بازگشت التهاب ارزی به رینگ صنعتی
دنیای‌اقتصاد – راضیه احقاقی : انتظارات تورمی بر سیاست‌‌‌های تنظیم بازار فائق آمد و مجددا رینگ محصولات صنعتی با التهاب قیمتی و رقابت هیجانی متقاضیان برای کسب سهم از عرضه‌‌‌ها مواجه شد. در حالی که کاهش نوسان نرخ ارز در بازار داخل ظرف دوهفته پایانی فروردین، این امکان را در اختیار سیاستگذاران صنعتی کشور قرار داد تا با مدیریت عرضه و تقاضا از هیجان در معاملات بازار فیزیکی بورس‌کالا بکاهند، بازگشت التهاب به بازار ارز و صعود نرخ دلار آمریکا به کانال قیمتی ۵۲هزار تومانی ظرف هفته ابتدایی اردیبهشت‌ماه، باعث شد تا این سیاست‌‌‌های کنترل قیمت در معاملات محصولات صنعتی در بازار فیزیکی بورس‌کالا کم‌اثر شود. به این ترتیب تجربه کاهش و سپس رشد بهای فلزی‌‌‌ها در بازار فیزیکی برای سه‌هفته منتهی به روز جمعه هشتم اردیبهشت نشان داد که سیاست‌‌‌های تنظیم بازار مبتنی بر مدیریت عرضه و تقاضا زمانی کارساز می‌شود که وضعیت اقتصادی کشور با ثبات نسبی مواجه باشد؛ در غیر‌این صورت تورم و انتظارات تورمی به اصلی‌‌‌ترین گردانندگان بازار تبدیل می‌‌‌شوند و اثرگذاری سایر سیگنال‌‌‌ها از جمله افت نرخ جهانی، افزایش عرضه و مدیریت تقاضا را بر بازار داخل خنثی می‌کنند.
التهاب قیمتی شدت گرفت
هیجان در خرید مجددا به رینگ صنعتی بورس کالای ایران بازگشت. به این ترتیب در حالی که اطمینان از استمرار عرضه کالاهای صنعتی در بازار فیزیکی بورس‌کالا و عدم‌اثرگذاری نوسان نرخ ارز بر قیمت‌های پایه باعث شده بود تا از رقابت قیمتی برای کسب سهم از عرضه محصولات صنعتی شامل شمش فولاد، کاتد مس، شمش آلومینیوم و… در بازار فیزیکی بورس‌کالا ظرف دوهفته پایانی فروردین کاسته شود، افزایش انتظارات تورمی و بازگشت نرخ ارز به مسیر رشد در معاملات بازار غیررسمی باعث شد تا مجددا التهاب به رینگ فیزیکی بورس کالای ایران بازگردد.
به این ترتیب افزایش انتظارات تورمی در بازار داخل، متقاضیان مواد اولیه صنعتی را به رقابت قیمتی برای کسب سهم از عرضه‌‌‌ها سوق داد؛ به نحوی که میانگین رقابت قیمتی برای کاتد مس در هفته منتهی به روز جمعه هشتم اردیبهشت به 39درصد و میانگین رقابت قیمتی برای شمش فولاد به 8/ 21درصد رسید. بازگشت انتظارات تورمی افزایشی به بازار به رشد بهای مقاطع طویل فولادی منجر نشد؛ اما بر حجم فروش این محصولات در بازار داخل افزود. رکود سنگین حاکم بر بخش ساخت‌‌‌وساز مانع از آن می‌شود که رینگ مقاطع طویل فولادی، رونقی مانند آنچه را که در محصولات میانی بروز پیدا می‌کند تجربه کنند. با این حال رشد انتظارات تورمی با ایجاد تقاضای سرمایه‌‌‌ای زمینه رشد بهای محصولات فولادی در بازار آزاد را فراهم می‌کند. به این ترتیب همزمانی تورم و رکود در بخش مصرف، بازار محصولات فولادی را دچار پدیده رکود تورمی می‌کند؛ موضوعی که در بلندمدت می‌‌‌تواند به زیان تولیدکننده منجر شود.
