بلاکچین و مفهومی ارزشمند به نام توکن‌های بهادار
امروزه، بیش از ۱۰ سال از زمان معرفی بیتکوین یا همان پول نقد الکترونیکی می‌گذرد. بیتکوین برای اولین بار توسط فردی ناشناس به نام «ساتوشی ناکاموتو» اختراع و مطرح شد و توانست فضای سرمایه‌گذاری و فناوری را دستخوش تغییرات زیادی کند.
چیزی که باعث شکل‌گیری بیتکوین یا سایر ارزهای دیجیتال شده، بستری به نام بلاکچین است. بلاکچین مفهومی است که توانسته تعریف جدیدی از سرعت، شفافیت و غیرمتمرکز بودن داده‌ها را ارائه کند. غیرمتمرکز بودن را شاید بتوان یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های بلاکچین دانست. این ویژگی باعث می‌شود تا امنیت داده‌ها تضمین شده و هیچ شخص ثالثی امکان دسترسی به آن‌ها را به هیچ عنوان پیدا نکند.
بلاکچین را می‌توان چیزی شبیه به یک پایگاه داده (دیتابیس–Database) دانست. با این تفاوت که اطلاعات در بلاکچین به صورت غیرمتمرکز و بین اعضای مختلف شبکه، به اشتراک گذاشته می‌شوند. برخلاف سیستم‌های متمرکز که از سرورهای مرکزی برای ذخیره‌سازی و توزیع اطلاعات استفاده می‌کنند، در فناوری بلاکچین هیچ چیز متمرکز نیست و تمام اطلاعات نیز صرفا به صورت دیجیتال و رمزنگاری شده ذخیره می‌شوند. تمامی این ویژگی‌ها باعث شده تا فناوری بلاکچین نقشی حیاتی در سیستم ارزهای دیجیتال پیدا کند تا آن‌ها بتوانند تراکنش‌های خود را در بستری ایمن و غیرمتمرکز انجام دهند.
همانطور که بیان شد، از لحاظ کارکردی، شبیه به دیتابیس (پایگاه داده) است. با این حال، تفاوت‌های زیادی نیز میان این دو مورد وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌ها، نحوه استقرار و ساختار داده‌ها است. بر اساس فناوری بلاکچین، اطلاعات در بسته‌هایی به نام «بلاک» ذخیره می‌شوند. هرکدام از این بلاک‌ها ظرفیت محدودی دارند. زمانی که یک ظرفیت یک بلاک تکمیل شده، آن بلاک بسته شده، بلاک جدیدی ایجاد می‌شود و به بلاک قبلی متصل می‌شود. این روندی ادامه دار است و بلاک‌ها پشت سر یکدیگر ایجاد و به یکدیگر متصل می‌شوند. نتیجه کار چیزی شبیه به یک زنجیر است که هرکدام از بلاک‌ها نقش یکی از حلقه‌های زنجیر را ایفا می‌کنند. در واقع، به همین خاطر است که این تکنولوژی بلاکچین نام گرفته است، چرا که زنجیرهایی از داده‌ها را شکل می‌دهد.
از سوی دیگر، در پایگاه‌های داده قدیمی، اطلاعات به صورت متمرکز و فهرست‌وار ثبت می‌شدند. درحالی که ثبت اطلاعات در پایگاه‌های داده قدیمی را می‌توان فرآیندی برگشت‌پذیر دانست، زنجیره داده‌ها در بلاکچین برگشت‌ناپذیر هستند؛ زمانی که یک بلاک به زنجیره اضافه می‌شود، مهر زمانی خاصی خورده و امکان دستکاری در این فرآیند وجود ندارد، چراکه تمام این فرآیندها به صورت غیرمتمرکز انجام می‌شوند.
به منظور درک بهتر فناوری بلاکچین، بهتر است اشاره‌ای به ویژگی‌های این فناوری داشته باشیم:
- غیرقابل تغییر بودن: اطلاعات ثبت شده در داخل بلاک‌ها غیرقابل تغییر هستند؛ بنابراین، هر اطلاعات و داده‌ای که در بلاک‌ها ذخیره می‌شود برای همیشه در آن‌ها محفوظ خواهد بود و حذف آن‌ها نیز بسیار دشوار است. از آنجایی که کل سیستم به صورت غیرمتمرکز کار می‌کند، ایجاد هرگونه تغییری باید مورد تأیید اکثریت کاربران و همتاها قرار بگیرد. این کار باعث می‌شود امکان دستکاری و تغییر اطلاعات بسیار کاهش پیدا کند.
