سقوط سهمگین بازار بورس جهانی و بیتکوین: دلیل چه بود؟
امروز با شروع معاملات در بازارهای جهانی شاهد افت سنگین تمام شاخص‌ها بودیم.
نفت WTI به زیر ۶۰ دلار به ازای هر بشکه کاهش یافت. همینطور بیتکوین به زیر سطح کلیدی ۷۵ هزار دلار رسید و اتریوم نیز نتوانست سطح کلیدی ۱۵۰۰ دلار را حفظ کند.
تقریبا تمام بازارها ریزش سنگین را تجربه کردند. در معاملات آسیایی شاخص‌های سهام آسیایی سهمگین ترین افت از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸ را ثبت کردند.
· هنگ‌کنگ: ریزش حدود ۱۲ درصدی سهام، شدیدترین سقوط در بین بازارهای آسیایی
· تایوان: افت نزدیک به ۱۰ درصد
· چین: کاهش ۸ درصدی شاخص شانگهای
· ژاپن: توقف موقت معاملات به دلیل نوسانات شدید؛ شاخص نیکی ۲۲۵ بیش از ۷ درصد کاهش یافت
· کره‌جنوبی: سقوط ۵ درصدی
· استرالیا: افت بیش از ۴ درصد
سهام شرکت‌های فناوری آسیا به‌شدت آسیب دیدند:
- TSMC (بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه دنیا): افت نزدیک به ۱۰ درصد
- Foxconn (تأمین‌کننده اصلی اپل): کاهش ۱۰ درصدی
- در هنگ‌کنگ، غول‌های فناوری چین مانند علی‌بابا، تنسنت و شیائومی همگی سقوط کردند.
در ژاپن، شرکت‌هایی مانند Tokyo Electron و Yaskawa Electric به ترتیب بیش از ۱۳ و ۱۹ درصد ریزش داشتند. شرکت نینتندو نیز به دلیل تأخیر در عرضه نسخه جدید کنسول Switch، بیش از ۷ درصد افت کرد.
در ادامه و با بازگشایی بازار سهام اروپا شاهد آن بودیم که موج فروش سنگین به سهام اروپایی نیز سرایت کرد.
شاخص Stoxx 600 اروپا در آغاز معاملات بیش از ۶ درصد افت داشت. تمامی بخش‌ها و بازارهای مهم اروپایی زیان قابل توجهی را تجربه کردند.
شاخص DAX آلمان در ابتدای معاملات با سقوطی بیش از ۹.۵ درصد مواجه شد.
شاخص Stoxx 600 هفته گذشته نیز با ریزش ۸.۴ درصدی، بدترین عملکرد هفتگی خود در پنج سال اخیر را ثبت کرده بود.
در دهه گذشته، تنها زمان اوج‌گیری همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ شرایط بدتری در بازارهای اروپایی ثبت شده بود.
سهام شرکت‌های صنایع دفاعی که ماه‌های اخیر رشد چشمگیری داشتند، امروز با افت قابل‌توجهی روبه‌رو شدند:
راین‌متال آلمان (Rheinmetall): افت تا ۲۷٪ در دقایق ابتدایی بازار، سپس کاهش به ۱۷٪
Thyssenkrupp آلمان: ریزش ۱۰٪
Saab سوئد: کاهش ۷.۳٪
معاملات سهام Leonardo ایتالیا نیز به دلیل افت شدید، متوقف شد.
چرا بازارهای مالی سقوط کردند
دلیل سقوط بیتکوین، معرفی تعرفه‌های سنگین توسط ترامپ علیه کشورهای دیگر در هفته گذشته بود.
هفته گذشته ترامپ برنامه خود برای وضع تعرفه ۱۰ درصدی بر روی تمام واردات ایالات متحده به همراه تعرفه اضافی علیه کشورهایی که مازاد تجاری سنگین با ایالات متحده دارند، اعلام کرد.
این مساله منجر به آن شد که موجی از عدم اطمینان در اقتصاد جهانی شکل بگیرد و چشم انداز رکود اقتصادی سنگین برجسته شود.
در طرف دیگر نیز چین و اتحادیه اروپا تهدید کردند که در پاسخ به تعرفه‌های ترامپ، تعرفه بیشتر بر واردات از ایالات متحده وضع خواهند کرد.
به عنوان مثال چین یک تعرفه۳۴ درصدی علیه واردات از ایالات متحده به همراه ممنوعیت صادرات فلزات کمیاب به این کشور وضع کرد.
