حباب صندوق ها چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

در دنیای پرنوسان بازارهای مالی، طلا همیشه به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران شناخته شده است. اما آیا سرمایه‌گذاری در طلا همیشه سودآور است؟

مفهوم حباب در بازار طلا به عنوان عاملی که می‌تواند سودآوری سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار دهد، مطرح می‌شود.

در این مقاله، به بررسی دقیق مفهوم حباب در بازار صندوق‌های طلا خواهیم پرداخت. از عوامل ایجاد حباب و انواع مختلف آن تا روش‌های محاسبه و تأثیرات آن بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران، همه و همه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با ما همراه باشید.

مفهوم حباب اقتصادی چیست؟

حباب قیمتی زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی به دلیل عوامل روانی و هیجانات بازار، به شدت از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرد. این فاصله می‌تواند به صورت مثبت (بالاتر از ارزش واقعی) یا منفی (پایین‌تر از ارزش واقعی) باشد. حباب‌های قیمتی معمولاً ناپایدار هستند و ترکیدن آن‌ها می‌تواند منجر به نوسانات شدید قیمت شود.

حباب صندوق های طلا هم در صندوق‌های سرمایه‌گذاری همین طور هستند. زمانی که تقاضا از عرضه بیشتر می‌شود، حباب صندوق به وجود می‌آید. در این مواقع قیمت صدور و ابطال معاملات اوراق صندوق نسبت به یکدیگر فاصله می‌گیرند.

حباب صندوق طلا چه زمانی ایجاد می‌شود؟

همان طور که گفتیم حباب طلا زمانی رخ می‌دهد که قیمت طلا به دلیل افزایش تقاضا یا انتظارات تورمی، به طور موقت از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرد. این افزایش تقاضا می‌تواند ناشی از سرمایه‌گذاری، حفظ ارزش دارایی در برابر تورم یا عوامل روانی باشد.

حباب صندوق‌های طلا معمولاً بین 3 تا 17 درصد است و به ترکیب دارایی‌های هر صندوق بستگی دارد. مثلا اگر سهم شمش در ترکیب دارایی‌های یک صندوق افزایش یابد، حباب آن کاهش خواهد یافت.

ترکیب دارایی‌ها در صندوق‌ طلا

قبل از پرداختن به حباب صندوق ها باید با ترکیب دارایی آنها آشنا شد. صندوق‌های طلا برای سرمایه‌گذاری دارایی‌های شما از انواع مختلفی از ابزارهای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند که این ابزارها عموماً به طلا یا مشتقات آن مرتبط هستند. به طور کلی، صندوق‌های طلا دارایی‌های خود را در موارد زیر سرمایه‌گذاری می‌کنند:

• شمش طلا: این شمش‌ها معمولاً در انبارهای امن نگهداری می‌شوند و به عنوان پشتوانه اصلی دارایی‌های صندوق عمل می‌کنند.
• سکه و طلای فیزیکی: این شامل سکه‌های طلا، شمش‌های کوچک‌تر و سایر اشکال فیزیکی طلا می‌شود.
• گواهی سپرده طلا: این گواهی‌ها نشان‌دهنده مالکیت مقدار مشخصی طلا هستند که در بانک‌ها نگهداری می‌شوند.
• قراردادهای آتی طلا: این قراردادها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا در آینده طلا خرید یا فروش کنند.
• اوراق بهادار با درآمد ثابت: بخشی از دارایی‌های صندوق ممکن است به اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه دولت یا شرکت‌ها اختصاص یابد، اما عمدتا صندوق‌های طلا دارایی‌های بالا را در بین ترکیب دارایی‌های خود نگه می‌دارند.
• سپرده‌های بانکی: همچنین ممکن است برخی از صندوق‌ها بخشی از دارایی‌های خود را به صورت سپرده در بانک‌ها نگهداری کنند.

چگونه ترکیب دارایی‌های یک صندوق طلا را بررسی کنیم؟

برای اینکه بدانید یک صندوق طلا، دارایی‌های خود را در چه مواردی سرمایه‌گذاری کرده است، می‌توانید به سایت “کدال” مراجعه کنید. کدال، سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران اوراق بهادار است و اطلاعات مالی شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در خود جای داده است.