- امنیت: از انواع الگوریتم‌ها و رمزنگاری‌ها در ساختار بلاک‌چین‌ها استفاده شده است که باعث می‌شود نفوذ به آن‌ها و احتمال خرابکاری تا حد چشمگیری کاهش پیدا کند. استفاده از دستاوردهای علم رمزنگاری باعث افزایش ایمنی و امنیت این شبکه شده است.
- شفافیت: برخالف پایگاه‌های داده قدیمی که به صورت متمرکز بوده و در آن‌ها امکان نظارت بر شبکه وجود داشت، در بلاکچین تمام اعضا در یک ماجرا دخیل هستند. بنابراین، تمام آن‌ها می‌توانند از یک اتفاق باخبر شوند. به عبارت دیگر، شبکه بلاکچین اطلاعات خود را در اختیار تمام اعضای شبکه قرار می‌دهد. همچنین، حقوق اعضا در خصوص مسائل مختلف به خوبی رعایت می‌شود.
فناوری بلاکچین را می‌توان در عرصه‌ها و صنایع مختلفی به کار گرفت. ولی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاربردهای آن‌ها در تمامی رمزارزهای امروزی بر پایه شبکه‌های غیرمتمرکز بلاکچین توسعه پیدا کرده‌اند. تقریباً کارکرد بلاکچین در زمینه ارزهای دیجیتال را می‌توان شبیه به یک دفتر کل آنلاین دانست، تمامی تراکنش‌ها در این دفتر کل آنلاین ثبت می‌شوند. محتوای هر کدام از این دفترها (بلاک ها) باید توسط کل شبکه و یا هر رایانه ای تأیید شود که یک نسخه از دفتر را نگهداری می‌کند.
بلاکچین و شروع راه توکن‌های بهادار
بلاکچین می‌تواند کاربردهای بسیاری در زمینه فناوری‌های مالی داشته باشد. از آنجایی که این فناوری ماهیتی غیرمتمرکز داشته و کسی نمی‌تواند اطلاعات آن را تغییر دهد، امکان بروز کلاهبرداری نیز در آن وجود ندارد. در سیستم‌های سنتی مالی، برای مثال در سیستم‌های بانکی امروزی، لازم است تا اقدامات و فرآیندها توسط واسطه ها مورد تأیید قرار بگیرند. وجود واسطه به معنای اضافه شدن هزینه‌ها به خدمات خواهد بود، چراکه آن‌ها کاری را رایگان انجام نمی‌دهند و طبعاً درخواست کارمزد دارند. این در حالی است که تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین به صورت خودکار تأیید می‌شوند. بنابراین، هیچ احتیاجی به حضور واسطه و تحمیل هزینه‌های اضافی نخواهد بود. همین مسئله نیز امکان هرگونه دستکاری را نیز کاهش می‌دهد. این موارد باعث شده تا همه بر این باور باشند که فناوری بلاکچین توانسته انقلابی را در حوزه فینتک (فناوری‌های مالی) ایجاد کند.
همانطور که بیان شد، یکی از مزیت‌های فناوری بلاکچین، تاثیر آن روی بازارهای مالی است. با گسترس این بازارها و ابعاد مختلف تامین مالی، نیاز کسب وکارها به این حوزه در حال افزایش است. این افزایش به همراه سرعت، اعتماد و شفافیت بلاکچین برای سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی معنادار خواهد بود. در واقع پارامترهای فناوری بلاکچین به خوبی می‌تواند به نیاز بازارهای مالی پاسخ دهد. در این بازارها مفهوم ارزشمندی وجود دارد که از ترکیب بلاکچین و صنعت مالی شکل گرفته است، نام این مفهوم توکن‌های بهادار است.
این توکن‌ها در واقع با حفظ ماهیت اصیل ابزارهای مالی وارث ویژگی‌های نوآورانه تکنولوژی بلاکچین هستند. برای تعریف توکن‌های بهادار باید گفت، این توکن‌ها ارزش ذخیره شده مبتنی بر انواع دارایی‌ها در فضای بلاکچین و حفظ اشکال استاندارد گوناگون مالکیت بر دارایی‌ها هستند. توکن‌های بهادار در واقع همان اوراق بهادار رایج در دنیای مالی هستند که در اثر پیشرفت تکنولوژی به فضای بلاک‌چینی منتقل شده‌اند. به نظر می‌رسد روز به روز با توسعه فناوری بلاکچین، شاهد تحولات بیشتر و موثرتری در حوزه‌های مالی باشیم. بدون شک یکی از این تحولات بزرگ، مبحث توکن‌های بهادار است.