خلاصی اروپا از گاز روسیه؟

سیاستگذاران در حال اجرای اقداماتی برای مقابله با این چالش‌ها هستند که از جمله آنها می‌توان به تنوع‌بخشیدن به منابع وارداتی LNG و تسریع در استقرار منابع انرژی تجدیدپذیر اشاره کرد که هدف از آنها دستیابی به امنیت انرژی و پایداری و در عین‌حال کاهش وابستگی به واردات انرژی از روسیه است. بندر ویلهلمشاون تاریخی غنی به‌عنوان یک بندر استراتژیک در آلمان دارد. این مکان در ابتدا به‌عنوان پایگاه دزدان دریایی در قرن چهاردهم به خدمت گرفته‌شده بود و بعدها به یک پایگاه تجاری و دریایی مهم تبدیل شد، با این حال در سال‌2022، این شهر ساحلی با تبدیل‌شدن به خانه اولین ترمینال گاز شناور آلمان، نقشی مهم‌تر را عهده‌دار شد.

این ترمینال نقش اساسی در تضمین عرضه گاز به سراسر اروپا در زمانی‌که این قاره با خطر تمام‌شدن گاز مواجه بود، ایفا کرد و همچنان در حال انجام ماموریت است. در پاسخ به کاهش عرضه گاز خط لوله روسیه به اتحادیه اروپا پس از تهاجم روسیه به اوکراین، ساخت زیرساخت‌های اولین ترمینال گازی شناور آلمان با نام اسپرانزا تنها در 10 ماه تکمیل شد. کاهش واردات گاز از مسکو تهدیدی جدی برای کمبود انرژی و خاموشی در قاره‌سبز بود. این ترمینال، LNG را دریافت، آن را دوباره به حالت گازی تبدیل و در شبکه گسترده خطوط لوله گاز اروپا تزریق می‌کند.

مقابله با بحران انرژی

تا سال‌2023، ترمینال اسپرانزا حدود 6‌درصد از کل مصرف گاز آلمان را تامین می‌کرد که نشان‌دهنده سهم قابل‌توجه آن در مقابله با بحران انرژی بود. این امر به ‌جایگزینی بخش بزرگی از گازی که قبلا از روسیه از طریق خطوط لوله می‌رسید، کمک‌کرده و قیمت گاز را به سطوح نزدیک به قبل از بحران جنگ کاهش داده‌است. با وجود پاسخ کوتاه‌مدت به بحران، اروپا همچنان با چالش‌هایی در تضمین امنیت و ثبات انرژی مواجه است. افزایش اتکا به LNG پیچیدگی‌ها و خطرات جدیدی را ایجاد می‌کند که به‌طور بالقوه بر رقابت صنعتی و گذار به‌جایگزین‌های انرژی پاک تاثیر می‌گذارد.

وزرای انرژی اتحادیه اروپا به‌طور مکرر برای حل بحران انرژی و تصویب قوانین اضطراری، از جمله اقداماتی برای تنظیم قیمت گاز و اطمینان از تامین انرژی، ملاقات‌هایی داشته‌اند. این بحران در نهایت منجر به کاهش رکورد در انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌ای اتحادیه اروپا شد و تلاش‌ها برای استقرار منابع انرژی تجدیدپذیر را تسریع کرد، با این حال انتقال و امنیت انرژی اروپا همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، چراکه با چالش‌هایی مانند قیمت بالای انرژی و وابستگی به واردات LNG گره‌خورده است.

اصلاحات در بازار برق

سیاستگذاران در حال اجرای اقداماتی برای کاهش این ریسک‌ها هستند، از جمله اصلاحات در بازار برق و تلاش برای تقویت تولید انرژی تجدیدپذیر. با نگاهی به آینده، سیاستگذاران بر تنوع‌بخشیدن به منابع گازی، افزایش تولید هیدروژن و توسعه زیرساخت‌های انرژی متمرکز شده‌اند و هدف آنها دستیابی به امنیت انرژی و پایداری در مواجهه با چالش‌های ژئوپلیتیک و زیست‌محیطی در حال تحول است. بقای اروپا بدون گاز طبیعی روسیه مستلزم اتخاذ چندین اقدام استراتژیک است:

تنوع منابع انرژی: اروپا باید انتقال خود به منابع انرژی تجدیدپذیر مانند باد، خورشیدی، برق آبی و انرژی زمین گرمایی را سرعت بخشد. افزایش سرمایه‌گذاری در این فناوری‌ها اتکا به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد.

