ساعت‌های تابستانی: از چالش‌های ۱۴۰۳ تا امید به هماهنگی ۱۴۰۴
اجرای طرح تغییر ساعت کاری کارکنان دولت در سنوات گذشته مسائل و مشکلات بسیاری برای مردم ایجاد کرد: از مادری که برای رساندن فرزندش به مهدکودک دچار مشکل بود تا کارمندی که در تاریکی صبح با نگرانی به محل کار می‌رفت. این مسائل تنها کسری از مواردی است که مردم در سامانه ارتباط مردم و دولت(سامد) مطرح کرده‌اند. سامانه‌ای که پل ارتباطی مردم و دولت است و شهروندان مسائل، مطالبات و پیشنهادهای خود را در آن ثبت می‌کنند.
در این میان مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری در گزارش‌های «پیش‌نگر؛ بازخوانی مهمترین مشکلات مردم در سال 1403»، داده‌های سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) را تحلیل می‌کند تا مسائل تکراری را شناسایی و به دستگاه‌های اجرایی هشدار دهد.
اکنون در آستانه تغییر ساعت کاری کارکنان دولت گزارش‌هایی از این دست می‌توانند کمک کار دولت در احتراز از مسائل پیشین و بهبود خدمت رسانی به شهروندان شوند.
از گذشته تا امروز
تغییر ساعت رسمی و تنظیم ساعات کاری کارکنان دولت، سابقه‌ای طولانی دارد. در دولت مرحوم آیت الله هاشمی (1370)، تغییر ساعت رسمی 100 مگاوات صرفه‌جویی کرد. در دولت احمدی‌نژاد (1384)، این سیاست لغو شد، هرچند توانیر از صرفه‌جویی 1.5 درصدی خبر داد. در دولت رئیسی (1401)، مجلس از 1402 تغییر ساعت رسمی را ممنوع کرد که از فروردین 1403 اجرا شد و اینگونه به افزایش ناترازی انرژی دامن زد.
در سال 1404 اما، دولت پزشکیان لایحه‌ای برای احیای تغییر ساعت رسمی به مجلس ارائه کرد. این لایحه، تدوین‌شده توسط سازمان اداری و استخدامی و وزارت نیرو، به دنبال صرفه‌جویی 1000 تا 1500 مگاواتی بود. اما مجلس بررسی فوری را رد کرد و بررسی به 1405 موکول شد. در نتیجه دولت طبق مصوبه مجلس می بایست از 15 خرداد تا 15 شهریور ساعات کاری را از 6 صبح آغاز کند.
در این میان وزیر نیرو نیز پیشنهاد شروع از 15 اردیبهشت را مطرح کرد که در نهایت در دولت مقرر شد از 20 اردیبهشت اجرا شود.
دولت پزشکیان: تعهد به هماهنگی
دولت پزشکیان متعهد به اجرای این طرح با کمترین فشار بر کارکنان است.
رئیس سازمان اداری و استخدامی اظهار داشت: «هدف ما صرفه‌جویی در انرژی است، اما نه به قیمت دشواری برای کارکنان. شناورسازی ساعات کاری در دست بررسی است.» رئیس‌جمهور پزشکیان تاکید کرد: «قانون باید مشکلات مردم را حل کند.» این تعهدات، امیدی برای 1404 است.
تابستان 1403: چالش‌های مردم
تابستان 1403، سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) پر از پیام‌هایی شد که مشکلات تغییر ساعت کاری را بازگو می‌کردند. کارمندی از کرج نوشته بود: «مترو صبح زود نیست، هزینه تاکسی اینترنتی بالاست.» مادری در تهران گلایه کرد: «مهدکودک ساعت 7 باز می‌شود.» داده‌کاوی در سامد، چالش‌های را نشان دادند:
● نبود حمل‌ونقل عمومی پیش از 6 صبح.
● ناهماهنگی مهدکودک‌ها با ساعات کاری.
● فعالیت برخی ادارات مانند تامین اجتماعی تا ساعت 16.
● روشن ماندن سیستم‌های سرمایشی پس از ساعت کاری.
● ناامنی تردد زنان در تاریکی صبح.