در طرف دیگر شاهد آن هستیم که طی ماه‌های گذشته علی‌رغم یک دوره طولانی انقباض پولی توسط فدرال رزرو، یکبار دیگر تورم در ایالات متحده در حال افزایش است.
این موضوع به کسری بودجه شدید دولت ایالات متحده به خاطر نرخ بهره بالا باز می‌گردد که منجر به بار بهره نزدیک به ۲ تریلیون دلار برای سال جاری شده است.
برخی کارشناسان، مانند بیل آکمن، از رئیس‌جمهور خواسته‌اند تعرفه‌ها را برای ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورد. او هشدار داد که در غیر این صورت «در آستانه یک زمستان اقتصادی خودساخته قرار خواهیم گرفت». این گفته در حالی است که آکمن یکی از طرفداران وضع تعرفه بود.
کی‌یر استارمر، نخست وزیر انگلستان نیز از کشورها خواسته است تا وارد جنگ تجاری با ایالات متحده نشوند و به تعرفه‌های ترامپ پاسخ ندهند.
اگرچه برخی تحلیلگران معتقدند که در نهایت ترامپ از تصمیم خود برای وضع تعرفه علیه کشورها عقب نشینی خواهد کرد، اما برخی دیگر بر این نظر هستند که جنگ تجاری تازه شروع شده است خصوصا اگر کشورهای دارنده اوراق خزانه‌داری آمریکا (در راس آنها چین و ژاپن) اعلام کنند که برای حمایت از اقتصاد مجبور به فروش اوراق قرضه این کشور هستند.
کشورها چه اقداماتی برای کنترل اوضاع کرده‌اند؟
چین که اخیرا بدون هیچ مصامحه‌ای اعلام کرده آماده هرگونه جنگ با ایالات متحده است، به سرعت محرک‌های مالی جدیدی برای حمایت از اقتصاد چین و دستیابی به رشد اقتصادی جاه طلبانه ۵ درصدی خود در سال ۲۰۲۵ اعلام کرد.
گفتنی است جمعیت بیش از یک میلیارد نفری چین به خوبی می‌تواند تقاضای جمعیت ۳۰۰ میلیون نفری ایالات متحده را پوشش داده و رشد اقتصادی کوتاه مدت چین را تضمین کند.
اما در بلندمدت، اقتصاد چین همچنان نیازمند ورود منابع به داخل کشور خواهد بود مگر اینکه بتواند جایگاه یوان به عنوان ابزار پرداخت بین المللی را تثبیت کند که کاری بسیار دشوار است.
شی جین پینگ سال‌ها است که با اعلام برنامه «رفاه مشترک» قصد دارد تا با تقویت تقاضای داخلی بتواند بازار مصرف کنندگان چینی را گسترش دهد و تعرفه‌های اخیر ترامپ می‌تواند محک جدی برای اثربخشی این سیاست باشد.
در این میان دولت چین طی بیانه‌ای اعلام کرد که «گام‌های سیاستی ملموس و مؤثری برای ایجاد ثبات در بازار سرمایه و بازگرداندن اعتماد به بازار برداشته می‌شود و اقدامات احتمالی مربوطه به‌طور متوالی اجرا می‌شود».
همچنین دولت چین ضمن اذعان به این حقیقت که صادرات چین به ایالات متحده ۱۵ درصد از کل صادرات چین را تشکیل می‌دهد گفت که چین در تلاش است تا با کمک همکاران اقتصادی و تجاری و همکاری با بازارهای نوظهور بازارهایی جایگزین پیدا کند.
در طرف دیگر نیز انتظار می‌رود کشورهای اروپایی با محرک‌های مالی و پولی به رکود اقتصادی احتمالی پاسخ دهند. پیشتر دولت آلمان اقداماتی برای گسترش کسری بودجه و کمک به رشد اقتصادی انجام داده بود و احتمالا سایر دولت‌ها نیز از این منطق پیروی کنند. همچنین انتظار می‌رود که بانک مرکزی اروپا به زودی چند مرحله دیگر کاهش نرخ بهره انجام دهد.
همچنین در بازارهای شرط بندی، احتمال کاهش ۰.۲۵ درصدی نرخ بهره آمریکا در جلسه ماه مه فدرال رزرو طی ۲۴ ساعت گذشته از ۲۲ درصد به ۳۲ درصد افزایش یافته است.
این محرک‌های پولی و مالی می‌تواند از رشد اقتصاد جهانی حمایت کند و منجر به افزایش دارایی‌های مالی نظیر شاخص‌های سهام و کامودیتی‌ها شود. با این همه تا زمانی که مساله جنگ تجاری مشخص نشود دورنمای روشنی برای اقتصاد جهانی وجود ندارد.