گسترش واردات LNG: اروپا می‌تواند ظرفیت خود را برای واردات گاز طبیعی مایع از سایر کشورها از جمله آمریکا افزایش و منابع تامین گاز خود را متنوع سازد. این می‌تواند شامل افزایش ظرفیت ترمینال‌های LNG، قراردادهای بلندمدت با صادرکنندگان LNG و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های LNG باشد.

اقدامات بهره‌وری انرژی: اجرای اقدامات بهره‌وری انرژی در صنایع، ساختمان‌ها و بخش‌های حمل‌ونقل می‌تواند تقاضای کلی انرژی را کم و وابستگی به گاز طبیعی را کاهش دهد.

توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، مانند تاسیسات ذخیره‌سازی، امنیت انرژی را با امکان توزیع کارآمد و ذخیره‌سازی منابع انرژی جایگزین افزایش می‌دهد.

حمایت از سیاست: سیاستگذاران اتحادیه اروپا می‌توانند قوانینی را وضع کنند که انگیزه اتخاذ انرژی‌های تجدیدپذیر و اقدامات بهره‌‌‌‌‌وری انرژی را فراهم و در عین‌حال از اتکا به سوخت‌های فسیلی جلوگیری کند. این می‌تواند شامل یارانه‌ها، مشوق‌های مالیاتی، مکانیزم‌های قیمت‌گذاری کربن و مقررات ترویج فناوری‌های انرژی پاک باشد.

همکاری بین‌المللی: همکاری با کشورهای همسایه و شرکای بین‌المللی برای توسعه شبکه‌های انرژی، اشتراک منابع و حمایت از تحقیق و توسعه در فناوری‌های انرژی پاک می‌تواند امنیت انرژی و انعطاف‌پذیری اروپا را افزایش دهد.

نوآوری و تحقیق: سرمایه‌گذاری مستمر در تحقیق و توسعه فناوری‌های جدید انرژی، ذخیره‌سازی انرژی و سیستم‌های مدیریت شبکه برای انتقال به آینده انرژی پایدار ضروری خواهد بود. به‌طور کلی، تنوع، نوآوری و هماهنگی سیاست‌ها، کلید تضمین امنیت انرژی و انعطاف‌پذیری اروپا در غیاب گاز طبیعی روسیه خواهد بود.در مجموع، گذار از گاز طبیعی روسیه و حرکت به سمت منابع انرژی جایگزین پیچیده و چالش‌برانگیز است، اما مطمئنا قابل‌اجرا است چراکه پیشرفت‌های سریع در فناوری‌های انرژی‌های پاک، آنها را به‌طور فزاینده‌ای مقرون‌به‌صرفه کرده‌است. درمیان دولت‌های اروپایی، نیاز به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، به‌ویژه سوخت‌های وارداتی از مناطق بی‌‌‌‌‌ثبات سیاسی مانند روسیه، به‌عنوان یک رویکرد حیاتی به رسمیت شناخته‌شده و افزایش اقدامات بهره‌وری انرژی را به‌دنبال داشته‌است.

از آنجا‌که هزینه‌های فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر در حال کاهش است، آنها در مقایسه با سوخت‌های فسیلی سنتی رقابتی‌‌‌‌‌تر شده‌اند. علاوه‌بر این، بازارهای بی‌ثبات سوخت‌های فسیلی و تنش‌های ژئوپلیتیک می‌توانند انرژی‌های تجدیدپذیر را از نقطه‌نظر ثبات جذاب‌تر کنند. متنوع‌کردن منابع انرژی و کاهش اتکا به یک تامین‌کننده، امنیت و انعطاف‌پذیری انرژی را افزایش می‌دهد. این امر به‌ویژه با توجه به عدم‌قطعیت‌های ژئوپلیتیک و اختلالات عرضه که می‌تواند با وابستگی به سوخت‌های فسیلی رخ دهد، مهم است. آگاهی و حمایت عمومی از انرژی‌های تجدیدپذیر و اقدامات آب‌و‌هوایی روبه‌رشد است. شهروندان به‌طور فزاینده‌ای خواستار گزینه‌‌‌‌‌های انرژی پاک‌‌‌‌‌تر و پایدارتر هستند که می‌تواند اراده سیاسی و تغییر سیاست‌ها را تحریک کند.