ضرب‌آهنگ نزولی نفت

چاشنی بحران در بازار انرژی

تنش‌های تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان، آمریکا و چین،‌بار دیگر شعله‌‌‌‌‌‌ور شده‌است. دونالد ترامپ، رئیس‌‌‌‌‌‌جمهور ایالات‌متحده، موج جدیدی از تعرفه‌های سنگین را بر واردات از ده‌‌‌‌‌‌ها کشور از جمله چین اعمال‌کرده و تعرفه واردات بر بسیاری از کالاهای چینی را به 104‌درصد رسانده‌است. این اقدام بلافاصله با واکنش تند پکن همراه شد؛ به‌طوری‌که چین نیز تعرفه‌های خود بر کالاهای آمریکایی را از 34 به 84‌درصد افزایش داد. این جنگ تعرفه‌‌‌‌‌‌ای با ایجاد نااطمینانی گسترده در بازارهای بین‌المللی، پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها درباره رشد اقتصادی جهان را تحت‌تاثیر قرارداده و ترس از رکود اقتصادی را تشدید کرده‌است. بازار انرژی که ارتباط مستقیمی با فعالیت‌های اقتصادی دارد، نخستین قربانی این نزاع اقتصادی بود. تحلیلگران معتقدند ادامه این روند می‌تواند رشد تقاضای نفت چین را بین 50 تا 100‌هزار بشکه در روز کاهش دهد؛ رقمی قابل‌توجه برای بازار جهانی. 

درمیان این تحولات، تصمیم اخیر اوپک‌پلاس برای افزایش تولید نفت نیز به‌عنوان عامل کلیدی در سقوط قیمت‌ها مطرح شده‌است. این گروه که شامل کشورهای عضو اوپک و متحدان غیرعضو آن چون روسیه است، اعلام کرد؛ از ماه مه تولید نفت را به میزان 411‌هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد، اگرچه هدف این تصمیم پاسخ به تقاضای بالقوه بازار بود، اما در شرایط کنونی که ترس از رکود جهانی وجود دارد، این افزایش به‌‌‌‌‌‌جای تثبیت بازار، ریسک اشباع بازار و کاهش بیشتر قیمت‌ها را افزایش داده‌است. بنا بر پیش‌بینی بانک گلدمن‌ساکس، در صورت تداوم وضعیت فعلی، قیمت نفت‌برنت تا پایان سال‌2025 ممکن است به 62‌دلار و نفت وست‌تگزاس اینترمیدیت(WTI) به 58 دلار در هر بشکه برسد. این ارقام تا سال‌2026 حتی ممکن است به‌‌‌‌‌‌ترتیب به 55 و 51 دلار نیز کاهش یابد.

کاهش ذخایر نفت‌خام آمریکا

با وجود سیل اخبار منفی، داده‌های منتشرشده از موسسه نفت آمریکا(API) روزنه‌‌‌‌‌‌ای از امید را به بازار وارد کرد. بر اساس این گزارش، ذخایر نفت‌خام آمریکا در هفته منتهی به 4‌آوریل با کاهش 1.1‌میلیون بشکه‌‌‌‌‌‌ای مواجه شده‌است؛ درحالی‌که پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها حاکی از افزایش 1.4میلیون بشکه‌‌‌‌‌‌ای بود. این کاهش نشان‌دهنده تداوم مصرف داخلی و احتمالا ثبات نسبی در بخشی از تقاضا در ایالات‌متحده است، با این‌حال این عامل مثبت هنوز نتوانسته بر فشارهای نزولی ناشی از عوامل ژئوپلیتیک و ساختاری غلبه‌کند.

موج جهانی از واکنش‌ها

اتحادیه اروپا نیز به صف کشورهایی پیوسته است که در‌برابر تعرفه‌های آمریکا واکنش نشان‌داده‌اند. انتظار می‌رود که کشورهای اروپایی نخستین اقدامات متقابل‌خود علیه سیاست‌های تعرفه‌‌‌‌‌‌ای ترامپ را تا پایان هفته اعلام کنند. کانادا نیز اقدامات مشابهی را در دستور کار دارد. افزایش اقدامات تلافی‌‌‌‌‌‌جویانه و تشدید درگیری‌های اقتصادی می‌تواند به‌‌‌‌‌‌سرعت به کاهش تجارت‌جهانی، کاهش رشد اقتصادی و در نهایت کاهش مصرف انرژی منجر شود.

نقش آمریکا برای کنترل قیمت

برخی تحلیلگران آمریکایی معتقدند؛ دولت ترامپ ممکن است به‌‌‌‌‌‌طور هدفمند به‌دنبال کاهش قیمت نفت باشد. به گفته «اشلی کلتی»، تحلیلگر انرژی در شرکت Panmure Liberum، دولت آمریکا معتقد است؛ صنعت نفت و گاز داخلی می‌تواند دوره‌‌‌‌‌‌ای از نوسانات قیمتی را پشت‌سر بگذارد و در عین‌حال به‌دنبال تضعیف موقعیت رقبای بین‌المللی خود است، با این‌حال بسیاری از ناظران این دیدگاه را خوش‌بینانه و غیرواقع‌‌‌‌‌‌بینانه می‌دانند و هشدار می‌دهند که کاهش مفرط قیمت نفت ممکن است منجر به توقف تولید در برخی شرکت‌های شیل و باز‌شدن دوباره فضا برای سلطه اوپک بر بازار شود.

سقوط قیمت نفت روسیه

در ادامه روند نزولی قیمت‌ها، قیمت نفت صادراتی روسیه(ESPO Blend) نیز برای اولین‌بار به زیر سقف قیمتی 60‌دلار که توسط کشورهای غربی تعیین‌شده، سقوط کرده‌است. این تحول می‌تواند تاثیرات ژئوپلیتیک مهمی به‌دنبال داشته‌باشد، به‌ویژه در شرایطی که روسیه تحت‌فشارهای تحریمی فزاینده قرار دارد و به درآمدهای نفتی برای حفظ ثبات اقتصادی نیازمند است.

دوراهی سیاست و اقتصاد

مجموعه‌‌‌‌‌‌ای از عوامل – از جنگ تجاری گسترده، افزایش تولید اوپک‌ تا نااطمینانی‌‌‌‌‌‌های اقتصادی – دست به‌دست هم داده‌اند تا قیمت نفت به سطحی چهار‌ساله کاهش یابد، اگرچه برخی نشانه‌‌‌‌‌‌ها از تقاضای پایدار در آمریکا امیدهایی ایجاد‌کرده‌اند، اما تا زمانی‌که روابط بین‌المللی به‌ویژه میان آمریکا و چین به ثبات نرسد و سیاست‌های تولیدی اوپک با چشم‌‌‌‌‌‌انداز تقاضا هماهنگ نشود، بازار نفت در وضعیت شکننده باقی خواهد ماند. این تحولات نه‌‌‌‌‌‌تنها تاثیرات فوری بر قیمت‌ها دارند، بلکه بر توازن قوا میان تولیدکنندگان بزرگ، نقش سیاست در اقتصاد انرژی و آینده بلندمدت بازار نفت نیز سایه افکنده‌‌‌‌‌‌اند.