انواع حباب صندوق سرمایه گذاری طلا

وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا می‌شود، یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به آن توجه کرد، «حباب قیمتی» است. حباب قیمتی در واقع تفاوت بین قیمت واقعی یک واحد از صندوق طلا و قیمتی است که در بازار برای آن تعیین می‌شود. اما چرا حباب قیمتی مهم است؟

دانستن میزان حباب قیمتی به شما کمک می‌کند تصمیم‌های سرمایه‌گذاری بهتری بگیرید. عوامل مختلفی مثل نوع سکه، میزان عرضه و تقاضا در بازار، نوسانات قیمت دلار و طلا در بازار جهانی و حتی اخبار و رویدادهای اقتصادی می‌توانند روی حباب قیمتی یک صندوق طلا تاثیر بگذارند. در ادامه به بررسی انواع حباب صندوق‌های سرمایه گذاری طلا می‌پردازیم:

• حباب اسمی: این نوع حباب به اختلاف قیمت واحدهای صندوق در بازار و ارزش واقعی دارایی‌های داخل آن صندوق گفته می‌شود. مثلاً ممکن است شما یک واحد از یک صندوق طلا را با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی طلاهای داخل آن صندوق بخرید.
• حباب ذاتی: این نوع حباب به اختلاف قیمت طلاهای داخل صندوق با قیمت واقعی طلا در بازار آزاد مربوط می‌شود. اگر بیشتر دارایی‌های یک صندوق طلا باشد و قیمت طلا در بازار بالا برود، حباب ذاتی آن صندوق هم افزایش پیدا می‌کند.
• حباب واقعی: حباب واقعی ترکیبی از حباب اسمی و حباب ذاتی است و نشان‌دهنده اختلاف کلی بین قیمت یک واحد صندوق و ارزش واقعی دارایی‌های آن است.

محاسبه حباب اسمی

برای محاسبه حباب اسمی، مراحل زیر را دنبال کنید:

1)      ورود به سایت tsetmc: به سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران (tsetmc.com) مراجعه کنید.

2)      جستجوی نماد صندوق: نماد صندوق طلای مورد نظر خود را در قسمت جستجوی سایت وارد کرده و آن را انتخاب کنید.

3)      یافتن قیمت پایانی و NAV: در صفحه اطلاعات صندوق، به دنبال دو عدد کلیدی باشید:

4)        قیمت پایانی: قیمتی است که آخرین معامله واحد صندوق با آن قیمت انجام شده است.

5)        NAV (خالص ارزش دارایی): ارزش واقعی هر واحد از صندوق است که بر اساس ارزش دارایی‌های داخل صندوق محاسبه می‌شود.

6)      محاسبه اختلاف: قیمت پایانی را از NAV کم کنید.

• اگر نتیجه منفی باشد، به این معنی است که قیمت بازار صندوق کمتر از ارزش واقعی آن است و حباب منفی وجود دارد.

• اگر نتیجه مثبت باشد، به این معنی است که قیمت بازار صندوق بیشتر از ارزش واقعی آن است و حباب مثبت وجود دارد.

7)      محاسبه درصد حباب اسمی: برای محاسبه دقیق‌تر، اختلاف قیمت پایانی و NAV را بر NAV تقسیم کرده و سپس در 100 ضرب کنید. نتیجه به دست آمده، درصد حباب اسمی صندوق را نشان می‌دهد.

فرض کنید قیمت پایانی یک واحد از صندوق طلا 1200 تومان و NAV آن 1000 تومان باشد. در این صورت، حباب اسمی برابر با (1200 – 1000) / 1000 * 100 = 20% خواهد بود. یعنی قیمت بازار این صندوق 20 درصد بیشتر از ارزش واقعی آن است.

محاسبه حباب واقعی صندوق طلا

همان طور که پیش‌تر گفتیم به جمع حباب اسمی و حباب ذاتی، حباب واقعی می‌گویند.

فرض کنید پس از محاسبات، حباب اسمی یک صندوق طلا 15% به دست آمده است. این به معنای آن است که قیمت بازار هر واحد از این صندوق 15% بالاتر از ارزش ذاتی دارایی‌های آن است. همچنین با توجه به ترکیب دارایی‌های صندوق (مثلاً 70% شمش و 30% سکه) و حباب هر یک از آن‌ها، حباب ذاتی این صندوق 8% محاسبه شده است.

در این صورت حباب واقعی صندوق به صورت رو به رو محاسبه می‌شود:

حباب واقعی = حباب اسمی + حباب ذاتی

حباب واقعی = 15% + 8% = 23%

در نتیجه اگر حباب واقعی صندوق طلا 23% باشد. این بدان معناست که قیمت بازار هر واحد از این صندوق 23% بالاتر از ارزش واقعی دارایی‌های آن است. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذار برای خرید هر واحد از این صندوق، 23% بیشتر از ارزش واقعی دارایی‌های آن می‌پردازد.