در حالی ظرف هفته ابتدایی اردیبهشت، بازار محصولات صنعتی در رینگ فیزیکی بورس کالای ایران با رشد نرخ مواجه شد که امیدواری نسبت به بازگشت ثبات نسبی به بازارها، با توجه به محدود شدن نوسان نرخ ارز در کانال قیمتی 50هزار و 51هزار تومانی ظرف دوهفته پایانی فروردین، اعلام خبر عدم‌اثرگذاری نرخ ارز مبادله‌‌‌ای بر قیمت‌های پایه، تاکید بر استمرار عرضه و حذف عرضه‌‌‌های اعتباری باعث شده بود تا از میزان رقابت قیمتی برای کسب سهم از عرضه محصولات صنعتی در بازار فیزیکی بورس کالای ایران به‌شدت کاسته شود. در هفته پایانی فروردین میزان میانگین رقابت قیمتی انجام‌شده از سوی متقاضیان برای کسب سهم از عرضه کاتد مس برابر 16درصد و میزان رقابت برای کسب سهم از عرضه شمش فولاد برابر 5/ 4درصد بود. در عین حال در این هفته بخش قابل‌توجهی از مقاطع طویل فولادی عرضه‌شده در رینگ فیزیکی بورس‌کالا به امید کاهش بیشتر قیمت، در هفته‌‌‌های بعد، بدون مشتری ماند که این موضوع زمینه افت بهای مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد را فراهم کرد.
کم‌‌‌محلی رینگ صنعتی به سیگنال کاهشی جهانی
نوسان بهای جهانی کامودیتی‌‌‌ها همواره سیگنال مهم و اثرگذاری برای بازارهای کالایی داخلی بوده است. اما ظرف یک‌سال اخیر بازار داخل تنها از رشد نرخ در بازار جهانی سیگنال گرفته و در برهه‌‌‌های زمانی که بازار جهانی با افت نرخ روبه‌رو شده، به آن بی‌‌‌توجهی کرده است. در شرایطی که اقتصاد ایران با تورم افسارگسیخته‌ای روبه‌روست، تولیدکنندگان کامودیتی‌‌‌ها در بازار داخل این فرصت را دارند که با تکیه بر تورم داخلی از کاهش بهای محصول خود اجتناب کنند. در چنین شرایطی متقاضیان کامودیتی نیز امکان تعویق خرید به امید افت نرخ را ندارند؛ چرا که پیش‌بینی می‌کنند با توجه به افزایش مستمر تورم در بازار داخل، تعویق خرید باعث افزایش بیشتر قیمت شود. در چنین شرایطی بازارهای کالایی در داخل تنها از روند افزایشی ایجادشده در بازار جهانی سیگنال می‌‌‌گیرند.
نرخ دلار در معامله فلزات صنعتی
نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه انواع محصولات صنعتی و پتروشیمی در کانال 28هزار تومانی تثبیت شده است؛ اما انتظارات تورمی متاثر از نوسان نرخ ارز باعث فروش یک‌محصول در نرخی بالاتر می‌شود. ظرف هفته منتهی به روز جمعه هشتم اردیبهشت‌ماه برابر 4هزار تن کاتد مس با قیمت پایه 277هزار و 900تومان در بورس کالای ایران عرضه شد و تقاضای ثبت‌شده برای این محصول به 6هزار و 280 تن رسید و برتری تقاضا نسبت به عرضه باعث شد تا میانگین میزان رقابت برای کسب سهم از عرضه کاتد مس به 39درصد برسد. به این ترتیب میانگین نرخ فروش کاتد مس از بازار فیزیکی بورس کالای ایران در هفته ابتدایی اردیبهشت‌ماه به 386هزار و 300تومان رسید. بنابراین می‌‌‌توان گفت بهای فروش کاتد مس با نرخ ارز 45هزار تومانی انجام شده است.
این نرخ از نرخ دلار مبادله‌‌‌ای بیشتر، اما از نرخ ارز آزاد کمتر بود. نرخ ارز مبادله‌‌‌ای در هفته گذشته و روز معامله کاتد مس در کانال 28هزار تومانی نوسان داشت و در این زمان دلار در بازار آزاد در مرز 52هزار تومان به فروش می‌‌‌رفت. تغییر در فرمول تعیین قیمت پایه شمش و محصولات فولادی برای عرضه در بورس‌کالا باعث شده است تا به‌ظاهر معاملات این محصولات از نوسان نرخ ارز جدا شود؛ اما واقعیت این است که همچنان نوسان نرخ ارز در بازار آزاد و برآورد فعالان بازار از آینده نرخ ارز، مهم‌ترین سیگنال‌های جهت‌‌‌دهنده به معاملات شمش و محصولات فولادی هستند.