● اختلال در ساعت بیولوژیکی کارکنان.
● تاخیر در ارائه خدمات برخی ادارات تا ساعت 8.
● بیشترین گلایه‌ها از خوزستان.
● پیشنهاد اجرای دائمی تغییر ساعت کاری.
این پیام‌ها هشداری برای 1404 هستند.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی: همراه با مردم
هنگامی که نایب‌رئیس کمیسیون انرژی از پیام‌های سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) آگاه شد، سخنانش بازتاب دغدغه‌های مردم بود. او گفت: «نظارت ضعیف، مشکل اصلی است. این مسئله نه‌تنها در این طرح، بلکه در بسیاری از سیاست‌ها دیده می‌شود. دولت هم مجری است، هم ناظر. وقتی بخشنامه اتمام کار در ساعت 13 صادر می‌شود، وزرا باید اجرای آن را پیگیری کنند، نه اینکه تخلف ادارات بی‌پاسخ بماند.»
درباره ناامنی زنان و ناهماهنگی مهدکودک‌ها اظهار داشت: «این مشکلات واقعی‌اند. مردم از ناامنی صبحگاهی برای زنان شاغل و ناهماهنگی مهدکودک‌ها گلایه دارند. در تابستان، ساعت 6 صبح هوا روشن است، اما در زمستان، تاریکی برای کارکنانی که از شهریار به تهران می‌آیند، دشوار است، به‌ویژه برای زنان. استانداران باید با توجه به شرایط اقلیمی و اجتماعی، ساعات کاری را تنظیم کنند.»
درباره اتلاف انرژی افزود: «مردم از روشن ماندن سیستم‌های سرمایشی گلایه دارند. وقتی بخشنامه خاموشی این سیستم‌ها صادر می‌شود، دستگاه‌های اجرایی باید نظارت دقیق کنند. مجلس نظارت کلی دارد، اما نمی‌تواند تک‌تک ادارات را بررسی کند.»
او تغییر ساعت رسمی را راه‌حل بهتری دانست: «مردم تغییر ساعت رسمی را ترجیح می‌دهند. این سیاست سال‌ها موفق بود و هماهنگی ایجاد می‌کرد. لغو آن اشتباه بود.»
او پیشنهاد کرد: «دولت سامانه‌ای دیجیتال برای گزارش تخلفات ادارات راه‌اندازی کند تا مردم مستقیماً مشکلات را مطرح کنند. تیم‌های بازرسی باید فعال‌تر شوند. استانداران نیز در مناطقی مانند خوزستان که گرما شدید است، ساعات کاری را زودتر آغاز کنند.»
پیشنهادها برای تابستان 1404
در بهار 1404، گزارش‌های پیش‌نگر سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) راهنما هستند. پیشنهادهای زیر می‌توانند چالش‌ها را رفع کنند:
● فعال‌سازی مترو و اتوبوس از 5 صبح.
● هماهنگی مهدکودک‌ها و شناورسازی ساعات کاری والدین.
● ایجاد سامانه دیجیتال برای گزارش تخلفات و تقویت بازرسی.
● تشکیل کارگروهی برای اجرای آزمایشی تغییر ساعت رسمی.
● تنظیم ساعات کاری توسط استانداران بر اساس اقلیم.
● تقویت امنیت صبحگاهی و ساعات شناور برای زنان.
● اطلاع‌رسانی گسترده درباره طرح.
● ارائه دستورالعمل‌های وزارت بهداشت برای کاهش اختلالات.
● پاداش به ادارات هماهنگ و جریمه متخلفان.
سخن پایانی: امید به 1404
تابستان 1403 درس‌هایی ارزشمند داشت. پیام‌های سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد)، که مرکز ارتباطات مردمی آن‌ها را تحلیل کرد، راهگشا شدند.
تعهدات دولت پزشکیان و سخنان نایب‌رئیس که با پیام‌های مردم همخوانی داشت، امیدبخش است.
تابستان 1404 فرصتی است تا این طرح رضایت مردم را جلب کند. آیا با پیشنگری دولت لبخند مردم جای گلایه‌هایشان را خواهد گرفت؟
منبع: ایرنا