصب می فرموده، سفرایی به خارج و نزد روسای قبایل و پادشاهان روانه می کرده، معاهده و پیمان می بسته، جنگ را فرماندهی می کرده و خلاصه احکام حکومتی را به جریان می انداخته است. ثانیا برای پس از خود به فرمان خدا حاکم تعیین کرده است. وقتی خداوند متعال برای جامعه پس از پیامبر اکرم(ص) تعیین حاکم می کند به این معنی است که حکومت پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) نیز لازم است و چون پیامبر با وصیت خویش، فرمان الهی را ابلاغ می نماید، ضرورت تشکیل حکومت را نیز می رساند».

وی نتیجه گرفت: پس اصل ولایت فقیه را نمی توان منکر بود. تقلید از هر مرجع بر اساس اصل ولایت فقیه است. شما به چه دلیل فتوای مرجع خودتان را عمل می کنید؟ چون او را صاحب ولایت در افتاء می دانید. اگر به دلیل اختلاف در قضاوت به یک مجتهد مراجعه و طبق حکم او عمل کردید که واجب است، این ولایت در قضاست.

این استاد حوزه ادامه داد: تا اینجا در میان اهل نظر اختلاف نیست ولی مراحل بعد ممکن است مورد بحث و نظر و اختلاف باشد. بنا بر این اگر کسی هیچ مرتبه ای را قبول ندارد، از همه مذاهب اسلام دور است اما اگر مرحله اول و دوم را قبول دارد، از نظر اصل مذهب مشکلی نخواهد داشت. اگر چنین کسی تخریب نمی کند و فقط توقف در مرحله عقیده دارد، حرف نادرست نمی زند و تضعیف نمی کند، نماز خواندن پشت سر او طبق قواعد اشکال ندارد. (صفحه 345)

ولایت فقیه در وصیت نامه حاج قاسم سلیمانی

سردار شهید قاسم سلیمانی در چند جای وصیت نامه خود به موضوع ولایت فقیه اشاره کرده است. مثلا خطاب به مردم می نویسد: برادران و خواهرانم! جهان اسلام پیوسته نیازمند رهبری است؛ رهبری متصل و منصوب شرعی و فقهی به معصوم. خوب می دانید منزّه ترین عالِم دین که جهان را تکان داد و اسلام را احیا کرد، یعنی خمینی بزرگ و پاک ما، ولایت فقیه را تنها نسخه نجات بخش این امت قرار داد؛ لذا چه شما که به عنوان شیعه به آن اعتقاد دینی دارید و چه شما که به عنوان سنّی اعتقاد عقلی دارید، بدانید [باید] به دور از هرگونه اختلاف، برای نجات اسلام خیمه ولایت را رها نکنید. خیمه، خیمه رسول الله است. اساس دشمنی جهان با جمهوری اسلامی، آتش زدن و ویران کردن این خیمه است. دور آن بچرخید. والله والله والله این خیمه اگر آسیب دید، بیت الله الحرام و مدینه حرم رسول الله و نجف، کربلا، کاظمین، سامرا و مشهد باقی نمی ماند؛ قرآن آسیب می بیند.

وی خطبا به علما و مراجع تقلید نوشت: سربازتان از یک برج دیده بانی، دید که اگر این نظام آسیب ببیند، دین و آنچه از ارزش های آن [که] شما در حوزه ها استخوان خُرد کرده اید و زحمت کشیده اید، از بین می رود. این دوره ها با همه دوره ها متفاوت است. این بار اگر مسلّط شدند، از اسلام چیزی باقی نمی ماند. راه صحیح، حمایت بدون هر گونه ملاحظه از انقلاب، جمهوری اسلامی و ولیّ فقیه است.

سیدالشهدای مقاومت افزود: راه امام(ره) مبارزه با آمریکا و حمایت از جمهوری اسلامی و مسلمانان تحت ستم استکبار، تحت پرچم ولیّ‌فقیه است. من با عقل ناقص خود می دیدم برخی خنّاسان سعی داشتند و دارند که مراجع و علماء مؤثر در جامعه را با سخنان خود و حالت حق به جانبی به سکوت و ملاحظه بکشانند. حق واضح است؛ جمهوری اسلامی و ارزش ها و ولایت فقیه میراث امام خمینی (ره) هستند و می‌بایست مورد حمایت جدی قرار گیرند.

منبع: ایرنا