تحلیل دو کارشناس از ۵ ابهام بورس و بازارهای رقیب
دو تحلیلگر بازارهای دارایی، پنج ابهام بورس و بازارهای رقیب را در سال جاری مورد تحلیل و ارزیابی قرار دادند.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس ، دو تحلیلگر بازارهای دارایی در گفت و گو با دنیای اقتصاد، پنج ابهام بورس و بازارهای رقیب را در سال جاری مورد تحلیل و ارزیابی قرار دادند.
فردین آقابزرگی: از منظر نقدشوندگی، تنها بازار سهام است که می‌تواند با اتکا به این ویژگی رقبا را کنار بزند. فعالان بازارهای مسکن و خودرو به دلیل زمان‌بر بودن فرآیند خرید و فروش در این بازارها، عملا امکان رقابت با بازارهای دیگر را ندارند. موضوع نقدشوندگی در شرایط بحرانی چهره بدون روتوش بازارها را به نمایش می‌گذارد.
در چنین شرایطی اگرچه ممکن است در گام نخست بازارهایی همچون مسکن و خودرو کم‌ریسک و امن جلوه کنند اما طولانی بودن فرآیند نقدشوندگی این بازارها را از رقابت تنگاتنگ دور می‌کند. این امر می‌تواند بورس را مورد توجه قرار دهد.
ارزندگی بازارها نیز در زمره مولفه‌های اثرگذار در عملکرد آنها است. گرچه حباب قیمتی در بازارهای ارز، طلا و سکه تا حدود زیادی در هفته‌های اخیر تخلیه شده اما سه بازار فوق در مقایسه با بازار سهام به‌نوعی در مرحله اشباع ارزندگی قرار دارند.
در حالی بورس با عبور از سقف تاریخی نسبت P/E حدود 8 مرتبه را تجربه می‌کند که این نسبت 19 دی سال قبل با مقاومت 8 مرتبه ای مواجه شده بود. وضعیت فوق می‌تواند فرصت ورود را برای سرمایه‌های تازه‌نفس فراهم کند.
اگر خوش‌بینی‌های سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، ممکن است روندی همانند پاییز سال گذشته یعنی رشد بدون وقفه و شارپ‌گونه شاخص کل، تکرار شود و ورق بازدهی به سمت تالار سهام بازگردد. چرا که نسبت P/E با مرتبه 8 در شرایط ثبات سیاسی و اقتصادی نشان از ارزندگی بیشتر دارد. بخصوص آنکه با ثبات قیمت ارز، دو ظرفیت دیگر نیز پیش روی بازار است.
از سوی دیگر با کاهش قیمت ارز همسو با خوش‌بینی‌های سیاسی، احتمال آنکه اختلاف نرخ دلار توافقی و آزاد به حداقل برسد وجود دارد. از این نظر حاشیه سود شرکت‌ها بهبود خواهد یافت و این موضوع در صورت‌های مالی شرکت‌ها نمایان خواهد شد. علاوه بر آن بیش از 50 درصد از نمادها سال جاری از روند صعودی بی‌نصیب مانده‌اند.
با این تفاسیر در سال 1404 شانس با بازار سهام یار خواهد بود البته باید یک نکته مهم را مدنظر قرار داد اینکه بازار سهام چگونه از عهده ابر چالش های کنونی برخواهد آمد؟
ناترازی در حوزه برق و گاز در‌حالی‌که صنایع به این انرژی‌ها متکی هستند دردسر‌ساز می‌شود اما بازارهای رقیب درگیر این مسئله نیستند. بنابراین مهم‌ترین ابهام بازار سرمایه در سال جاری را باید به همین موضوع مرتبط دانست.
در کنار این ابهام، فعالان اقتصادی و بازارها با مشکل بزرگ دیگر نیز دست به گریبانند که از ابهام مورد نخست هم پررنگ‌تر است. پیش‌بینی ناپذیری سیاست گذاری‌های اقتصادی در سال‌های اخیر به انحای مختلف سرنوشت بازارها را دستخوش تغییرات قابل‌توجهی کرده است.
به عنوان مثال حدود 66 روز است وزارت اقتصاد سکاندار ندارد. شاید ایران جزو معدود کشورهایی باشد که مهم‌ترین وزارتخانه دو ماه است بدون لیدر ادامه می‌دهد. سرمایه‌گذاران هنوز نمی‌دانند وزیر جدید چه استراتژی در دستور کار قرار خواهد داد. آیا فرد جدید دنباله‌‌رو سیاست گذاری‌های وزرای قبلی است یا با برنامه‌ای جدید بر مسند قدرت خواهد نشست؟ این ابهامات از منظر روانی نیز اثرات جدی بر وضعیت سرمایه گذاری بر جای می‌گذارد.
آثار سوء سیاست گذاری‌های اقتصادی در سالیان اخیر به‌کرات روند بازارها را تحت‌تاثیر قرار داده است. حتی ممکن است برخی تدابیر اقتصادی جایگاه ویژه‌ای به بازدهی بازارها ببخشد. در همین مسیر است که مولفه‌هایی همچون ارزندگی و نقدشوندگی به حاشیه رانده می‌شوند. این همه ماجرا نیست.
