احتمال حضور خودروسازان ژاپنی به جای فرانسوی‌ها در ایران / تولید مشترک خودرو با ژاپن ۲ سال طول می‌کشد
خودروسازان اروپایی و آسیایی که پس از امضای برجام برای سرمایه‌گذاری در بخش خودروی ایران شتافته بودند، پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران را ترک کردند. اما آیا حضور نخست‌وزیر ژاپن در ایران می‌تواند زمینه را برای فعالیت خودروسازان ژاپنی به ایران فراهم آورد؟
شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن که بارها تمایل خود را برای سفر به ایران اعلام کرده بود، قرار است فردا با هدف میانجی‌گری میان آمریکا و ایران به تهران سفر کند.
به گزارش سیگنال به نقل از تجارت‌نیوز، ژاپن یکی از متحدان ایالات متحده است و روابط نزدیک آن با ایران، این کشور را در موقعیت منحصربه‌فردی به عنوان واسطه و پیام‌رسان قرار می‌دهد. اما چرا میانجی‌گری میان ایالات متحده و ایران برای ژاپن مهم است؟
روابط تجاری ایران و ژاپن ۷۰ سال قدمت دارد. ایران یکی از منابع اصلی تامین‌کننده نفت ژاپن محسوب می‌شود و تا پیش از اجرایی شدن دور پیشین تحریم‌ها در سال ۲۰۱۲، ایران ۱۰ تا ۱۵ درصد از نفت مورد نیاز ژاپن را تامین می‌کرد.
پس از امضای برجام در سال ۲۰۱۶، خرید نفت ژاپن از ایران از سر گرفته شد و علاوه بر آن برخی از موسسات مالی و شرکت‌های خدمات بندری هم همکاری‌های خود را با ایران آغاز کردند.
اولین قرارداد میان مزدا و گروه بهمن در سال ۱۹۵۹ برای تولید در ایران امضا شد.
یکی از بازارهای جذاب ایران برای خارجی‌ها خودرو است و دلیل آن هم به جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفری ایران برمی‌گردد که بیش از ۴۰ درصد آن کمتر از ۲۴ سال سن دارند.
از سوی دیگر، خودروسازی ایران پس از نفت، مهم‌ترین صنعت این کشور محسوب می‌شود. بزرگ‌ترین صنعت خودروسازی در خاورمیانه نیز از آنِ ایران است.
پس از امضای توافق هسته‌ای خودروسازان اروپایی و آسیایی مشتاقانه برای سرمایه‌گذاری در بخش خودروی ایران شتافتند.
بازگشت مزدا به ایران در سال ۲۰۱۶، از مهم‌ترین اخبار برای صنعت خودروی ایران بود. بلافاصله پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی، مذاکرات فشرده مزدا و گروه بهمن برای ازسرگیری مونتاژ، افزایش، تولید محصولات و همچنین توسعه و عرضه محصولات جدید آغاز شد. اولین قرارداد میان این دو کمپانی در سال ۱۹۵۹ برای تولید در ایران امضا شده بود.
میتسوبیشی دیگر خودروساز ژاپنی بود که پس از امضای برجام همکاری‌هایش را با شرکت آرین‌موتور آغاز کرد.
رقبای اروپایی ژاپن از جمله رنو و PSA (پژو-سیتروئن) فرانسه نیز بلافاصله پس از برداشته شدن تحریم‌ها برای حضور در بازار خودرو ایران اعلام آمادگی کردند.
گروه پی‌اس‌ای در سال ۲۰۱۶، قراردادی با شرکت سایپا برای تولید و فروش خودروهای سیتروئن و سرمایه‌گذاری مشترک ۳۰۰ میلیون یورویی در زمینه تولید، تحقیق و توسعه امضا کرد.