محاسبه حباب ذاتی صندوق طلا

حباب ذاتی نشان می‌دهد که میانگین اختلاف قیمت دارایی‌های داخل صندوق (مانند سکه و شمش) با قیمت واقعی آن‌ها در بازار چقدر است. برای محاسبه حباب ذاتی، از فرمول زیر استفاده می‌شود:

حباب ذاتی = (حباب شمش * درصد شمش در صندوق) + (حباب سکه * درصد سکه در صندوق)

فرض کنید یک صندوق طلا، 70 درصد دارایی خود را به صورت شمش و 30 درصد را به صورت سکه نگهداری می‌کند. اگر حباب شمش 5 درصد و حباب سکه 10 درصد باشد، حباب ذاتی صندوق 6،5 درصد خواهد بود.

حباب ذاتی صندوق به صورت رو به رو محاسبه می‌شود: حباب ذاتی = (5% * 70%) + (10% * 30%) = 3.5% + 3% = 6.5

چرا باید روزانه حباب صندوق طلا را بررسی کنیم؟

درک اهمیت بررسی روزانه حباب صندوق طلا برای سرمایه‌گذاران، به ویژه معامله‌گران کوتاه‌مدت، بسیار ضروری است. این کار به دلایل زیر اهمیت دارد:

تصمیم‌گیری بهتر در خرید و فروش

• معامله‌گران کوتاه‌مدت: این دسته از معامله‌گران که بر اساس تحلیل تکنیکال تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرند، ترجیح می‌دهند صندوق‌هایی را انتخاب کنند که حباب کمتری داشته باشند. چراکه صندوق‌هایی با حباب کمتر، پتانسیل رشد بیشتری در کوتاه‌مدت دارند.

• اجتناب از خرید در اوج حباب: زمانی که قیمت صندوق طلا به شدت از ارزش واقعی دارایی‌های آن بالاتر می‌رود (حباب بالا)، احتمال کاهش قیمت در آینده وجود دارد. بنابراین، بررسی روزانه حباب به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا از خرید در اوج حباب خودداری کنند.

توجه به تغییرات ترکیب دارایی‌ها

ترکیب دارایی‌های صندوق طلا به طور مداوم در حال تغییر است. تغییر در این ترکیب، به طور مستقیم بر روی حباب صندوق تاثیر می‌گذارد. برای مثال، اگر صندوقی سهم بیشتری از دارایی‌های خود را به طلا اختصاص دهد، حباب آن نیز تحت تأثیر قیمت طلا قرار خواهد گرفت.

شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری

زمانی که قیمت طلا و دلار ثابت است اما صندوق‌های طلا بازدهی بالایی دارند، به احتمال زیاد حباب در بازار سکه ایجاد شده است. در چنین شرایطی، بهتر است از خرید صندوق طلا خودداری کرد و منتظر کاهش قیمت‌ها بود.

شاید شما هم شنیده باشید که گاهی حباب یک صدوق به اعداد بالا مثلا 35 درصد می‌رسد اما چرا حباب بالای 30 درصد نگران‌کننده است؟ زمانی که حباب صندوق طلا به 30 درصد نزدیک می‌شود، نشان‌دهنده فاصله بسیار زیاد قیمت بازار از ارزش واقعی دارایی‌های صندوق است.در این شرایط، احتمال ترکیدن حباب و کاهش شدید قیمت‌ها بسیار زیاد است. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید بسیار مواظب باشند و از خرید صندوق‌های با حباب بالا خودداری کنند.

لیست صندوق های طلا در بورس

در حال حاضر 13 صندوق سرمایه گذاری طلا در بورس وجود دارد که تمام این صندوق‌ها به روش ETF یا قابل معامله در بورس هستند. شما می‌تواند داده ‌های مربوط به هر کدام از این صندوق‌ها را در سایت سیگنال ببینید.

سخن آخر

حباب صندوق طلا، فاصله میان قیمت بازار و ارزش واقعی دارایی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری طلا است که تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا، ترکیب دارایی‌ها و نوسانات بازار شکل می‌گیرد.وجود حباب نشان می‌دهد که قیمت صندوق ممکن است بیش از ارزش واقعی آن باشد و در نتیجه، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

 به همین دلیل، بررسی منظم حباب و ترکیب دارایی‌های صندوق‌های طلا برای سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی دارد. با شناسایی و تحلیل حباب، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری گرفته و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند و همچنین از ریسک‌های احتمالی اجتناب کنند.

سوالات متداول