افول رشد پایه پولی در سال ۱۴۰۳

به گزارش اکوایران، بررسی آمارهای رشد پایه پولی در 45 سال گذشته نشان می‌دهد رشد پایه پولی در سال 1369 کمترین سطح و در سال 1387 بیشترین سطح خود را تجربه کرده است. 

آخرین آمار پایه پولی کشور که در بهمن ماه سال 1403 منتشر شده نیز نشان می‌دهد پایه پولی در بهمن سال گذشته نسبت به اسفند سال 1402 حدود 17 درصد رشد داشته است. همچنین بر اساس این آمار روند نزولی رشد پایه پولی از سال 1401 به بعد به وضوح قابل مشاهده است. 

پایه پولی یا پول پرقدرت به مجموع اسکناس و مسکوک در گردش، سپرده‌های بانک‌ها نزد بانک مرکزی و ذخایر مازاد بانک‌ها گفته می‌شود. رشد پایه پولی به افزایش این منابع در اقتصاد اشاره دارد و به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در تعیین میزان نقدینگی و تورم شناخته می‌شود.

عوامل رشد پایه پولی معمولاً شامل افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی، رشد خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است. اگر این افزایش بدون پشتوانه تولیدی و اقتصادی باشد، می‌تواند اثرات منفی مانند افزایش نقدینگی و رشد تورم را به دنبال داشته باشد. در چنین شرایطی، پول بیشتری در اقتصاد در جریان است، اما اگر تولید متناسب با آن افزایش نیابد، باعث افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم خواهد شد.

از سوی دیگر، رشد کنترل‌شده پایه پولی در صورت هدایت به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد، می‌تواند باعث رشد اقتصادی و افزایش اشتغال شود. سیاست‌های پولی بانک مرکزی، از جمله کنترل نرخ بهره، مدیریت اعتبارات بانکی و تنظیم سیاست‌های ارزی، نقش مهمی در مهار رشد بی‌رویه پایه پولی و جلوگیری از آثار تورمی آن دارد.

بنابراین، نظارت دقیق بر روند رشد پایه پولی برای حفظ ثبات اقتصادی و جلوگیری از نوسانات شدید در بازارهای مالی ضروری است.

روند 45 ساله رشد پایه پولی در ایران

آمارهای رشد سالانه پایه پولی در 45 سال گذشته نشان می‌دهد از سال 1358 تا بهمن سال گذشته کمترین سطح رشد پایه پولی مربوط به سال 1369 بوده است. در این سال رشد پایه پولی به سطح 4 درصد رسیده است. بررسی رشد پایه پولی در 45 سال اخیر حاکی از آن است که تنها در سه سال 1368، 1369 و 1382 رشد این متغیر تک رقمی شده است.

از سوی دیگر بیشترین سطح رشد پایه پولی کشور در سال 1387 رقم خورده است. در این سال رشد پایه پولی به سطح 48 درصد رسیده است. پس از سال 87، رشد پایه پولی یک قله مهم را در سال 1401 به ثبت رسانده به طوریکه رشد این متغیر به سطح 41 درصد افزایش پیدا کرده است. از سال 1401 به بعد به مرور رشد پایه پولی در کشور کاسته شده و در سال 1403 نیز به روند نزولی خود ادامه داده است. طبق آخرین آمارهای بانک مرکزی از رشد پایه پولی در بهمن ماه سال 1403، رشد این متغیر نسبت به اسفند سال 1402 به حدود 17 درصد کاهش پیدا کرده است. این روند نزولی را می‌توان بخشی از سیاست انقباضی بانک مرکزی در جهت مهار تورم ارزیابی کرد.

منبع: اکو ایران