علاوه بر آن، برند پژوی این کمپانی در سال ۲۰۱۶ سرمایه‌گذاری مشترک ۴۰۰ میلیون یورویی با یک تولیدکننده خودروی ایرانی برای مدرن‌سازی کارخانه خودرو در نزدیکی تهران آغاز کرد. بر اساس این قرارداد انتظار می‌رفت این کارخانه سالانه ۱۰۰ هزار خودرو تولید کند.
کمپانی رنو در آگوست ۲۰۱۷، سرمایه‌گذاری مشترک برای تولید سالانه ۱۵۰ هزار خودروی بیشتر امضا کرد. این ظرفیت پیش‌تر ۲۰۰ هزار خودرو در سال بود. قرارداد ۷۸۰ میلیون دلاری این کمپانی به عنوان بزرگ‌ترین قرارداد خودرویی یک شرکت خارجی در ایران شناخته می‌شود.
میتسوبیشی ژاپن، چند روز پیش قرارداد خود را با شرکت آرین‌موتور پویا به مدت سه سال دیگر تمدید کرد.
پس از خروج آمریکا از برجام در ماه می (اردیبهشت‌ماه) ۲۰۱۸، خودروسازان خارجی ایران را ترک کردند و این بازار بزرگ را به چینی‌ها سپردند.
اما اکنون آیا حضور نخست‌وزیر ژاپن در ایران می‌تواند زمینه را برای بازگشت ژاپنی‌ها به ایران فراهم آورد؟
محمدرضا مودودی، سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران، به تازگی در جمع خبرنگاران گفته است، از آنجا که واردات خودرو به کشور ممنوع است، نمی‌توان حضور مقام عالی کشور ژاپن را به منزله ازسرگیری واردات خودرو ژاپنی به ایران دانست.
با این حال، بر اساس گزارش اخبارخودرو، میتسوبیشی ژاپن، چند روز پیش قرارداد خود را با شرکت آرین‌موتور پویا به مدت سه سال دیگر تمدید کرده است.
برخی کارشناسان بر این باورند که اعلام خبر حضور میتسوبیشی در ایران تا سال ۲۰۲۲، به آن معناست که حداقل در بحث رفع موانع در روابط تجاری با شرکت‌های خارجی، امیدواری‌هایی وجود دارد.
تولید خودرو مشترک با ژاپن ۲ سال طول می‌کشد
عضو کمیته مشترک ایران و ژاپن در پاسخ به این پرسش که «آیا خودروسازان ژاپنی ظرفیت آن را دارند تا جایگزین فرانسوی‌ها در ایران شوند؟» به تجارت‌نیوز گفت: متاسفانه توجه ژاپنی‌ها نسبت به موضوع تحریم ایران بیشتر از اروپایی‌هاست.
ابوالفضل روغنی در ادامه افزود: البته ژاپنی‌ها در تامین قطعات خودروسازان ایرانی سهم بالایی را دارند و به عبارت دیگر ژاپن در تولید قطعات خودرو حرف نخست را می‌زند.
او در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «آیا با ژاپنی‌ها امکان تولید خودروهای مشترک وجود دارد یا خیر؟» اظهار کرد: معتقدیم که تولید مشترک خودرو آن هم با ژاپنی‌ها موضوع ساده‌ای نیست. در حقیقت تولید مشترک پروژه‌ای چندین ساله است؛ چرا که برای تولید خودروهای مشترک ایران و ژاپن باید پلتفرم‌هایی ارائه شود که این برنامه حدود دو سال طول می‌کشد. البته چنانچه خودروسازان ایرانی به سمتی بروند که به جای توجه به خودروسازان فرانسوی به خودروسازان ژاپنی توجه بیشتری نشان دهند، این موضوع می‌تواند در صنعت خودروسازان اتفاق مبارکی باشد.
با این اتفاق به نظر می‌رسد گزینه همکاری ایران و ژاپن و حتی جایگزینی ژاپنی‌ها به جای فرانسوی‌ها در صنعت خودرو ایران چندان هم دور از واقعیت نباشد و برای هر دو طرف این همکاری اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.