در بازار سهام علاوه بر سیاست گذاری‌های کلان اقتصادی، دستورالعمل‌هایی وجود دارد که به‌عنوان پابند عمل می‌کنند و معاملات را محصور نگه می‌دارند. موضوعاتی از قبیل دامنه نوسان و سیاست گذاری‌های درون‌بازاری به‌روشنی بورس را به نابازار مبدل کردند. برخی آیین‌نامه‌ها زیرساخت‌های معاملاتی را محدود می‌کنند که در رویارویی با ریسک‌های دیگر عملکرد بورس را مبهم جلوه می‌دهد.
برای مقایسه بازارها باید معیاری مشخص در نظر گرفت. به عنوان مثال شاید اگر ریسک‌های سیاسی وجود نداشتند، هیچ‌گاه دلار و طلا بر فراز قله تاریخی و بی‌سابقه نمی‌ایستادند و بورس با خروج پول مواجه نمی‌شد. سال 1403 و در‌حالی‌که بازدهی نیم‌سکه به بیش از 158 درصد رسید، بورس خروج 33 هزار میلیارد تومان پول را به نظاره نشست.
در این سال، بورس هم مزیت نقدشوندگی داشت و ارزنده بود اما متغیرهای سیاسی سبب شد تا بازدهی سهام به 23 درصد برسد. در مورد مباحث مرتبط با ناترازی انرژی نیز باید اعتراف کرد این اتفاق صرفا گریبان بورس را می‌گیرد و دلار و طلا عملا از این ناحیه در تنگنا نیستند.
سومین ابهام بزرگ بازارها سرنوشت FATF است که مسیریابی بازارها را متاثر خواهد ساخت. اکنون جزئیات دو طرح CFT و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی است. خروج ایران از فهرست سیاه FATF اگر ممکن شود، منفعت زیادی نصیب فعالان اقتصادی بویژه سرمایه‌گذاران و صادرکنندگان خواهد کرد.
این مسئله با ابهامات زیادی مواجه است و حتی مشخص نیست آیا حضور آمریکا و اسرائیل در ترکیب اصلی اعضای FATF می‌تواند در آینده منجر شود خروج ایران از فهرست سیاه غیرممکن شود یا خیر. مباحث مذکور بر ابهامات روند بازارها می‌افزاید. حتی سرمایه‌گذاران خارجی نیز نمی‌دانند با توجه به تعدد ابهامات داخلی آیا می‌توانند وارد بازارهای ایران شوند؟
چهارمین پرده از ابهامات بازارها، بر موقعیت تحریم‌ها تاکید می‌کند. تعدد ریسک‌های سیاسی و اقتصادی سبب شده تا بازارهای غیرمولد با تشدید ریسک‌ها متلاطم شده و در صدر تقاضا قرار گیرند.
علیرضا خان‌محمدی: سال 1404 تفاوت بارز با سال گذشته دارد. بنابراین ممکن است بازدهی 1403 در سال جاری تکرار نشود. مذاکرات ایران و آمریکا در کانون توجه‌ها قرار دارد و سناریوی عقبگرد ارز و طلا همچنان محتمل است. طبیعتا در چنین شرایطی فضا برای رشد بورس فراهم خواهد شد. به سرانجام رسیدن گفت‌وگوهای سیاسی میان تهران و واشنگتن بطور مشخص به موضوعات تحریمی مرتبط است. به این ترتیب گشایش‌های احتمالی، بازارها را وارد دور جدیدی از تغییرات قیمتی خواهد کرد.
بازارها در صورت عدم توافق‌های بین‌المللی ممکن است به واسطه پیشروی انتظارات تورمی وارد مسیر صعودی شوند اما با بدتر شدن وضعیت اقتصادی، بازدهی کمتری از بورس نسبت به بازارهای ارز و طلا رقم خواهد خورد. علاوه بر آن کسری بودجه دولت و نحوه تامین آن از سوی دولت، بازارها را به چالش می‌کشد.
تجربه برجام و اثرات آن بر روند بازارها نشان می‌دهد با فروکش ریسک فوق، بازار سهام برنده لیگ بازارها است. بازدهی 28 درصدی شاخص بورس در سال 94 در حالی رقم خورد که در این سال دلار و سکه 3 و 8 درصد بازدهی کسب کردند. توافق سیاسی به پرشدن ظرفیت‌های خالی اقتصاد و رشد هرچه بیشتر آن کمک می کند.
در این شرایط بورس ظرفیت بالاتری برای رشد خواهد داشت. همچنین نرخ بهره حقیقی اقتصاد همچنان به شکلی پایدار مثبت نشده و در صورت کاهش انتظارات تورمی، می‌توان مسیری نزولی را برای نرخ بهره متصور شد.
منبع: بورس پرس